Dünyanın en büyük Türk İslam mezarlıklarından biri olan 210 dönümdeki Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda, Kültür ve Turizm Bakanlığının izin ve destekleriyle kazı, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları sürüyor.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Kulaz'ın başkanlığında mezarlıkta yürütülen kazılarda mezarlar gün yüzüne çıkarılıyor.

Bu yıl 3 bin 400 metrekarede kazı, yüzey temizliği, seviye indirme, blokaj, restorasyon, liken temizliği, birleştirme ve yapıştırma işleminin tamamlandığı mezarlıkta, 310 mezar taşı restore edildi, kısmen veya tamamen toprak altında olan 28'i çocuk 63 yeni mezar ortaya çıkarıldı.

Üç yılda 500 yeni mezarın gün yüzüne çıkarıldığı UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki tarihi mezarlıkta mezar sayısı 10 bin 500'e ulaştı.

Epigrafik yöntemlerle kitabeleri çözümlenerek kayıt altına alınan sanat eseri niteliğindeki 1300'den fazla mezar taşı, dijital ortamlarda kayıt altına alınarak bilimsel yayınlara dönüştürüldü.

"Mezar taşlarını özgün hallerine kavuşturuyoruz"

Dr. Öğr. Üyesi Kulaz, "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında tarihi mezarlıkta kazı çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Toprak altında birçok mezarın bulunduğunu belirten Kulaz, "Bu yıl 3 bin 400 metrekarelik alanda çalışma gerçekleştirerek 310 taşa müdahale ettik. Bu çalışma kapsamında 28'i çocuk 63 yeni mezar ortaya çıktı. Müdahale edilen çocuk mezarı 60'ı geçmiş durumda. Yüzeyde yaklaşık 10 bin mezar taşı vardı, 3 yıldır yaptığımız çalışmalarla toprak altından yaklaşık 500 yeni mezar ortaya çıkarıldı. Bunlarla mezarlıkta 10 bin 500 mezar taşı olduğunu söylemek mümkün." dedi.

Çalışmalar devam ettikçe yeni mezarların ortaya çıkacağını ifade eden Kulaz, şunları kaydetti:

"Genellikle seviyeye inme, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları yapıyoruz. Toprak altından çıkan mezar taşlarını özgün hallerine kavuşturuyoruz. Bozulmuş mezar taşlarının blokajını yapıyoruz. Alanda çıkan kırık mezar taşlarının yapıştırma ve birleştirme işlemlerini yaparak ve özgün haline kavuşturarak gelecek nesillere daha sağlam ulaştırılmasını sağlıyoruz. Büyük bir alan ve fazla iş gücü gerektiriyor. Mümkün mertebe bunu gerçekleştirmeye çalışıyoruz. İnşallah 3, 4 yılda mezarlığın tamamına müdahale ederek bütün yönleriyle turizme açmayı hedefliyoruz."

"Mezar taşlarına yansıyan çok sayıda göç olayı var"

Bugüne kadar 1300'den fazla mezar taşının kitabesinin epigrafik çözümlemesini yaparak kayıt altına aldıklarını belirten Kulaz, "Bunları yayına dönüştürdük. Bu sene kitabımızı bitirdik. Mezar taşlarına yansıyan çok farklı bilgiler var. O bilgileri yayına dönüştürüyoruz. Bu kez göç olayını konu aldık çünkü mezar taşlarına yansıyan çok sayıda göç olayı var. Orta Çağ'da Orta Asya, Avrupa ve Anadolu'nun çeşitli illerinden gelip Ahlat'a yerleşen insanlar var. Bu, mezar taşlarına, kitabelere yansıyor. Bunu kitaba dönüştürdük. Yakında baskısını gerçekleştireceğiz." diye konuştu.