Van'da Urartular dönemine ait Körzüt Kalesi kalıntısının bulunduğu alanda yürütülen kazılarda sitadele (genellikle sur duvarlarıyla çevrili, bir saldırı anında koruma amaçlı kullanılabilen yukarı şehir) girişi sağlayan surlara entegre edilmiş dikdörtgen avlulu giriş yolu ortaya çıkarıldı.
Muradiye ilçesine bağlı Uluşar Mahallesi'ndeki kayalık alana Urartu Kralı Minua tarafından inşa ettirilen kalede, Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle 2022'de başlatılan kazılar devam ediyor.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sabahattin Erdoğan'ın başkanlığında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Van Valiliği ve Muradiye Kaymakamlığının destekleriyle yürütülen kazılarda, alanında uzman akademisyenler yer alıyor.
Bu yıl Cumhurbaşkanlığı kararıyla "Geleceğe Miras" projesine dahil edilen kazı çalışmalarında Urartu dönemine ait önemli bulgulara ulaşılıyor.
Şu ana kadar Urartu dönemine ait tonlarca ağırlıktaki bazalt taşlarla örülen sur duvarları, iki tapınak, iki taş blok üzerine yazılmış 6 sıra çivi yazılı tabletler, ok uçları, Orta Çağ dönemine ait sikkeler ile sırlı ve sırsız seramik parçalarının bulunduğu kazılarda, son olarak sitadele girişi sağlayan, yaklaşık 10 metre yüksekliğinde ve 4 metre genişliğindeki surlara entegre edilmiş dikdörtgen avlulu giriş ortaya çıkarıldı.
"Kazılarda ortaya çıkardığımız surlar etkileyici bir mimariye sahip"
Doç. Dr. Sabahattin Erdoğan, kazı çalışmalarında önemli bulgulara ulaştıklarını söyledi.
Çalışmaların bu yıl Cumhurbaşkanlığı kararıyla "Geleceğe Miras" projesine dahil edildiğini belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
"Çalışmalar iki etap halinde sürüyor. İlk etapta kalenin en önemli yapılarından biri olan Haldi Tapınağı'nı gün yüzüne çıkardık. Çalışmalar sırasında tapınağa bitişik konumda yeni surlar tespit ettik. İkinci etapta ise kalenin kuzeydoğu köşesinde yer alan özgün bir giriş yolu tespit ettik. Bu giriş alanı dikdörtgen planlı ve açık avlulu bir yapıya sahip. Kazılarda ortaya çıkardığımız surlar etkileyici bir mimariye sahip. 9 taş sırasından oluşan bir yapı görüyoruz. Surların yüksekliği ortalama 8-10 metreye ulaşıyor. Duvarlarda 'bastiyon' (kule çıkıntısı) ve 'kurtin' (iki bastiyon arasındaki duvar) dediğimiz mimari düzen karşımıza çıkıyor. Bu da Urartu mühendislerinin yapılara verdiği önemi gösteriyor."
Urartu giriş mimarisinin akslı, yani doğrudan geçişi bulunmayan bir sisteme sahip olduğunu aktaran Erdoğan, "Bu tür girişler, dışarıdan gelen bir saldırının doğrudan değil, dolaylı bir hat üzerinden ilerlemesine neden oluyor. Böylece savunma daha kontrollü şekilde sağlanıyor. Cumhurbaşkanlığı himayesinde sürdürdüğümüz kazılarda mimari bulguların yanı sıra metal ok uçları, bronz bilezikler ve kırık yazıt parçalarını bulduk. Bu buluntular kalenin önemini ortaya koyuyor." dedi.
"Kullanılan taşların her biri yaklaşık 2 metre boyutunda"
Surlarda görülen işçiliğin dikkate değer olduğunu vurgulayan Erdoğan, sözlerini şöyle tamamladı:
"Özellikle 2 metre uzunluğundaki devasa taşlar, kalenin anıtsal niteliğini gösteriyor. Taşların bir kısmı doğrudan kalenin bulunduğu alandan kesilmiş. Yüksek bölgelerde kesilen bloklar kaydırılarak surlarda kullanılmış. Bu yöntem hem yeni alanların açılmasını hem de malzemenin verimli kullanılmasını sağlamış. Bu yıl tespit ettiğimiz giriş ünitesiyle bağlantılı anıtsal surlar 9 taş dizisinden oluşuyor. 8-10 metre yüksekliğinde ve 4 metre genişliğinde bir surdan söz ediyoruz. Kullanılan taşların her biri yaklaşık 2 metre boyutunda. Bu ölçekte taşlara başka Urartu kalelerinde rastlamıyoruz. Van Kalesi'nde de büyük taşlar var ancak Körzüt Kalesi'ndeki taşlar onlardan daha büyük. Bu nedenle burada anıtsal bir sur sistemiyle karşı karşıyayız. Bu durum, kalenin askeri ve savunma açısından ne kadar önemli olduğunu açıkça göstermektedir."
