Türkiye’de emeklilik sistemi yeniden şekilleniyor. Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında kurulacak Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), çalışanlara ikinci bir emeklilik geliri sağlayacak. Devlet katkısı, işveren payı ve maaşlardan kesilecek primlerle yürütülecek sistemin 2026 yılının ikinci yarısında devreye girmesi planlanıyor. Peki TES kimleri kapsayacak, yaş şartı ne olacak, kıdem tazminatı kalkacak mı? Maaşlar nasıl hesaplanacak? İşte detaylar…
Türkiye, sosyal güvenlik sisteminde köklü bir dönüşüme hazırlanıyor. Yeni Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında hayata geçirilecek Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), milyonlarca çalışan için ikinci bir emeklilik dönemi anlamına geliyor. Çalışanların maaşlarından yapılacak kesintiler, devlet katkısı ve işveren payıyla birleşerek ikinci bir gelir kapısı oluşturacak.
Bu sistemle birlikte çalışanlar, hem SGK emeklilik maaşı hem de TES kapsamında ikinci bir maaş alabilecek. Böylece “çift maaşlı emeklilik” dönemi resmen başlayacak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) nedir?
TES, mevcut Otomatik Katılım Sistemi (OKS) üzerine inşa edilecek yeni bir ikinci basamak emeklilik sistemidir.
Sistemde çalışanların maaşlarından en az yüzde 3 oranında katkı payı kesilecek, işverenler de belirli bir oranda katkı sağlayacak. Devlet ise sisteme ek teşvikler sunarak tasarrufları artırmayı hedefliyor.
Amaç, hem bireysel birikimleri güçlendirmek hem de Türkiye’nin uzun vadeli finansal istikrarına katkı sağlamak.
Kimleri kapsayacak?
TES sadece mevcut çalışanları değil, emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenleri de kapsayacak. Yani çalışan emekliler de maaşlarından yapılacak kesintilerle ikinci bir emeklilik hakkı kazanabilecek.
Sisteme dahil olan her vatandaş, belirlenen süre sonunda hem SGK’dan hem de TES’ten maaş alma hakkına sahip olacak.
Çift maaş fırsatı
Yeni sistemin en dikkat çekici tarafı, çift maaş fırsatı sunması. Sistemde yer alan bir çalışan, SGK emekliliğini kazandığında aynı zamanda TES fonundaki birikiminden de düzenli ödeme alabilecek. Bu model, Batı ülkelerindeki ikinci basamak emeklilik sistemleriyle benzer yapıda olacak.
Uzmanlara göre bu sistem, ilerleyen yıllarda emeklilik maaşlarında yaşanabilecek düşüşleri engellemek için önemli bir destek mekanizması oluşturacak.
Ne zaman yürürlüğe girecek?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin 2026 yılının ikinci yarısında, yani en geç 30 Haziran 2026 tarihinde yürürlüğe girmesi hedefleniyor.
İlk aşamada OKS (Otomatik Katılım Sistemi) katılımcıları TES’e entegre edilecek.
Sistem ayrıca Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile uyumlu çalışacak ve BES fonlarına erişim imkanı sunacak.
BES tarafında da önemli yenilikler planlanıyor. Standart emeklilik fonları yeniden tasarlanacak, 25 yaş altı üniversite öğrencileri için katılım teşvikleri artırılacak ve bedelli askerlik ile hac ibadeti gibi durumlar kısmi para çekim kapsamına alınacak.
Ekonomiye katkı hedefleniyor
Hükümetin OVP’de belirttiği temel amaçlardan biri, yurt içi tasarrufları artırmak.
TES ile birlikte Türkiye’de uzun vadeli yatırımları destekleyecek büyük bir fon birikimi hedefleniyor. Sistem aynı zamanda yeşil finans, katılım fonları ve finansal okuryazarlık politikalarıyla da entegre olacak. Uzmanlara göre, TES’in doğru uygulanması halinde Türkiye ekonomisine her yıl yüz milyarlarca lira tutarında yeni kaynak kazandırılabilir.
“Kıdem tazminatı kalkmayacak” açıklaması
TES gündeme geldiğinden bu yana en çok tartışılan konulardan biri, “kıdem tazminatının kaldırılacağı” iddiaları oldu.
Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, bu iddiaları net bir dille yalanladı:
“Kıdem tazminatına asla bir şey olmayacak. Kazanılmış bir hak olan kıdem tazminatına dokunulması ya da ortadan kaldırılması kesinlikle söz konusu değildir.”
Karakaş, geçmişte de benzer fon sistemlerinin gündeme geldiğini ancak hiçbirinin kıdem tazminatını etkilemediğini belirtti.
Uzmanlardan uyarı: İşçi ve işveren mutabakatı şart
TES’in yürürlüğe girmesi için hem işçi kesimi hem de işveren tarafının onayı gerekiyor.
Karakaş’a göre, mevcut ekonomik koşullar altında işverenlerin ek prim yükünü kaldırması zor görünüyor.
“İşçi ve işveren kesimi TES’e sıcak bakmadıkça sistemin yürürlüğe girmesi zor. Ancak uzun vadede emekli maaşlarında yaşanacak dramatik düşüşlerin önüne geçmek için bu tür modeller kaçınılmaz hale gelecek.”
Asgari ücretliler için zorluk olabilir
TES’e tüm çalışanlar otomatik olarak dahil edilecek. Ancak asgari ücretli çalışanlar, maaşlarından yapılacak yüzde 3’lük kesinti nedeniyle sisteme adapte olmakta zorlanabilir. Uzmanlar, bu kesimin korunması için ek teşvik veya asgari katkı desteği planlanması gerektiğini vurguluyor.
