Emeklilik için yaş dışında gerekli şartları sağlayan çalışanlar, kıdem tazminatını almaya hak kazanabiliyor. Bu hak, ilk sigorta giriş tarihine göre 3600 ile 5400 prim günü arasında değişiyor. Özellikle 8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar için 15 yıl ve 3600 günle tazminat hakkı kaldırılmış olsa da, 2000-2008 arası sigortalı olanlar 7000 gün veya 25 yıl-4500 gün koşulunu tamamladığında tazminat alabiliyor. Bu yıl, 2000 yılında sigortalı olanlar için 25 yıllık süre dolmaya başladığı için, tazminat hakkı ilk kez doğacak olanlar arasında yer alıyor.
Kıdem tazminatında sadece işten çıkarılanlar değil, belirli şartları sağlayarak kendi isteğiyle ayrılan çalışanlar da hak sahibi olabiliyor. En az bir yıl aynı işyerinde çalışmış olan ve 4/A (SSK) kapsamında sigortalı bulunan çalışanlar, belirli nedenlerle işten ayrıldıklarında tazminat alabiliyor. Yaş dışındaki emeklilik şartlarını tamamlayanlar, askerlik, evlilik, sağlık ve işverenin ahlak dışı davranışları gibi gerekçelerle fesih durumunda kıdem tazminatına başvurabiliyor. Özellikle 2000-2008 arasında sigortalı olanlar için 25 yıl şartı bu yıl tamamlanıyor, bu da tazminat yolunu açıyor.
KIDEM TAZMİNATI ALMANIN ŞARTLARI NELER?
Kıdem tazminatı, yalnızca işverenin çalışanı işten çıkarmasıyla değil, bazı haklı gerekçelerle işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda da alınabiliyor. Ancak bu hakkın kazanılabilmesi için çalışanların işyerinde en az 1 yıl çalışmış ve 4/A (SSK) kapsamında sigortalı olmaları gerekiyor. Tazminat hakkı doğuran nedenler arasında evlilik, askerlik, sağlık sorunları ve emeklilik şartlarının sağlanması da bulunuyor.
YAŞ DIŞINDAKİ EMEKLİLİK ŞARTLARIYLA TAZMİNAT MÜMKÜN
Emeklilik için gerekli yaş dışındaki prim günü ve sigortalılık süresini tamamlayanlar da kıdem tazminatı alarak işten ayrılabiliyor. Bu kişiler, SGK’dan alacakları “kıdem tazminatı alabilir” yazısını işverene sunarak yasal hakkını kullanabiliyor. Bu imkân, işe giriş tarihine göre farklı koşullarla sunuluyor.
8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ GİRİŞLİLER İÇİN
Sigorta girişi 8 Eylül 1999 ve öncesi olan çalışanlar, 3600 prim gününü ve 15 yıllık sigortalılık süresini tamamladıklarında yaş beklemeden kıdem tazminatı alabiliyor. Bu koşulları sağlayanlar, SGK’dan alacakları yazıyla işverene başvurup işten ayrılabiliyor.
2000-2008 ARASI GİRİŞLİLERE 2 FARKLI SEÇENEK
Sigortalılığı 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında başlayanlar için iki seçenek mevcut:
– 7000 prim gününü tamamlamak.
– 25 yıllık sigortalılık süresiyle birlikte 4500 prim gününü doldurmak.
Bu kişilerden 4500 günle tazminat almak isteyenler için 25 yıllık süre, 2024 itibarıyla dolmaya başladı. Özellikle 2000 yılında sigortalı olanlar için bu yıl tazminat hakkı doğdu. 2001 girişliler ise 2026'da bu imkândan faydalanabilecek. 7000 gün ve üzeri primi olanlar için ise yıl şartı aranmıyor.
1 MAYIS 2008 SONRASI GİRİŞLİLERDE YIL ŞARTI YOK
1 Mayıs 2008 sonrası sigortalı olanlar için kıdem tazminatında yalnızca prim günü şartı bulunuyor. Bu kişilerde 25 yıl şartı aranmazken, prim gün sayısı sigorta başlangıcına göre artıyor.
– 1 Mayıs - 31 Aralık 2008 arası: 4600 gün
– 1 Ocak 2009 - 31 Aralık 2009: 4700 gün
– 1 Ocak 2010 - 31 Aralık 2010: 4800 gün
– 1 Ocak 2011 - 31 Aralık 2011: 4900 gün
– 1 Ocak 2012 - 31 Aralık 2012: 5000 gün
– 1 Ocak 2013 - 31 Aralık 2013: 5100 gün
– 1 Ocak 2014 - 31 Aralık 2014: 5200 gün
– 1 Ocak 2015 - 31 Aralık 2015: 5300 gün
– 1 Ocak 2016 ve sonrası: 5400 gün
TÜM DURUMLARDA SGK YAZISI ŞART
Kendi isteğiyle kıdem tazminatını alarak işten ayrılmak isteyenlerin mutlaka SGK’dan “kıdem tazminatı alabilir” yazısı alması gerekiyor. Bu yazı işverene sunulmalı ve işten çıkış kodu SGK’ya “emeklilik nedeniyle istifa” olarak bildirilmelidir.
EVLİLİK VE ASKERLİKTE DE TAZMİNAT MÜMKÜN
Kadın çalışanlar, evlilikten sonraki 1 yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabiliyor. Erkek çalışanlar ise askerlik görevine gitmek amacıyla işten ayrıldıklarında bu haktan faydalanabiliyor. Bu durumlarda da işverene durumu gösteren belgelerle başvuru yapılması gerekiyor.
