Bilecik'te, Osmanlı'nın kurucusu Osman Gazi tarafından 1300'lü yılların başında fethedilen ve zamanla yıkılan Çadırlı Kalesi araştırmalarla ortaya çıkarıldı.
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü doktorasını tamamlayan Mehmet Can Çetin'in "Osmanlı Kuruluşunun Somut Mirası, 'Ertuğrul Gazi ve Osman Gazi Dönemlerinin Tarihi Coğrafyası" başlıklı araştırması yaklaşık 4 yıl sürdü.
Çetin, Tarih Bölümü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Refik Arıkan'ın danışmanlığındaki araştırmasında, il genelinde Ertuğrul Gazi ve Osman Gazi dönemlerinin tarihi coğrafyası, kaleleri, köyleri ve askeri güzergahları üzerinde yoğunlaştı.
Hem arşiv belgeleri hem de sahadaki gözlemlerle Osmanlı kroniklerinde geçen yerleşim yerlerinin izini süren Çetin, Osman Gazi'nin ilk fethettiği kaleler arasında adı geçen Çadırlı Kalesi'nin yerini tespit etti.
Bilecik'in Bayırköy bölgesinde, Osmaneli, Gölpazarı ve Sakarya Nehri hattını gözetleyebilecek yüksek ve stratejik bir noktada konumlanan kaleden geriye sur duvarları, depo ve merdiven kalıntılarının kaldığı belirlendi.
"İznik'in fethine giden yol üzerinde kilit bir geçiş noktası"
Çetin, Osman Gazi'nin 1304-1305 Sakarya seferinde fethettiği kaleler arasında geçen Çadırlı Kalesi'nin yerini bulmak için çalıştıklarını söyledi.
İlk Osmanlı kroniklerinde Osman Gazi'nin Lefke, Leblebici ve Çadırlı kalelerini fethettiğinin yazıldığını belirten Çetin, bilgi ışığında bölgeye yoğunlaştıklarını anlattı.
Çetin, saha çalışmaları sırasında tapu kayıtlarında ve arşiv belgelerinde bölgenin "Çadırlı Mevkisi" olarak geçtiğini tespit ettiklerini dile getirerek, "Bölgeye yaptığımız birkaç tırmanışta, arkeolog hocalarımızın da görüşlerini alarak burada bir kale yerleşkesine dair kalıntılar tespit ettik. Merdiven izleri, sur duvarları, su ve tahıl depoları gibi kalıntılar. Bizans dönemine ait yapılar olarak değerlendirildi." dedi.
Kalenin bugüne ulaşmış somut izleriyle Osmanlı tarihçiliğinde önemli bir tartışmaya da katkı sunduğunu belirten Çetin, "Osmanlı'nın kuruluş dönemi üzerine yapılan tartışmalarda, bazı çevreler erken dönem kroniklerdeki bilgilerin kurgu olabileceğini savunuyor ancak biz, bu çalışmamızla hem kroniklerde geçen yer isminin hem de saha bulgularının örtüştüğünü ortaya koyduk. Bu da erken Osmanlı kaynaklarının tarihi gerçekliği yansıttığını gösteriyor." ifadesini kullandı.
Çetin, Çadırlı Kalesi'nin Bayırköy bölgesinde, Osmaneli, Gölpazarı ve Sakarya Nehri hattını gözetleyebilecek yüksek ve stratejik bir noktada konumlandığını anlatarak, şöyle konuştu:
"Kale Bayırköy beldesinin olduğu alanda kurulu. Bölgeye hakim bir noktada Gölpazarı istikameti rahatlıkla gözlenebilmekte. Kalenin bulunduğu alanın alt kısmından Paşalar Boğazı adını verdiğimiz Sakarya Nehri geçiyor. Çok stratejik bir nokta. Bu kale, İznik'in fethine giden yol üzerinde kilit bir geçiş noktası. Osman Gazi, bu hattı kontrol altına aldıktan sonra İznik'e yönelmiş olmalı."
Mehmet Can Çetin, Çadırlı Kalesi'nin tespitinin, hem Bilecik'in Osmanlı tarihindeki rolünü güçlendiren hem de kuruluş coğrafyasının yeniden haritalanmasına katkı sunan somut bir bulgu olarak öne çıktığını vurguladı.
Çalışmayla Sakarya seferinde ele geçirilen kalelerin yerlerinin tespiti amaçlandı
Tarih Bölümü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Refik Arıkan da kalenin 1300'lü yılların başında Osman Gazi tarafından fethedildiğini ancak yerinin şimdiye kadar tam olarak bilinmediğini söyledi.
Arıkan, tez çalışmasıyla Osman Gazi'nin İznik’in fethinin önünü açmak için gerçekleştirdiği Sakarya seferinde ele geçirilen kalelerin, saha çalışması neticesinde yerlerinin tespitinin amaçlandığını vurguladı.
Osmanlı'nın arşiv araştırmaları ve saha çalışmalarıyla kalenin yerini tespit etme imkanı bulduklarını belirten Arıkan, şunları kaydetti:
"1304 seferinde Osman Bey, sırasıyla Leblebici-Çadırlı-Lefke-Mekece-Akhisar ve Geyve kalelerini ele geçirmiştir. Bahsi geçen kalelerin bir kısmının yerleri daha önce yapılan çalışmalarla tespit edilmiş. Leblebici, Çadırlı ve Lefke kalelerinin yerleri tespit edilemediğinden, çalışmaya esas konu bu kaleler olmuştur. Kroniklerdeki bilgiler, güncel haritalar ve bölgedeki yerleşiklerle yapılan görüşmeler neticesinde kalelerin muhtemel yerlerinin tespiti yapılmaya çalışılmıştır."
