Gökyüzü bu hafta sıradışı bir manzaraya sahne olacak. Ay, yörüngesinde Dünya’ya en yakın konuma yaklaşarak “süper ay” görünümünü alacak. Normalden çok daha büyük ve parlak bir dolunay, geceyi adeta gündüze çevirecek. Bilim insanlarına göre bu olağanüstü doğa olayı, çıplak gözle rahatlıkla izlenebilecek kadar yakın olacak. Ancak farkı gerçekten anlayabilmek için doğru zamanda bakmak gerekiyor. Uzmanlar, Ay’ın ufka en yakın konumdayken gözlemlenmesini öneriyor. Süper Ay, yalnızca estetik bir gökyüzü şöleni değil; aynı zamanda Dünya ile Ay arasındaki mesafeyi en net şekilde hissettiren nadir anlardan biri olarak öne çıkıyor.
Ay, pazartesi gecesi (7 Ekim 2025) Dünya’ya en yakın konumlarından birine yaklaşarak yılın ilk “Süper Ay” görünümünü alacak. Gökyüzü tutkunlarının heyecanla beklediği bu doğa olayı sırasında Ay, normalden yaklaşık yüzde 14 daha büyük ve yüzde 30 daha parlak görünecek.
NASA: “Ay gözlemi için en uygun zaman”
NASA’nın aktardığına göre pazartesi gecesi yaşanacak Süper Ay, yılın en sönük dolununa kıyasla %14’e kadar daha büyük ve %30’a kadar daha parlak bir görünüm sunacak. Fark her ne kadar istatistiksel olarak büyük olsa da çıplak gözle anlamak her zaman kolay değil.
Philadelphia’daki Franklin Enstitüsü’nün baş astronomu Derrick Pitts, “Eğer Ay’a gökyüzünde çok yüksekteyken bakarsanız, onu kıyaslayabileceğiniz hiçbir şey olmadığı için farkı anlamak zor olur” diyerek gözlemin en iyi, Ay’ın ufka yakın olduğu saatlerde yapılabileceğini belirtiyor.
Teleskop gerekmeden izlenebilecek
Hava koşulları izin verdiği sürece, Süper Ay tüm dünyada çıplak gözle izlenebilecek. Uzmanlara göre en iyi gözlem saatleri akşamın erken saatleri ile gece yarısına kadar olan zaman dilimi. Ay bu süreçte Dünya’ya yaklaşık 361 bin kilometre yaklaşacak.
Türkiye'den izlenebilecek mi?
Süper ay, dünyanın her yerinden hava koşulları elverişli olduğu sürece özel bir ekipmana ihtiyaç duymadan gözlemlenebilecek. Ancak Pitts’e göre, özellikle önceki günlerde dolunayı izlememiş olanlar için farkı anlamak zor olabilir.
2025’in devamında yeni gökyüzü olayları yolda
Ekim ayındaki bu Süper Ay, 2025’in ilk büyük gök olayı olacak. Ancak takvim bununla bitmiyor. Kasım ve Aralık aylarında iki Süper Ay daha görülecek. 2026 yılına gelindiğinde ise gökyüzü meraklılarını Mart ayında tam ay tutulması, Ağustos ayında ise kısmi ay tutulması bekliyor. Bu tutulmalar Asya, Avrupa ve Afrika’nın büyük bölümünden gözlemlenebilecek.
Süper Ay nedir?
Ay, Dünya etrafında eliptik (oval) bir yörüngede döner; bu nedenle bazı zamanlarda gezegenimize biraz daha yaklaşır, bazı zamanlarda ise uzaklaşır. İşte Ay’ın Dünya’ya en yakın olduğu anlarda meydana gelen dolunay olayına “Süper Ay” denir.
Astronomik arka plan
Ay’ın Dünya’ya en yakın noktası perige (yerberi), en uzak noktası ise apoge (yeröte) olarak adlandırılır.
Yerberi uzaklığı: Yaklaşık 363.300 km
Yeröte uzaklığı: Yaklaşık 405.500 km
Bu fark nedeniyle, Ay bazen gökyüzünde %14’e kadar daha büyük, %30’a kadar daha parlak görünür.
Yaklaşan Süper Ay tarihleri
7 Ekim 2025
5 Kasım 2025
4 Aralık 2025
Bu tarihlerde gökyüzünü açık bir bölgede izleme şansınız olursa, Ay’ı normalden daha büyük ve parlak bir disk gibi görebilirsiniz.
