Atlantik ittifakında soğuk rüzgarlar esiyor. Washington ile Brüksel arasında Ukrayna üzerine yaşanan anlaşmazlık siyasi savaşa döndü. Ulusal Güvenlik Belgesi'nde Avrupa'yı "çökmekte olan bir yapı" diye nitelendiren Trump yönetimi, Rusya'nın da sisteme yeniden entegre edilmesini istiyor. Avrupa ülkeleri ise yeni bir Yalta Planı'yla karşı karşıya kalma endişesi yaşıyor.
ABD'de Trump yönetimi ile Avrupa Birliği arasındaki uzun süredir biriken gerilim, son günlerde açık bir siyasi çatışmaya dönüştü. Washington ve Brüksel arasındaki hamleler Atlantik'in iki yakası arasında soğuk savaşının habercisi sayılabilecek bir düzeye ulaştı. Avrupa Komisyonu’nun Elon Musk’ın sahibi olduğu X platformuna 140 milyon dolarlık ceza kesmesi, Washington’ın Avrupa’yı yeni ulusal güvenlik stratejisinde “jeopolitik engel” olarak tanımlamasının ardından patlayan daha büyük bir fay hattının sembolü haline geldi. ABD Başkanı Donald Trump'ın son olarak Politico dergisine verdiği röportajda Avrupa'yı sert sözlerle hedef alması gerilimi gizlenemeyecek noktaya getirdi.
ZAYIF VE ÇÜRÜMÜŞ YAPI
Trump’ın Politico’ya açıklamalarında Avrupa ülkelerini “çürümüş”, “zayıf” ve “kendi kendini yok eden yapılar” olarak tanımlaması, ilişkilerin tonunu belirledi. Bu yaklaşım, Beyaz Saray’ın Avrupa’yı artık eşit bir stratejik ortak değil, ABD’nin çıkarlarını sınırlayan ve “demografik erozyona göz yuman” bir yapı olarak gördüğünü ortaya koyuyor.
MUSK'A YÖNETİMDEN DESTEK
Musk’ın Avrupa'dan X'e verilen cezaya karşı başlattığı “#AbolishTheEU” (AB’ye son ver) çağrısı, ABD yönetiminden de destek buldu. Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “Amerikan teknoloji şirketlerine saldırı” olduğunu savundu. Sıkı bir Avrupa karşıtı olan Başkan Yardımcısı Vance ise EU’nun kararını “sansür rejimi” diye nitelendirdi. Senatör Ted Cruz’un “AB’ye yaptırım” çağrısında bulundu.
SİYASİ SAVAŞ İLANI
Buna karşılık Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, ABD yönetiminin “Avrupa demokrasisine müdahale etmeye yöneldiğini” söyledi. Eski AB Dış Politika Şefi Josep Borrell ise Trump’ın stratejisini “Avrupa’ya siyasi savaş ilanı” olarak tanımladı.
YENİ YALTA MI?
Tüm bu gelişmeler yaşanırken, Amerikan Wall Street Journal gazetesi gündeme bomba gibi düşen bir iddiada bulundu. Trump yönetimi, Avrupa’ya Ukrayna'ya ilişkin yalnızca bir sayfalık bir plan sunduğu ve planda Rusya'nun yeniden sisteme entegre edilmek istendiği ortaya çıktı. Plana göre 200 milyar dolar tutarındaki dondurulmuş Rus varlıkları Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılacak, ardından Rusya küresel ekonomiye aşamalı biçimde geri entegre edilecek. Bu entegre sürecinde ABD enerji şirketlerinin Rus petrolü, Arktik bölgeler ve nadir toprak elementlerinde büyük yatırımlar yapması öngörülüyor. Avrupa başkentleri plana şiddetle karşı çıkarken, teklifin kendilerini Rusya karşısında zayıflatmak istediği endişesine kapıldı. Fransa, Almanya ve İngiltere liderleri Zelenski ile Londra’da gerçekleştirdikleri acil zirvede, Trump’ın önerisinin “Yalta tarzı bir güç paylaşımı” riski taşıdığı ve Rusya’yı yeniden güçlendireceği uyarısında bulundu. 2. Dünya Savaşı sonrasında ABD, İngiltere ve SSCB arasında düzenlenen Yalta Konferansı, Avrupa'yı Washington ile Moskova arasında nüfuz alanlarına bölmüştü.
