Van'ın İpekyolu ilçesinde Erek Dağı eteklerindeki kale kalıntısında yapılan arkeolojik kazılarda, Urartular döneminde yağ, tahıl ve içeceklerin muhafaza edildiği çivi yazılı 76 pithos (küp) gün yüzüne çıkarıldı.
Erek Dağı eteklerinde bulunan Kevenli Mahallesi'nde Urartuların önemli yerleşim yerleri arasında gösterilen Kevenli Kalesi kalıntısında geçen sene başlatılan kazı çalışmalarına bu yıl da devam edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle Van Müzesi başkanlığında Iğdır Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rıfat Kuvanç'ın bilimsel danışmanlığında yapılan kazılarda, aralarında arkeolog, sanat tarihçisi ve restoratörlerin olduğu uzman ekip görev aldı.
Kale kalıntısının güney kısmında yoğunlaştırılan çalışmalarda Urartular döneminde tahıl ve içecek ambarı olarak kullanıldığı değerlendirilen alanda çivi yazısıyla ölçeklendirilen simetrik halde 76 pithos bulundu.
Pithosların içindeki tahıl örneklerini mercek altına alan uzman ekip, kaleye sıvı iletiminin sağlanmasında kullanıldığı değerlendirilen künkün (pişmiş topraktan yapılmış kalın boru) bir kısmının da ortaya çıkarılmasını sağladı.
"Van için şu ana kadarki en büyük depo merkezi"
Doç. Dr. Kuvanç, bu yıl depo alanında yoğunlaştırdıkları çalışmalarda çok sayıda yeni pithosla karşılaştıklarını söyledi.
Küçük ölçekli olmasına rağmen kalede çok sayıda buluntunun çıktığını belirten Kuvanç, "Şimdiye kadar 76 pithosun olduğunu söyleyebilirim. Kevenli Kalesi küçük ölçekli bir kale ancak alanda çıkardığımız pithosları düşündüğümüzde ve kalenin büyüklüğüyle de kıyasladığımızda aslında depolama kapasitesinin oldukça fazla olduğunu söyleyebiliriz. Van Ovası'ndaki tarımsal ürünlerin depolandığı bir merkez gibi duruyor. Burası, Van için şu ana kadarki en büyük depo merkezi diyebiliriz." diye konuştu.
"Pithosta sınırlı sayıda tohum taneleriyle karşılaştık"
Bu yılki çalışmalarda arkeobotaniğe önem verdiklerini ifade eden Kuvanç, şöyle konuştu:
"Antik DNA çalışmasıyla ilgili bir proje yürütüyoruz. Ortaya çıkardığımız bu pithoslardan örnekler alacağız. Bu yıl deneme amaçlı bir pithosu açtık. Bu pithosta sınırlı sayıda tohum taneleriyle karşılaştık. Diğer pithoslarda daha fazla örnekler üzerinden konuşmak doğru olacak. Önümüzdeki günlerde diğer pithosları da açarak tarımsal kalıntıları tespit edeceğiz. Pithosların üzerinde çivi yazılarıyla işaret grupları tespit ettik. Bunlar özellikle depolanan ürünlerin hacimleriyle ilgili bize bilgi veriyor."
"Ağzı kırılmış bir künk bulduk"
Kuvanç, kerpiç blokların içinde duvar resimleriyle karşılaştıkları bilgisini vererek, şunları kaydetti:
"Sınırlı bir alanda hem siyah hem de kırmızı renkle duvar resimlerinin olması Kevenli Kalesi'nin renkli duvar resimleriyle süslü bir merkez olduğunu gösteriyor. Açacağımız diğer alanlarda bu duvar resimlerini daha sağlam bulmayı ümit ediyoruz. Daha önce Ayanis Kalesi'nden bildiğimiz bir künk sisteminin burada olabileceğine ilişkin izler tespit ettik ancak bunun için daha fazla çalışmamız gerekiyor. Ağzı kırılmış bir künk bulduk. Herhangi bir yalıtım malzemesine ait iz bulamadık. Bu künk hattının nasıl devam ettiğini henüz bilmiyoruz. Yine Urartular'da saray seramiği denilen kırmızı renkli seramiklerle sıklıkla karşılaştık. Bir tanesinde aslan figürünün işlenmiş olduğunu tespit ettik."
