Bakan Çavuşoğlu: Türkiye olarak yapıcı bir rol oynuyoruz çabalıyoruz

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Biz, Ukrayna'nın tahılının ya da herhangi bir ürününün, Rusya veya başka bir ülke tarafından alınıp gayrimeşru şekilde, illegal bir şekilde uluslararası piyasalara satılmasına da karşıyız. Türkiye olarak bu ürünlerin bize gelmesine de kesinlikle müsaade etmeyiz, bu konuda devletimizin ve yetkili kurumlarımızın kararlılığı tamdır" dedi.

Çavuşoğlu, İngiltere Dışişleri, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kalkınma Bakanı Elizabeth Truss ile Dışişleri Bakanlığında gerçekleştirdiği görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısında konuştu.

Ukrayna’dan tahıl ihracatını gerçekleştirmek için bir Birleşmiş Milletler (BM) planının olduğunu belirten Çavuşoğlu, şunları söyledi:

"Biz, çabalarımızı Birleşmiş Milletler ile sürdürüyoruz. Tabii hem Ukrayna ile hem de Rusya ile sürekli temas halindeyiz ve BM'nin bu planını gerçekçi bir plan olarak görüyoruz, uygulanabilir görüyoruz. O nedenle de güçlü şekilde destekliyoruz ayrıca bu sürecin meşruiyeti bakımından da önemli buluyoruz. BM'nin planı hakkında bilgileriniz vardır ama kısaca; İstanbul'da eğer anlaşma olursa, bir kontrol merkezi kurulacak ve Ukrayna karasularının hemen dışında güvenli bölge kurulacak.

Burada özellikle Ukrayna limanlarına gidecek gemilerin kontrolü de yapılacak, silah veya başka bir şey taşımadığından emin olmak için bu Rusya'nın da bir talebi. Dönüşte tabi gemilerin belirlenen ürünleri taşıdığından herkes emin olmak istiyor. Aslında baktığınız zaman gayet güzel ama tarafların anlaşması gerekiyor."

Çavuşoğlu, BM'nin çabalarına ilaveten Türkiye'nin de gerek Ukrayna gerek Rusya ile görüşmeleri sürdürdüğünü hatırlattı.

Daha çok Rusya üzerinde odaklandıklarını, İstanbul'da teknik düzeyde bir toplantı gerçekleştirilmesinin planlandığını ve henüz bunun tarihinin belli olmadığını aktaran Çavuşoğlu, "Rusya'dan olumlu cevap bekliyoruz" dedi.

"Türkiye olarak ürünlerin bize gelmesine de müsaade etmeyiz"

Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Türkiye ziyaretinde de bu konuları ele aldıklarını, hem bakan düzeyinde hem de Lavrov ile gelen teknik ekiplerle Türkiye'nin teknik ekipleri ve uzmanları arasında görüşmeler gerçekleştirildiğini dile getirdi.

Türkiye olarak BM ile çalıştıklarını, tüm tarafları çalışmalar hakkında bilgilendirdiklerini vurgulayan Çavuşoğlu, Ukrayna'nın tahıllarının çalındığına ilişkin iddiasına karşılık şunları kaydetti:
"Bu iddialar bize de geldi. Ukrayna tarafından da ara ara bu tür bilgiler geliyor. Biz, her iddiayı ciddiye alıyoruz ve ciddi şekilde araştırıyoruz, sonucunu da özellikle Ukrayna tarafına bildiriyoruz her seferinde. Aslında gayet basit, bu süreci takip etmek de kolay, 5-6 dolarlık bir programla hangi geminin nereden geldiği, ne taşıdığı bunlar takip ediliyor. Bırakın yetkilileri herhangi bir vatandaş bile elindeki telefona ya da bilgisayarına yüklediği programla uçakların ve gemilerin seyrüseferini gayet kolay şekilde takip edebilir.

Biz, bu iddialar neticesinde her iddiayı ciddiye alarak incelemelerde de bulunduk. Gemilerin hareket limanlarının ve ürünlerin menşeinin bizim yaptığımız incelemelerde, Türkiye ile ilgili iddialar ortaya atıldıktan sonra menşeinin kayıtlarda Rusya olduğunu da gördük. Biz, Ukrayna'nın tahılının ya da herhangi bir ürününün Rusya veya başka bir ülke tarafından alınıp gayrimeşru şekilde, illegal bir şekilde uluslararası piyasalara satılmasına da karşıyız. Türkiye olarak bu ürünlerin bize gelmesine de kesinlikle müsaade etmeyiz, bu konuda devletimizin ve yetkili kurumlarımızın kararlılığı tamdır."

Türkiye'nin stratejik ortağı İngiltere ile her seviyede yakın diyalog ve yakın ilişkilere sahip olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, iki ülke ilişkilerine sivil toplum kuruluşlarını dahil etmek için 2011'de kurulan "Tatlı Dil Forumu"nu 8. Ekim'de Türkiye'de gerçekleştirmek için çalıştıklarını ifade etti.

İki ülke arasındaki ticaret hacminin ve ekonomik ilişkilerin artırılması için çalıştıklarını dile getiren Çavuşoğlu, geçen yıl 19,3 milyar dolarlık ticaretle, 20 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine çok yaklaşıldığını kaydetti.

İngiltere'nin ABD ve Almanya'nın ardından Türkiye'nin geçen yıl en fazla ihracat yaptığı üçüncü olduğunu belirten Çavuşoğlu, "Şimdi hedeflerimizi büyütmek istiyoruz. Öncelikle serbest ticaret anlaşmasının kapsamının genişletilmesi için çalışıyoruz. Bir çalışma başlattık" dedi.

Çavuşoğlu, Türk iş insanlarının İngiltere'deki yatırımlarını artırmayı istediklerini, bunun için mevkidaşı Truss ile yaptığı görüşmede Türk yatırımcıların bu ülkede karşılaştığı sorunların halledilmesi konusunu da ele aldıklarını aktardı.

İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace'ın da bugün Türkiye'yi ziyaret ettiğini anımsatan Çavuşoğlu, savunma sanayisinde de iş birliğini geliştirmek için çalıştıklarını ifade etti.

Bakan Çavuşoğlu, İngiltere'nin terörle mücadele konusunda Türkiye'nin müttefiki olduğunu ve PKK'nın Londra yönetiminin terör listesinde yer aldığını belirterek, "Ama diğer taraftan son zamanlarda bazı (terör örgütü PKK yandaşlarının İngiltere'deki gösterileri) artışlar oldu. Bizim de iade taleplerimiz var. Mal varlığı dondurma taleplerimiz var. O konuları da bugün gündeme getirdik" diye konuştu.

Truss ile yaptıkları görüşmede ikili ilişkilerin yanı sıra Ukrayna, NATO'nun genişlemesi, Suriye'de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin yardım mekanizmasının uzatılması gibi bölgesel konuları da ele aldıklarını söyleyen Çavuşoğlu, BMGK kararının uzatılmaması halinde Suriye'deki ihtiyaç sahiplerine insani yardımların nasıl ulaştırılabileceği konusuna da değindiklerini kaydetti.

Çavuşoğlu, Ukrayna'dan tahıl ihracatı konusunda Türkiye'nin yaptığı çalışmalar hakkında Truss'ı bilgilendirdiğini ve bu konuda İngiltere ile iş birliğini sürdüreceklerini dile getirdi.

İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliklerine ilişkin soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, "NATO zirvesi bir limit değildir, yani öyle bir tarih belirlenmedi, son bir tarih bu sürecin tamamlanması için. Esasen katılım protokolleri imzalansa bile her ülkenin, üye ülkenin iç onay süreçleri de var. Dolayısıyla NATO zirvesine kadar tabii bu konuda bir anlaşmaya varılması için çaba sarf edenler var, müttefiklerimizin de çabaları ortada" dedi.

Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya’dan heyetlerin Türkiye'ye geldiğini ve teknik düzeyde görüşmeler gerçekleştirdiğini hatırlatarak, son sürece ilişkin şunları kaydetti:

"Biz yazılı bir şekilde endişe ve beklentilerimizi paylaştık, daha sonra onlardan bir metin geldi, bunları yeterli görmedik ve bizim verdiğimiz metinler üzerinde de çalışmalar yapıldı. En son Brüksel'de teknik düzeyde biraz önce bahsettiğiniz değerli arkadaşlarımızın İbrahim Bey'in (Kalın) ve Sedat Bey'in (Önal) katılımıyla NATO'da bir çalışma oldu. Şu anda o metin üzerinde anlaşılan noktalar var, görüş ayrılığı içinde olduğumuz noktalar var. Türkiye olarak ve Türk milleti olarak bizim beklentimiz açıkça ortada; eğer bu iki ülke müttefik olmak istiyorsa tabii ki onların güvenlik endişelerini anlıyoruz, o da meşrudur ama bir müttefikin güvenlik endişelerinin karşılanması NATO içinde öncelik olmalı. O ülkeler de bunu karşılamalıdır. Yani herkesin güvenlik endişeleri karşılanmalıdır, sadece aday ülkelerin değil. Önümüzdeki süreçte Madrid zirvesinde de bu konular elbette ikili görüşmelerde ve diğer platformlarda ele alınacaktır.

Özellikle NATO zirvesinde, NATO'nun Güney Kanadı ile ilgili terörizme odaklanacak, terörle mücadeleye odaklanacak bir oturumun düzenlenmesini de önemli buluyoruz. Türkiye ve diğer müttefikler olarak İspanya da dahil güneydeki ülkeler olarak, tamam Doğu Kanadına odaklanmak, önemli bir tehdit görüyor NATO sonuçta. İkinci tehdit olarak NATO neyi söylüyor? Terörizmi söylüyor. Dolayısıyla terörizmle mücadele konusuna da odaklanmamız lazım ve bu konuda da terörle mücadele eden ülkelere de destek vermesi lazım. O anlamda NATO'daki oturumu da önemsiyoruz."

İngiltere Dışişleri, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kalkınma Bakanı Elizabeth Truss, Ukrayna'dan tahıl koridoru açılmasına ilişkin "Eğer buradaki sorun çözülmezse bu limanlardan tahıllar çıkartılamazsa ciddi bir açlığa sebep olacaktır" dedi.

Truss, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Dışişleri Bakanlığı'nda gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından ortak basın toplantısında konuştu.

Türkiye ve İngiltere'nin NATO'nun önde gelen ülkeleri olarak daha iyi ilişkileri olması gerektiğini düşündüklerini kaydeden Truss, Türkiye'nin özellikle Ukrayna'da çok kıymetli şeyler yaptığını ve bunu bildiklerini söyledi.

Türkiye'nin Ukrayna konusundaki çabaları dolayısıyla Çavuşoğlu'na teşekkür eden Truss, Ukrayna'dan tahıl koridoru açılmasına ilişkin şunları kaydetti:

"Eğer buradaki sorun çözülmezse, bu limanlardan tahıllar çıkartılamazsa ciddi bir açlığa sebep olacaktır. Bu konuda da yine uygulamaya dair kararlar alabileceğimizi düşünüyorum."

Ülkesinin Rusya'nın Ukrayna'da sürdürmekte olduğu korkunç savaş hususunda Türkiye ile birlikte çalıştığını, Ukrayna'da refahı ve barışı getirmek için uğraştığı kaydeden Truss, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bir savaş arayışında olduğunu dile getirdi.

Truss, mevcut durumda Ukrayna'daki limanların bloke edilmiş durumda olduğunu ve dünyanın dört bir yanına gönderilecek olan tahılların bu limanda kaldığını bildiklerini aktararak şöyle devam etti:

"Birleşmiş Milletler tarafından gösterilen bir destekle birlikte burada bir güvenli aralık oluşturmaya çalışıyoruz ki Ukrayna limanlarından bu tahılların gönderilmesi sağlanabilsin. Ukrayna limanlarının, Rusya saldırılarından korunması için çabalar sürdürülüyor. Ama maalesef burada gecikmeler görüyoruz. İşte bu sebeple de en geç önümüzdeki ay bir eyleme geçilmesi gerekliliği söz konusu ki yeni mahsuller de gelecek, bunların aktarılması konusunda bir sorun yaşanmasın."

Truss, İngiltere ve Türkiye'nin, Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaşın muhtemel sonuçları konusundaki istişarelerini devam ettirdiğine değinerek, "Herhangi bir şekilde Ukrayna egemenliğini tekrar ele geçirene kadar duramayız, durmamalıyız" dedi.

"Türkiye İngiltere ilişkileri güçlenerek ilerleyecek"

Ziyareti sırasında Türkiye'de çok faydalı görüşmeler gerçekleştirdiğini kaydeden Truss, "Umuyorum ki Türkiye ile Birleşik Krallık arasındaki ilişkiler güçlenerek ilerleyecek ve gelişecektir" diye konuştu.

Truss, güvenlik ve egemenliğin tehdit altında olduğu şu zamanlarda Türkiye ile iş birliğini ve NATO’da ortak olarak çalışmaları devam ettirdiklerini kaydederek, "Ticaret konusunda ilişkilerimizi yürütüyoruz. Görüyorum ki tarım ve hizmetler alanında da çalışmaları daha da artırarak ticaret hacminin daha iyi hale geleceğini gösteren çalışmalarımız var. Terörizm konusunda da (Türkiye ile) iş birliği yapıyoruz" ifadelerini kullandı.

Gelecek hafta NATO Zirvesi kapsamında görüşmeler gerçekleştirileceğine değinen ve İngiltere'nin Türkiye ile de görüşmelerini bu kapsamda devam ettireceğini dile getiren Truss, Finlandiya ve İsveç'in NATO’ya katılmasının kolektif çabalar için güçlendirici bir etkisi olacağını düşündüklerini ifade etti.

"Tahıl konusu önümüzdeki ay çözülmezse yıkıcı sonuçları olur"

Toplantının soru-cevap kısmında konuşan Truss, Türkiye'nin Birleşik Krallık için bir stratejik ortak olduğuna vurgu yaparak, "Elbette ki ikili ilişkilerimizi derinleştirmek, özellikle ticaret alanında bu çalışmaları yürütmek istiyoruz. Serbest Ticaret Anlaşması'nın genişletilmesi ve iyileştirilmesi kapsamında ticaret, hizmetler ve tarım konusunda düzenlemeler yaparak bir genişletme hedefliyoruz" diye konuştu.

Truss, sanayi, imalat ve enerji alanında çalışmalar yapılması gerektiğine değinerek, "Çünkü şu anda enerji güvenliği konusunda herkes bir tehdit altında. Türkiye ile güneş ya da rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklar ile bu tür enerjinin üretimiyle ilgili çalışmaları yürütmekteyiz" değerlendirmesini yaptı.

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle limanlardan çıkamayan tahıl yüklü tankerlere ilişkin soruya da yanıt veren Truss, "En geç önümüzdeki ay çözülmesi gerektiğini yoksa yıkıcı sonuçların olacağını biliyoruz. Türkiye'nin bu alandaki liderliğiyle ilgili, çözüm getirmesiyle ilgili ayrıca müteşekkiriz" dedi.

Truss, gemilerin Ukrayna limanlarına güvenli giriş ve çıkışı için bir koridor oluşturulması konusunda İngiltere ve Türkiye'nin hemfikir olduğunun altını çizerek, "Birleşik Krallık da bu hususta önlemler alacaktır ve bu önlemlerle tahılların limanlardan güvenli şekilde çıkışı sağlanacaktır. Bu hususta hem Türkiye'ye hem de diğer müttefiklere destekleri konusunda güveniyoruz" ifadelerini kullandı.