Kocaeli'nin Körfez ilçesinde 648 kişinin tavuk dönerden zehirlenmesi, gıda güvenliği konusunda ciddi uyarılara yol açtı. Uzmanlar, ucuz olduğu için sıkça tercih edilen tavuk dönerin sağlık açısından büyük riskler taşıdığına dikkat çekiyor. Dönerin üzerine 'takviye' adı altında eklenen çiğ etin, tehlikeli bir durum meydana getirdiği belirtiliyor. Prof. Dr. Vedat Göral, tavuk dönerin hazırlanmasında kullanılan bazı yöntemlere dikkat çekerek "Tavuk parçalarının bazen çamaşır suyu ile beyazlatılması ve çöpe atılacak seviyedeki tavukların dönerde kullanılması son derece tehlikeli ve etik dışı bir uygulamadır" şeklinde uyarıda bulundu.
Tavuk döner, lezzeti ve uygun fiyatı sayesinde dışarıda en çok tercih edilen fast foodlardan biri olma özelliği taşıyor. Ancak son zamanlarda Kocaeli'de meydana gelen tavuk döner zehirlenmesi olayı, gıda güvenliği konusunda ciddi endişelere yol açtı. Peki, tavuk döner zehirlenmesine ne sebep olur, hangi belirtiler görülür ve hangi riskler taşır? Bu soruları Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral yanıtladı.
NTV'de yer alan habere göre, Prof. Dr. Vedat Göral, tavuk etinin çiğ ya da az pişmiş şekilde tüketilmesinin, bakterilerin hızlı bir şekilde çoğalmasına yol açtığını belirtti. Bu durumun özellikle Salmonella gibi bakteriyel enfeksiyon riskini artırdığını vurgulayan Göral, ayrıca merdiven altı üretimle hazırlanan ve içeriği belli olmayan tavuk dönerlerin sağlık açısından büyük tehlike oluşturduğuna dikkat çekti.
Enfeksiyonlara sebebiyet veriyor
Tavuk döner zehirlenmesinin, uygun şekilde pişirilmemiş tavuk etinin tüketilmesinden kaynaklanan bir gıda zehirlenmesi türü olduğunu belirten Prof. Dr. Vedat Göral, bu tür zehirlenmelerin genellikle Salmonella, Campylobacter ve Clostridium perfringens gibi bakteriyel enfeksiyonlarla ortaya çıktığını söyledi. Ayrıca, tavuk etinin yanlış saklanması ve hijyen eksikliklerinin de bu tür zehirlenmelere yol açabileceğine dikkat çekti. Göral, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlar, çocuklar, yaşlılar, hamileler ve kronik hastalığı olan bireylerin daha yüksek risk altında olduğunu vurguladı. Hamile kadınların tavuk zehirlenmesine karşı daha hassas olduklarını ve bu durumun hem anne hem de bebek için tehlike oluşturabileceğini belirtti. Bu yüzden hamilelik döneminde tavuk tüketimine ekstra özen gösterilmesi gerektiğini ifade etti.
Tavuk etinin hızla bozulabilen bir gıda olduğunu ve tavuk dönerin de kolayca gıda zehirlenmesine yol açabilecek bir ürün olduğunu belirten uzman, merdiven altı üretim yapılan ve içeriği belirsiz tavukların kullanıldığı yerlerde tavuk döner yenilmemesi gerektiği konusunda uyardı.
Tavuk ve tavuk döner zehirlenmesinin başlıca nedenleri şunlardır:
Bakteriyel enfeksiyonlar ve bakteriyel bulaş: Salmonella, Campylobacter ve Clostridium perfringens gibi bakteriler, tavuk etinde hızla çoğalabilir ve enfeksiyonlara yol açabilir. Bakteriyel bulaş, hijyen eksiklikleri veya uygun olmayan saklama koşulları ile artabilir.
Tavuğun çiğ veya az pişmiş olması: Tavuk etinin yeterince pişirilmemesi, bakterilerin hayatta kalmasına ve enfeksiyon riskinin artmasına neden olur. Çiğ ya da az pişmiş tavuk tüketimi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Uygun olmayan saklama koşulları: Tavuk etinin yanlış saklanması, özellikle sıcak ortamlarda uzun süre bırakılması, bakteriyel çoğalmayı hızlandırır ve gıda zehirlenmesine yol açabilir.
Çapraz bulaşma: Çapraz bulaşma, çiğ tavukla temas eden mutfak araçlarının veya yüzeylerinin, pişmiş veya hazır gıdalara bakteriyel bulaşmasına neden olabilir. Bu tür bulaşma, gıda zehirlenmesi riskini artırır.
"Tavuk bayat ya da hijyenik koşullarda pişmemiş"
Prof. Dr. Vedat Göral, "Tavuk etinin çiğ veya az pişmiş şekilde tüketilmesi, bakterilerin tavuk etinde kalmasına neden olur. Uygun olmayan saklama koşullarında da (örneğin 4°C’nin üzerinde) bakteriler hızla çoğalır." diyor
"Tavuk zehirlenmesi tanısı, hastanın belirtileri, öyküsü ve laboratuvar testleri ile konulur. Doktor, hastanın yediği yiyecekleri, belirtilerin başlama süresini ve mevcut sağlık durumunu sorgular. Tavuk veya çiğ gıda tüketim öyküsü önemlidir. Özellikle toplu gıda zehirlenmesi olması, yenilen gıdanın örneğin tavuktan yapılan dönerin, bayat olduğunu veya hijyenik olmadığını düşündürür."
"Tavuk döner her yerde yenilmemeli"
Tavuk dönerin her yerde yenilmemesi gerektiği uyarısında bulunan Prof. Dr. Göral, Beklemiş veya daha önce pişirilmiş tavuk döner parçaları, yeni pişirilecek tavuk dönerin arasına serpiştirildiğinde zehirlenme riskinin arttığını söylüyor.
Tavuk zehirlenmesi, doğru hazırlama, pişirme ve saklama yöntemleriyle büyük ölçüde önlenebilir. Doğru pişirme sırasında iç sıcaklık kontrolü ihmal edilmemelidir. Tavuk etinin iç sıcaklığı en az 75°C’ye ulaşmalıdır. Tavuk parçalarının eşit şekilde pişmesi sağlanmalıdır. Beklemiş veya daha önce pişirilmiş tavuk döner parçaları, yeni pişirilecek tavuk dönerin arasına serpiştirilmemelidir."
"Resmen öldürmeye teşebbüs gibi"
Kokuşmuş, çöpe atılacak hale gelmiş tavuk parçalarının tavuk döner yapımında kullanıldığını aktaran Göral, "Tavuk parçaları bazen çamaşır suyu ile beyazlatılıyor. Kokuşmuş, çöpe atılacak hale gelmiş tavuk parçaları tavuk döner yapımında kullanılıyor. Bu son derece ahlaksız ve yanlış bir yöntemdir. Resmen öldürmeye teşebbüs gibidir. İnsan sağlığı ile asla oynanılmamalıdır. Böyle işletmelerin de Belediye ve hıfzıssıhha tarafından iyice ve düzenli olarak denetlenmesi gerekmektedir." diyor ve "Bu nedenle, merdiven altı, ne olduğu bilinmeyen tavuklar kullanılmamalıdır. Ayrıca bilinen ve tanınan/markalaşmış yerde tavuk döner tüketilmelidir."
Dönerle servis edilen yeşillik ve salatalarda risk
Prof. Dr. Vedat Göral, dönerle birlikte servis edilen yeşillik ve salatanın da riskli olabileceğini söylüyor.
"Döner ile beraber servis edilen yeşillik ve salata da çok temiz ve hijyenik olmalıdır. Bazen temiz olmayan salata da bağırsak enfeksiyonuna neden olabilir. İçilen içecek, ayran ve su da temiz olmalıdır."
Zehirlenme belirtileri neler?
Mide bulantısı
Kusma
Sulu ishal (kanlı olabilen)
Midede kramp ve şiddetli karın ağrısı
Ateş ve titreme
Halsizlik
İştahsızlık
Baş ağrısı
Karında şişkinlik ve gaz
Bulanık veya çift görme
Uzuvlarda hareket kaybı
Yutma güçlüğü
Ciltte karıncalanma ve kaşıntı
Gıda zehirlenmesi yaşayan kişilere, bol bol ve sık sık sulu yiyecekler vermek gerekir. Çoğu durumda hastalık kendiliğinden giderilir. Bazı hastalar ise, ancak serum ve bazı tedavisi ile hastalığı geçirebilmektedirler.
Gıda zehirlenmesi önlemek için yemeklerden önce eller yıkanmalı, tırnak temizliğine önem gösterilmeli, besinler yıkanmadan yenmemelidir. Taze ürünler tüketmeye özen göstermeniz gerekmektedir. Ayrıca içtiğiniz suları da filtrelemeniz daha iyi olacaktır.
Ne olmuştu?
Körfez ilçesi Atatürk Caddesi'ndeki bir iş yerinden tavuk döner alan bazı kişilerde mide bulantısı ve kusma gibi zehirlenme belirtileri görüldü. Olayın ardından 648 kişi, Körfez Devlet Hastanesi, Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Dilovası Devlet Hastanesi'ne kaldırılarak tedavi altına alındı. Yapılan müdahalelerin ardından hastaların büyük bir kısmı taburcu edilirken, 2 kişinin durumunun ağır olduğu bildirildi. Bu olay, tavuk dönerin doğru pişirilmesi ve hijyen koşullarına dikkat edilmesinin önemini bir kez daha gözler önüne serdi.
