Türkiye, derin denizlerdeki varlığını güçlendirecek, keşif ve üretim kapasitesini genişletecek 7. nesil gemileriyle derin deniz filolarında dünyanın en modern ve en büyük 4 enerji filosu arasında yer alacak.

Enerjide bağımsızlık hedefine emin adımlarla ilerleyen Türkiye, halihazırda 4 sondaj, 2 sismik araştırma gemisi ve 1 yüzer doğal gaz üretim platformuyla denizlerde yürüttüğü faaliyetlerini filoya ekleyeceği 2 gemiyle daha da ileri seviyeye taşımaya hazırlanıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın müjdelediği yeni sondaj gemilerinin filoya katılmasıyla Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemileri, Barbaros Hayrettin Paşa, MTA Oruç Reis sismik arama gemileri ve ilk yüzer doğal gaz üretim platformu Osman Gazi'nin yer aldığı enerji filosundaki gemi sayısı 9'a yükseldi.

İnşası geçen yıl Güney Kore'de tamamlanan 228 metre uzunluk, 42 metre genişliğe sahip gemiler, derin denizde 12 bin metreye kadar sondaj yapabiliyor. Helikopter pistine ve 200 personel için yaşam alanına sahip gemilerin 2029'a kadar kesintisiz operasyon yürütme kabiliyeti bulunuyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 18 Temmuz'da yaptığı açıklamada, gemilerden ilkinin yaklaşık iki ay sonra Türkiye'de olacağını belirterek, akreditasyon ve sertifikasyon süreçlerinin ardından ocak ve şubat aylarında göreve hazır olacaklarını bildirdi.

Karadeniz ve ötesi için yeni ufuklar açıldığını ifade eden Bayraktar, Türkiye'nin enerji filosunun sadece sayıca değil, teknoloji, kapasite ve operasyonel etkinlik açısından da dünya çapında bir seviyeye ulaştığını kaydetti.

Sismik araştırma gemileri

Türkiye'nin ilk sismik araştırma gemisi Barbaros Hayreddin Paşa ile 2012'de yerli envanter oluşturulmaya başlandı.

Denizin 8 kilometre altındaki jeolojik yapıları inceleyebilen Barbaros Hayreddin Paşa, iki ve üç boyutlu sismik veri toplayabiliyor. Brüt 4 bin 711 ton ağırlığındaki gemi, yön ve pozisyon tayinini uydu haberleşmesiyle otomatik olarak yapabiliyor. Uzunluğu 84, genişliği 21,6 metre olan gemide bir helikopter pisti bulunuyor.

MTA Oruç Reis'in inşasına ise 2012'de tamamen yerli imkanlarla başlandı. İleri teknoloji ürünü birçok bilimsel ve teknik ekipmanla donatılan gemi, 2017'de operasyon test, eğitim ve tecrübe faaliyetlerine başladı.

Açık denizlerde iki ve üç boyutlu derin sismik araştırmalar yapabilecek kapasitede modern sevk ve manevra sistemleriyle donatılan gemiyle, petrol ve doğal gaz araştırmalarının yanı sıra kara alanlarının deniz altındaki devamlılıklarının izlenmesi, kıta sahanlığı gibi stratejik öneme sahip bilimsel araştırmalar da etkin şekilde icra edilebiliyor.

MTA Oruç Reis ile deniz tabanından itibaren 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapılar görüntülenebiliyor. Modern uzaktan kumandalı su altı aracıyla 1500 metre su derinliğindeki deniz tabanı ayrıntılı olarak izlenebiliyor, deniz suyundan ve tabanından numune alınarak ölçüm ve analizler anında yapılabiliyor.

Boyu 87, genişliği 23 metre olan gemide değişik açılarda aktif 35 kamera bulunuyor.

Türk mühendisler tarafından inşa edilen MTA Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, geçen yıl Somali'de başladığı ilk kıtalararası görevini haziranda tamamladı. Somali açık denizinde 3 boyutlu sismik veri toplayan geminin, ağustos ayı itibarıyla yeni görevi için hazır olması öngörülüyor.

Sondaj gemileri

Türkiye'nin ilk milli sondaj gemisi olan Fatih, 2017'de Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) envanterine katıldı.

Fatih, İstanbul'un fethinin 567. yıl dönümü 29 Mayıs 2020'de Karadeniz'deki ilk milli sondajı gerçekleştirmek üzere Haydarpaşa Limanı'ndan uğurlandı.

Fatih, 20 Temmuz 2020'de Zonguldak açıklarında Tuna-1 olarak isimlendirilen lokasyonda 3 bin 500-4 bin metre derinlik hedefiyle Karadeniz'deki ilk milli derin deniz sondajına başladı.

Fatih sondaj gemisi, 6. nesil teknolojiyle çalışmalarını sürdürüyor. Geminin, 229 metre uzunluk, 36 metre genişlik ve 51 bin 283 groston ağırlıkla 12 bin 200 metre derinlikte ve çok yüksek basınç altında dahi deniz sondajı yapabilme kabiliyeti bulunuyor.

İki kulesinin toplam yük kaldırma kapasitesi 1750 ton olan Fatih, aktif konumlandırma sistemi sayesinde 6 metre yükseklikteki dalga boyunda bile sabit kalarak operasyonlarını sürdürebiliyor.

Fatih ile Karadeniz'de yapılan Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi, aynı zamanda 2020'de denizlerdeki en büyük keşif olarak kayıtlara geçti.

Yavuz sondaj gemisi 2011'de yapımının tamamlanmasının ardından Tanzanya, Kenya, Malezya ve Filipinler başta olmak üzere farklı ülkelerde görev aldı. Türkiye'nin ikinci sondaj gemisi Yavuz, TPAO tarafından 2018'de satın alınarak envantere katıldı.

Yaklaşık 230 metre uzunluğa ve 36 metre genişliğe sahip gemi, deniz seviyesinden yaklaşık 103 metre yükseklikte sondaj kulesine sahip. 12 bin 200 metre derinliğe kadar çok yüksek basınç altında dahi sondaj yapabilen gemi, dinamik pozisyonlama sistemiyle 6 metreye ulaşan dalgalarda sondaja devam edebiliyor. Yavuz gemisi çift kuleli tasarımla hem asıl hem yardımcı işlerin yapılabildiği eş zamanlı operasyona imkan sağlıyor.

Dünya genelinde bu konseptteki 16 gemiden biri olma özelliğini taşıyan Yavuz'da spor ve sinema salonu, dinlenme odaları bulunuyor. Gemide tam zamanlı bir doktorun görev aldığı 4 yataklı mini bir hastane de yer alıyor. Elektrik ihtiyacını 42 megavat kapasiteli dizel jeneratörlerden karşılayan Yavuz'un 7,5 milyon litre yakıt kapasitesi bulunuyor.

Türkiye'nin üçüncü sondaj gemisi olan Kanuni, 2020 başında filoya dahil oldu. 2012'de inşa edilen gemi 227 metre uzunluğa ve 42 metre genişliğe sahip.

Kanuni sondaj gemisi, ilk görevi için 5 Mayıs 2021'de Karadeniz'e açıldı. İlk sondajını Sakarya Gaz Sahası'nda yapan gemi, Türkali-2 kuyusunda derin deniz kuyu testlerini gerçekleştirdi.

Abdülhamid Han sondaj gemisi ise 2022'de Türkiye'nin filosuna katılan dördüncü gemi oldu.

TPAO tarafından Kasım 2021'de 180 milyon dolara satın alınan gemi, yedinci nesil üstün teknolojiye sahip 238 metre uzunluğunda ve 42 metre genişliğinde bulunuyor. Geminin kule yüksekliği ise 104 metre.

12 bin 200 metre derinlikte sondaj yapabilen gemi, teknik donanımı ve fiziki özellikleriyle filonun "en güçlüsü" olarak görev yapıyor.

Gemi, Yörükler-1 Kuyusu'na sondaj için gönderilmiş ve 17 Ağustos 2022'de ilk sondajını gerçekleştirmişti.

Osman Gazi Yüzer Üretim Platformu

Türkiye'nin ilk yüzer doğal gaz üretim platformu Osman Gazi, geçen yıl yenileme faaliyetlerinin ardından bu yıl 29 Mayıs'ta İstanbul'un fethinin yıl dönümünde Boğaz'dan geçerek Filyos Limanı'na ulaştı.

2026'nın ortasında görevine başlayacak yüzer üretim platformu ile Karadeniz'deki mevcut doğal gaz üretimi 2 katına yani günlük 20 milyon metreküpe çıkacak.

Böylece Türkiye'deki yaklaşık 8 milyon hanenin doğal gaz ihtiyacı Karadeniz'den karşılanmış olacak. Platform, belirlenen lokasyonda 20 yıl boyunca görev yapacak.