İsteğe bağlı sigorta ödeyen SSK’dan mı Bağkur’dan mı emekli olur?

İsteğe bağlı sigorta, kişilerin sosyal güvenceye sahip olmak amacıyla kendi primlerini ödeyerek sigortalı olabildiği bir sigorta türüdür. Bu sistem, zorunlu sigorta kapsamında olmayan kişilerin (ev hanımları, öğrenciler, sigortalı bir işte çalışmayanlar vb.) emeklilik ve sağlık hizmetlerinden faydalanmasını sağlar. Peki isteğe bağlı sigorta ödeyen SSK’dan mı Bağkur’dan mı emekli olur? 1 aylık isteğe bağlı sigorta ne kadar? İşte detaylar.

İsteğe bağlı sigortalılar ne kadar prim öder?

İsteğe bağlı sigorta primi, prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartıyla, sigortalı tarafından beyan edilen günlük kazanç tutarına göre belirlenmektedir.

İsteğe bağlı sigorta prim oranı, prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık % 32'sidir.

Bunun % 20'si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, % 12'si genel sağlık sigortası primidir. Buna göre 2025 yılı için; prime esas günlük kazanç alt sınırından kazanç beyanında bulunan bir isteğe bağlı sigortalının ödemesi gereken aylık asgari prim tutarı 8.321,76 TL’dir. Ait olduğu ayın primini en geç 12 ay içinde ödemeyen sigortalının o aya ait prim borcunu ödeme imkânı ortadan kalkmakta ve prim borcu ödenmeyen ilgili ay için sigortalılara hizmet verilememektedir.

İsteğe bağlı sigorta ödeyen SSK’dan mı Bağkur’dan mı emekli olur?

Sosyal Güvenlik Reformuyla birlikte üç ayrı sosyal güvenlik kurumu (SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı) tek çatı altında birleştirilmeden önce, eğer çalışan hep aynı sosyal güvenlik kurumuna tabi olmuşsa, emekliliği geldiğinde o kurum mevzuatı çerçevesinde emeklilik işlemi gerçekleştiriliyordu.

Ancak birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi olmuşsa, örneğin emeklilik başvurusu yapan kişinin hem SSK’ya hem de Bağ-Kur’a tabi çalışması varsa, bu durumda hangi kurum mevzuatına göre emekli olacak ve daha da önemlisi emekli aylığını hangi kurum bağlayacak sorunu ortaya çıktığından, bu husus 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun “Aylığı bağlayacak kurum” başlıklı 8 inci maddesi ile şu şekilde düzenlenmişti;

“Birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere; son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir.

Ancak, malullük, ölüm, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre yaş haddinden re’sen emekli olma süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları kurumun kanunla değiştirilmesi hallerinde ilgililere hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır.”

Bu madde uyarınca, birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması olan kişinin emekliliği geldiğinde son yedi yıllık fiili hizmet süresi (2520 prim günü) içerisinde hangi kuruma tabi çalışma daha fazlaysa, yani o kişi adına hangi kuruma daha fazla prim ödenmişse o kurum, hizmet süreleri eşitse en son tabi olunan kurum yani en son prim ödenen kurum kendi mevzuatı çerçevesinde emekli aylığını bağlıyordu. Örneğin, emekliliği gelen kişi hem SSK’ya hem de Bağ-Kur’a tabi çalışmışsa, son yedi yıl içerisinde hangi kuruma tabi çalışması 1260 günden fazlaysa o kurum tarafından, eşit olması halinde en son çalışması SSK’da geçmişse SSK tarafından, Bağ-Kur’da geçmişse Bağ-Kur tarafından bağlanıyordu.

Sosyal Güvenlik Reformuyla birlikte 5510 sayılı Kanunun 106 ncı maddesi uyarınca söz konusu 2829 sayılı Kanun 01/10/2008 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırıldı. Ancak şu an emeklilik başvurusunda bulunanların 01/10/2008 tarihinden önce de çalışmaları olduğundan, söz konusu Kanun hükümleri 01/10/2008 tarihinden öncesine ait birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması olanların emeklilik başvuruları sırasında aynen uygulanmakta, birden fazla kapsamda sigortası olan kişi emeklilik başvurusu yaptığında, önce hangi kurumun emekli mevzuatına tabi olduğu tespit edilmekte, ardından o kurumun eski emeklilik şartları dikkate alınarak o kişinin emekli aylığı bağlanmasına hak kazanıp kazanmadığına bakılmaktadır.

Kimler isteğe bağlı sigortaya başvurabilir?

Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;

18 yaşını dolduran,

5510 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan,

Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar,

Kendi sigortalılıkları nedeniyle Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük veya yaşlılık aylığı almayanlar,

isteğe bağlı sigortalı olabilmektedir.

Kanunun yürürlük tarihinden önce mülga kanunlara göre isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin herhangi bir işleme gerek kalmaksızın Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalılıkları devam ettirilmektedir.