F-35 savaş uçakları dünyanın en gelişmiş jetleri arasında gösteriliyor. Görünmezlik özelliği, yapay zekâ destekli sistemleri ve süpersonik hızıyla öne çıkan bu uçaklar artık birçok ülkenin hava kuvvetlerinde görev yapıyor. Peki F-35 savaş uçağının özellikleri neler? Hangi ülkenin envanterinde kaç tane F-35 var? İşte detaylar...
F-35 Lightning II savaş uçakları, gelişmiş sensör entegrasyonu, yapay zekâ destekli muharebe sistemleri ve radardan kaçabilen görünmezlik teknolojisiyle modern savaşların en kritik platformu olarak öne çıkıyor. Mach 1,6 hızına ulaşabilen, 9g manevra kabiliyetine sahip ve 2.000 poundluk bomba taşıyabilen bu beşinci nesil jet, yalnızca hedefleri vurmakla kalmıyor; topladığı verileri diğer uçaklarla paylaşarak ağ merkezli savaş konseptini gerçeğe dönüştürüyor. 80 milyon dolarlık maliyetiyle dünyanın en pahalı savunma projelerinden biri olan F-35, ABD’nin yanı sıra Japonya, İsrail, Avustralya, Norveç, İtalya, Hollanda ve Güney Kore gibi birçok ülkenin envanterinde yer alıyor. 2030 yılına kadar Avrupa’da 550’den fazla, Asya-Pasifik’te ise 300’den fazla F-35’in gökyüzünde görev yapacağı öngörülüyor.
F-35’in teknik özellikleri
F-35’in teknik kabiliyetleri, onu yalnızca bir savaş uçağı değil, aynı zamanda modern ordular için stratejik bir yatırım haline getiriyor.
Pratt & Whitney üretimi F135 motoru, dünyadaki en güçlü savaş uçağı motoru olarak biliniyor. Uçak, Mach 1,6 yani yaklaşık 1.960 km/sa hıza ulaşabiliyor. 50.000 ft irtifada görev yapabilen F-35, +9 g manevra kabiliyeti sayesinde üstün çevikliğe sahip.
Dahili yakıt kapasitesi, F-16 gibi önceki nesil uçaklardan iki kat daha fazla; bu da menzil avantajı sağlıyor.
Sensor fusion teknolojisi, radar, kızılötesi ve elektronik istihbarat verilerini tek bir ekranda toplayarak pilotlara çok daha net bir muharebe resmi sunuyor.
Görünmezlik modu ile yalnızca dahili mühimmat taşırken, “canavar modu” adı verilen konfigürasyonda harici istasyonlara da yükleme yapılabiliyor.
Bu özellikler F-35’i sadece hava üstünlüğü için değil; elektronik harp, yakın hava desteği ve savunma baskısı gibi farklı görevlerde de çok yönlü kılıyor.
Varyantlar: F-35A, F-35B ve F-35C
F-35 projesi üç farklı versiyonla hayata geçirildi.
F-35A: Klasik kalkış ve iniş kabiliyetine sahip, ABD Hava Kuvvetleri’nin en çok tercih ettiği model.
F-35B: Kısa mesafeden kalkış yapabilen ve dikey iniş özelliğiyle öne çıkan versiyon. Özellikle uçak gemisi bulunmayan ülkeler için büyük avantaj sağlıyor.
F-35C: Uçak gemisi operasyonlarına uygun, daha geniş kanat açıklığına sahip model. ABD Donanması’nın tercih ettiği varyant.
Her bir modelin farklı görev ihtiyaçlarını karşılaması, F-35’i küresel ölçekte benzersiz bir savunma platformuna dönüştürüyor.
Silah taşıma kapasitesi ve operasyonel güç
F-35, toplam 11 silah istasyonuna sahip. Gizlilik özelliğinin korunması için mühimmatlar dahili bölmelerde taşınıyor. Ancak gerektiğinde uçağa harici yükler de eklenebiliyor. Bu durumda F-35, görünmezlik avantajını kaybediyor ama taşıma kapasitesini artırarak daha güçlü bir saldırı platformuna dönüşüyor.
ABD’nin görünmezlik avantajını ön planda tuttuğu senaryolarda F-35, 2.000 poundluk bombaları taşıyabiliyor. Elektronik harp görevlerinde de kullanılabilen uçak, eski nesil F-16’lardan çok daha uzun menzile sahip.
F-35 programının maliyeti ve tartışmalar
F-35 projesi, tarihin en büyük ve en pahalı silah programı olarak biliniyor. Tek bir F-35’in maliyeti yaklaşık 80 milyon dolar seviyesinde. Ancak bu dev projenin kusursuz ilerlediğini söylemek zor.
Pentagon tarafından hazırlanan raporlarda, bakım sürelerinin beklenenden uzun olduğu, bazı yazılım ve sistemlerin sık sık arıza bildirdiği ifade ediliyor. Ayrıca otomatik arıza teşhis sisteminin yanlış alarm verme eğilimi, uçakların operasyonel hazır bulunuş oranını etkileyen bir faktör olarak öne çıkıyor. Tüm bu sorunlara rağmen, F-35’in sahip olduğu teknoloji, onu hâlâ dünyadaki en kritik savaş uçağı programı yapıyor.
Dünyada hangi ülkede kaç adet F-35 var?
F-35 yalnızca ABD’nin değil, aynı zamanda birçok NATO ve müttefik ülkenin envanterine girmiş durumda. 2025 itibarıyla tablo şu şekilde:
ABD: 500’den fazla teslim edildi, toplamda 2.400’den fazlası planlanıyor.
Avustralya: 72 teslim edildi, 37 sipariş devam ediyor.
Japonya: 40 aktif, toplamda 147 sipariş (105 F-35A + 42 F-35B).
İsrail: 36 teslim edildi, toplam 75 hedefleniyor.
Norveç: 52 teslim edildi.
Hollanda: 46 aktif kullanımda.
İtalya: 32 uçak (24 F-35A + 8 F-35B).
Güney Kore: 39 teslim edildi, siparişler devam ediyor.
Polonya, Romanya, Finlandiya, İsviçre, Almanya ve Yunanistan gibi ülkeler de siparişlerini vermiş durumda.
2030 yılına gelindiğinde Avrupa semalarında 550’den fazla, Hint-Pasifik bölgesinde ise 300’den fazla F-35’in görev yapacağı öngörülüyor.
