Suça sürüklenen çocuk sayısındaki artış, hükümeti yeni bir çocuk adalet sistemi geliştirmeye yöneltti. Yeni model, çocukları cezalandırmak yerine aile, okul ve sosyal çevre faktörleriyle değerlendirerek topluma kazandırmayı hedefliyor. Bu kapsamda çocuk adalet merkezlerinin sayısı arttırılacak, sosyal inceleme raporu zorunlu hale gelecek. Ayrıca jandarma bünyesinde özel Çocuk Birimleri kurulacak ve ebeveynleri cezaevinde bulunan çocuklara yönelik sosyal destek programları genişletilecek.
Türkiye’de suça sürüklenen çocuk sayısındaki artış, hükümeti yeni bir çocuk adalet modeli geliştirmeye yöneltti. Aileden eğitime, sosyal çevreden ekonomik koşullara kadar tüm etkenleri kapsayan yeni sistemle, çocukların yeniden suça karışmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. Çocukların eğitimi ve sosyal gelişimi için birden fazla bakanlık ortak çalışma yürütüyor.
612 BİNİ İŞLEM GÖRDÜ
Son bir yılda belirgin biçimde artan rakamlara göre, 2024’te suça karışan çocuk sayısı 612 bin 651 olarak kayıtlara geçti. Bu rakam, 2023 yılına göre yüzde 9,8 artış anlamına geliyor. Çocukların 202 bin 785’i “kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği” iddiasıyla “suça sürüklenen çocuk” olarak kaydedildi. Bu çocukların yüzde 40,4’üne yaralama, yüzde 16,6’sına hırsızlık, yüzde 8,2’sine uyuşturucu kullanmak, satmak veya satın almak suçlarından işlem yapıldı. Ayrıca çocukların yüzde 4,6’sına tehdit, yüzde 4,2’sine genel tehlike yaratan suçlar isnat edildi. Geriye kalan yüzde 26’lık kesim ise farklı suç türlerinden işlem gördü. 2024’te güvenlik birimlerine getirilen çocukların 279 bin 620’si mağdur, 96 bin 438’i bilgisine başvurulan, 18 bin 561’i kayıp, 8 bin 729’u kabahat işlediği iddia edilen, 6 bin 518’i ise diğer nedenlerle kayıtlara geçti.
KOLLUK VE ADLİ SÜREÇ YENİDEN DÜZENLENECEK
Yeni çocuk adalet politikası, “çocuğun üstün yararı” ilkesi ve “onarıcı adalet” yaklaşımı temelinde şekillendirildi. Adalet Bakanlığı, 2025 yılı içinde onarıcı adalet modellerine geçişin etkilerini analiz edecek. Bu kapsamda yargı süreçleri, cezalandırma yerine rehabilitasyon ve topluma yeniden kazandırma odaklı yürütülecek. Çocuk adalet merkezlerinin sayısı artırılacak, koruyucu ve destekleyici tedbir kararlarının takibi güçlendirilecek. Mahkemelerde çocuk dostu mülakat usulleri yaygınlaştırılacak, adli görüşme odalarının sayısı artırılacak.
SOSYAL İNCELEME RAPORU ZORUNLU OLACAK
Birden fazla suça sürüklenen çocuklara yönelik özel rehabilitasyon süreçleri uygulanacak. Her çocuk için yalnızca adli dosya değil, ailesi, sosyal çevresi ve yaşam koşulları da uzmanlarca değerlendirilecek. Psikolog, pedagog ve sosyal hizmet uzmanlarının yer aldığı ekiplerce çocuklar hakkında ayrıntılı sosyal inceleme raporları hazırlanacak.
JANDARMADA ÇOCUK BİRİMLERİ KURULACAK
Çocukların suça bulaşmasının önlenmesi için pilot uygulama olarak 15 ilçe jandarma komutanlığı bünyesinde “Aile İçi Şiddetle Mücadele ve Çocuk Kısım Amirliği” kurulacak. Ayrıca, ebeveynleri cezaevinde bulunan çocuklara yönelik sosyal destek programları genişletilecek.
CEZAEVİ ZİYARETLERİNE YAKIN TAKİP
Çocukların suça veya suçluya özenmesinin önüne geçmek amacıyla cezaevi ziyaretleri ve sosyal medya paylaşımları yakın takibe alınacak. Cezaevinde hükümlü veya tutuklu yakını bulunan çocukların iletişim süreçleri psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarının desteğiyle yürütülecek. Böylece hem çocuğun psikolojik iyiliği korunacak hem de suça yönelme riski erken dönemde tespit edilerek gerekli müdahaleler yapılacak.
