Çalışılmayan sürelerin emekliliğe dahil edilmemesi genel kural olsa da, yasaların tanıdığı bazı özel haklar sayesinde geriye dönük borçlanma yaparak erken emeklilik mümkün olabiliyor. Belirli şartları sağlayan vatandaşlar, toplu prim ödemeleriyle eksik günlerini tamamlama fırsatı buluyor. Peki hangi süreler borçlanılabiliyor, kimler bu haktan yararlanabiliyor?
Her ne kadar çalışılmayan yıllar emeklilik hesabına katılmasa da, mevzuatta yer alan bazı düzenlemeler vatandaşlara geriye dönük prim tamamlama imkânı sunuyor. Doğumdan yurtdışı çalışma dönemlerine kadar çeşitli başlıklarda yapılan borçlanmalar, emekliliği daha erkene çekebiliyor. İşte toplu ödeme ile erken emekliliğin kapısını açan seçenekler…
Türkiye’de Emeklilik Hesabı Giriş Tarihine Göre Şekilleniyor
Türkiye’de emeklilik sistemi temel olarak sigorta başlangıç tarihine göre belirleniyor. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında değerlendiriliyor. Bu grupta kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi ile yeterli prim gününü tamamlamak emekli olmak için yeterli görülüyor. Yaş şartı aranmadığı için, bu koşulları sağlayanlar doğrudan emeklilik hakkı elde ediyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlarda ise tablo değişiyor. Prim gününe ek olarak yaş şartı da devreye giriyor. Bu nedenle işe başlama tarihi, emeklilik planlamasında belirleyici başlık haline geliyor.
PRİM ÖDEMENİN FARKLI YOLLARI
Emekliliğe hak kazanmak için yeterli prim gününe ulaşmak şart. Bu primler farklı sigorta statüleri üzerinden tamamlanabiliyor:
4A (SSK): Bir işverene bağlı çalışanların primlerini işveren ödüyor.
4B (Bağ-Kur): Esnaf, kendi işini yapanlar veya şirket ortakları primlerini kendileri yatırıyor.
İsteğe Bağlı Sigorta: Çalışma imkânı olmayanlar için prim ödeme yöntemi. Bağ-Kur statüsünde değerlendiriliyor.
4C (Emekli Sandığı): Kamu çalışanlarının primleri devlet tarafından yatırılıyor.
Bu sistemde tüm çalışılmayan günleri sonradan toplu ödeme imkânı bulunmasa da, “borçlanma” yöntemi ile belirli süreler için prim satın alınabiliyor.
BORÇLANMA: EKSİK GÜN TAMAMLAMANIN YASAL YOLU
Geçmiş yıllarda çalışılmamış günleri tamamen primle kapatma imkânı yok; ancak SGK Kanunu’nun 41. maddesi borçlanmaya açık alanları düzenliyor. Bu kapsamda belirli süreler için prim ödenerek emeklilik hesabına dahil edilebiliyor.
Borçlanılabilen Başlıca Süreler
Doğum Borçlanması: Kadınlar, sigorta başlangıcından sonraki üç doğum için toplam 2.160 gün prim kazanabiliyor.
Askerlik Borçlanması: Erkekler askerlik sürelerini borçlanarak işe giriş tarihini öne çekebiliyor.
Memurların ücretsiz izin süreleri
Doktora ve tıpta uzmanlık eğitim süreleri (sigortalı olunmayan dönemler)
Avukatlık stajı
Haksız tutukluluk ve gözaltı süreleri
Grev ve lokavt dönemleri
Fahri asistanlık süreleri
Seçim nedeniyle açıkta geçen süreler
Part-time çalışanlar ile ücretli öğretmenlerin eksik günleri
BORÇLANMA EMEKLİLİK TARİHİNİ ÖNE ÇEKEBİLİYOR
Borçlanmanın en önemli avantajlarından biri, sigorta başlangıç tarihini geriye çekmesi.
Kadınlar, doğum borçlanmasıyla 6 yıla kadar prim kazanarak emeklilik süresini öne çekebiliyor.
Erkekler, askerlik borçlanmasıyla sigorta başlangıcını geri alarak yaklaşık bir yıl erken emekli olma hakkı elde edebiliyor. Ayrıca sigorta girişinden sonra yapılan askerlik de borçlanılabiliyor. Staj sonrası sigorta girişi yapılan anneler ise doğum borçlanmasıyla başlangıç tarihini geri çekme şansına sahip.
