Kuşluk namazı (duha namazı) farzlara tabi ve belli bir vakti olan nâfile namazlardan biridir. Hz. Peygamber kuşluk namazının kılınmasını tavsiye etmiş, fazilet ve önemini belirtmiştir. Peki, Kuşluk namazı (duha namazı) nedir, nasıl, ne zaman kılınır? Kaç rekat? Faziletleri nelerdir? İşte konuyla ilgili ayrıntılı bilgiler...
Hadis kaynaklarında çokça teşvik edilen duhâ (kuşluk) namazı kılmak ve imkan nispetinde her gün kılmaya devam etmek, dünya işlerinin kolaylaşmasına, kaderinde var olan sıkıntıların en hafif şekilde geçip giderek helalinden rızık kazanma yollarının açılmasına vesile olacağı ümit edilir.
DUHA (KUŞLUK) NAMAZI FAZİLETİ
Bir kutsî hadiste bu namazın faziletine işaretle Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Ey Âdemoğlu! Gününün ilk vakitlerinde benim için dört rekât nafile kılmaktan acizlik gösterme ki günün sonunda seni korumayı tekeffül edeyim.” (Ebû Dâvûd, Tatavvu’, 12)
Hz. Peygamber kuşluk namazının kılınmasını tavsiye etmiş, fazilet ve önemini belirtmiştir. Ebû Hüreyre, Resûl-i Ekrem’in kendisine her ay üç gün oruç tutmayı, iki rek‘at kuşluk namazı ile gece yatmadan önce vitir namazı kılmayı tavsiye ettiğini belirtir (Buhârî, “Teheccüd”, 33; Müslim, “Ṣalâtü’l-müsâfirîn”, 85; Ebü’d-Derdâ’nın buna benzer bir rivayet için bk. Müslim, “Ṣalâtü’l-müsâfirîn”, 86; Ebû Dâvûd, “Vitir”, 7). Diğer bir hadiste de Resûlullah şöyle buyurmuştur: “Her birinizin her eklemi için günde bir sadaka vermesi gerekir. Bu sebeple her tesbih (sübhânallah) bir sadaka, her hamd (elhamdülillâh) bir sadaka, her tehlîl (lâ ilâhe illallah) bir sadaka, her tekbir (Allahüekber) bir sadaka, iyiliği tavsiye etmek sadaka, kötülükten sakındırmak sadakadır. Kuşluk vakti kılınan iki rek‘at namaz ise bunların hepsinin yerini tutar” (Müslim, “Ṣalâtü’l-müsâfirîn”, 84; Ebû Dâvûd, “Teṭavvuʿ”, 12). Başka bir hadiste ise kuşluk namazını kılanın veya kılmaya devam edenin fazla da olsa günahlarının bağışlanacağı ifade edilmiştir (İbn Mâce, “İḳāmetü’ṣ-ṣalât”, 187; Ebû Dâvûd, “Teṭavvuʿ”, 12; Tirmizî, “Vitir”, 15).
DUHA (KUŞLUK) NAMAZI KAÇ REKATTIR?
Hadis kaynaklarında kılınması teşvik edilen duhâ (kuşluk) namazı; dört, sekiz ve on iki rekât olarak kılınabilir (Müslim, Salâtü’l-müsâfirîn, 78-83).
En az iki rekât olarak kılınabileceği konusunda da görüşler vardır.
Bu namazı; iki rekâtta bir selam vermek suretiyle kılmanın daha sevap olduğu kaynaklarda yer almaktadır.
Ancak dört rekâtta bir de selam verilebilir (Tahtâvî, Hâşiye, s. 395).
DUHA (KUŞLUK) NAMAZI NASIL KILINIR?
Besmele çekilerek duha namazına şöyle niyet edilir:
“Niyet ettim Allah’ım senin rızan için duha namazını kılmaya.”
Sonra tekbir alınır ve eller erkeklerde göbek hizasına, kadınlarda ise göğüs hizasına bağlanır.
1. Rekat
- Sübhaneke,
- Euzü besmele,
- Fatiha Suresi,
- Zammı sure veya zammı sure yerine geçecek miktarda Kur'an-ı Kerim okunur,
- Rükû (3 defa "Sübhane Rabbiyel Azîm"),
- Peşpeşe 2 secde (Her secdede 3'er defa, "Sübhane Rabbiyel Aliyyil âlâ").
2. Rekat
- Besmele,
- Fatiha Suresi,
- Zammı sure veya zammı sure yerine geçecek miktarda Kur'an-ı Kerim okunur,
- Rükû (3 defa "Sübhane Rabbiyel Azîm"),
- 2 defa Secde (Her secdede 3'er defa "Sübhane Rabbiyel Aliyyil âlâ"),
- Tahiyyata oturulur. Ettehiyyatü, salli ve bârik duaları okunarak önce sağ tarafa, sonra sol tarafa selam verilir.
- Selam verilirken; "esselamü aleyküm ve rahmetullah" denilir.
DUHA (KUŞLUK) NAMAZI KAZA EDİLİR Mİ?
Kuşluk namazında diğerlerinde olduğu gibi Fâtiha’dan sonra Kur’an’dan herhangi bir yerin okunması mümkünse de Ukbe b. Âmir’in, “Resûlullah bize, kuşluk vaktiyle ilgili olan Şems sûresiyle Duhâ sûresini okuyarak kuşluk namazını kılmamızı emretti” şeklindeki rivayetinden hareketle (Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakī, I, 328; İbn Hacer, III, 298; Bedreddin el-Aynî, VII, 240) bu iki sûrenin okunması tavsiye edilmiştir. Ancak Nevevî, İhlâs sûresinin Kur’an’ın üçte birine, Kâfirûn sûresinin dörtte birine denk olduğuna dair rivayetlere dayanarak kuşluk namazında bu sûreleri okumanın da sünnet olduğu görüşünü ileri sürer (Şerḥu Müslim, II, 117).
Vaktinde kılınmayan kuşluk namazı Şâfiî ve Hanbelîler’e göre kazâ edilir. Hanefî ve Mâlikîler’e göre ise zeval vaktine kadar sabah namazının sünneti hariç nâfile namazlar kazâ edilmez. Kuşluk namazı mukīm iken kılındığı gibi seferî halde de kılınabilir. Nitekim Hz. Peygamber bu namazın her iki durumda kılınabileceğini söylemiş, bizzat kendisi de kılmıştır (Müsned, III, 146, 156; Buhârî, “Teheccüd”, 31; Müslim, “Ṣalâtü’l-müsâfirîn”, 80).
Ulemânın çoğunluğu Hz. Peygamber’in, “Allah’a en sevimli gelen amel az da olsa sahibinin yapmaya devam ettiği ameldir” hadisinin (Müslim, “Ṣıyâm”, 177) genel ifadesine ve, “Bu namaza ancak çok tövbe edenler (evvâbîn) devam eder” hadisiyle (Hâkim, I, 314) benzer rivayetlere (Tirmizî, “Vitir”, 15) dayanarak kuşluk namazını devamlı kılmanın müstehap olduğunu kabul etmiştir. Bir kısım âlimler ise Hz. Âişe’nin konuyla ilgili bazı rivayetleriyle (Buhârî, “Teheccüd”, 32) Ebû Saîd el-Hudrî’nin, “Resûlullah kuşluk namazını aralıksız kılardı da biz onu hiç bırakmayacak sanırdık; bazan da bırakırdı, biz de artık bir daha kılmayacak derdik” (Müsned, III, 21, 36; Tirmizî, “Vitir”, 15) şeklindeki rivayetinden hareketle müstehap olmadığını ileri sürmüşlerdir
