Türkiye’nin farklı illerinde son haftalarda art arda görülen gıda zehirlenmesi vakaları kamuoyunda endişe yaratırken, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı vatandaşlara yönelik kapsamlı uyarılarda bulunuyor. Yetkililer, özellikle doğadan gelişigüzel toplanan zehirli bitkiler ile toplu yemek organizasyonlarında hazırlanan gıdaların, vakalardaki artışta belirleyici olduğunu vurguluyor.
Uzmanlara göre, görünüşte masum görünen bazı bitkiler sinir sistemini etkileyen güçlü toksinler içeriyor. Bu maddeler kısa sürede görme kaybı, bilinç bulanıklığı ve solunum yetmezliği gibi ağır tablolara yol açabiliyor. Bakanlık, etiketsiz, menşei belirsiz ve kayıt dışı ürünlerin tüketilmesinin ciddi sağlık riski oluşturduğuna işaret ediyor. İnternet ve sosyal medya üzerinden satılan “organik” veya “ev yapımı” ürünlerde de denetim dışılık riski bulunduğu belirtiliyor.
Toplu yemeklerde art arda vakalar
Son dönemdeki çok sayıda zehirlenme olayı düğünler, eğlenceler, mevlit ve taziye yemekleri ile çeşitli yurtlarda verilen toplu yemekler gibi kalabalık organizasyonlarda yaşandı. Bu vakaların çoğunda tek tencerede pişirilen yemeklerin uzun süre bekletilmesi, uygunsuz taşıma koşulları, çapraz bulaşma ve yetersiz hijyen uygulamalarının öne çıktığı bildiriliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı denetimleri sıklaştırdı, yaptırımları artırdı
Tarım ve Orman Bakanlığı, 81 ilde yürüttüğü gıda denetimlerinde toplu tüketim yerlerinin kayıt/onay durumlarını, hijyen koşullarını ve muhafaza sıcaklıklarını düzenli olarak kontrol ediyor. 2025 yılı içerisinde yapılan 1 milyon 103 bin 52 denetimde uygunsuzluk tespit edilen işletmelere 25 bin 749 idari para cezası uygulanırken, toplam 2 milyar 206 milyon 162 bin 590 TL tutarında yaptırım kararı alındı ve 495 işletme hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusu yapıldı.
Ayrıca, İstanbul ilinde faaliyette olan 135 bin 717 gıda işletmesinde 2025 yılı boyunca bugüne kadar 192 bin 148 adet resmî kontrol yapıldı; 8.026 işletmeye idari para cezası uygulandı ve 79 dosya Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusu şeklinde iletildi. Bunun yanı sıra, Beşiktaş İlçesi Ortaköy Mahallesinde faaliyet gösteren 138 gıda işletmesine 202 adet resmî kontrol gerçekleştirildi.
Eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları sürüyor
Tarım ve Orman Bakanlığı, tüketicilerin gıda okuryazarlığını artırmak amacıyla sosyal medya kampanyaları, okul eğitimleri ve işletmelerde bilgilendirme faaliyetleri yürütüyor. Türkiye, bu yıl Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin #SafeSafe2Eatpanyasına da katıldı.
‘Erken Bildirim Programı’ ile salgınlar yakından izleniyor
Sağlık Bakanlığı ve il sağlık müdürlükleri tarafından yürütülen “Gıda Kaynaklı Zehirlenmelerde Erken Bildirim Programı” sayesinde ise olası salgın belirtileri hızlı şekilde takip ediliyor. Şikâyet üzerine yapılan kontrollerde ürünlerden numune alınarak Halk Sağlığı Laboratuvarlarında inceleniyor. Uygunsuzluk tespit edilmesi hâlinde konu hem savcılığa hem de ilgili kurumlara eş zamanlı olarak iletiliyor.
Vatandaşlara uyarılar: İşte dikkat edilmesi gerekenler
• Yemekler pişirildikten sonra en kısa sürede tüketilmeli; oda sıcaklığında uzun süre bekletilmemeli.
• Sıcak tutulacak gıdalar 65°C’nin altına düşmemeli, bu sıcaklıkta 3 saatten fazla bekletilmemeli.
• Catering firmalarının Bakanlık İşletme Kayıt Belgesine sahip olup olmadığı kontrol edilmeli.
• Çiğ ve pişmiş ürünler aynı ekipmanla hazırlanarak çapraz bulaşmaya yol açılmamalı.
• Et, pilav ve salatalar kapalı kaplarda taşınmalı.
• Kullanılan suyun içilebilir nitelikte olması sağlanmalı; kuyu veya tanker suları için analiz raporu bulunmalı.
• Artan yemekler ertesi gün yeniden ısıtılarak servis edilmemeli.
• Belirti gösteren kişiler (bulantı, karın ağrısı, halsizlik) hemen 112’ye yönlendirilmeli.
• Toplu yemek sağlayan işletmeler her öğünden en az 72 saat numune saklamak zorunda.
Gıda Güvenliği İçin Temel Kurallar
• Açıkta satılan gıdalar mümkün olduğunca tercih edilmemeli.
• Doğadan toplanan mantar, meyve ve otlar uzman onayı olmadan tüketilmemeli.
• Bozulmuş, şişmiş, rengi değişmiş konserveler kesinlikle yenmemeli.
• Şüpheli ürünler ALO 174 Gıda Hattı veya WhatsApp İhbar Hattı üzerinden bildirilmeli.
• Vakayla ilişkili örnek ürün ve ambalajlar saklanmalı.
