Medyanın imam hatiplere bakışı: Haberlerde nefret söylemi var

İmam hatipler, bir eğitim modeli olmanın dışında her zaman siyasi iniş çıkışların, çalkantıların içinde yoluna devam etmeye çalışıyor. Doğdukları Milli Mücadele yıllarından bugüne kadar, daima gündemde olan imam hatipler, sosyal bir gerçek olarak varlıklarını muhafaza ediyor. Her iktidar döneminde tartışmaların odak noktası olan imam hatipler, bugün de gündemdeki yerini koruyor. Aslında Osmanlı Devleti’nin son döneminde vaiz yetiştirmek için kurulan bu eğitim kurumları Cumhuriyet dönemi çeşitli engellerle karşılaşıp kapandı. Bugünkü imam hatiplerin temeli ise 1950’de Celalettin Ökten’in hazırladığı proje ile atıldı. İlerleyen yıllarda da imam hatipler birbiri ardına açılmaya başlasa bile ne yazık ki mezunları üniversiteye giremedi. Darbe dönemlerinde sıkıntıya giren, orta kısımları kapatılan, kızların alınması engellenen bu okullar, maalesef 28 Şubat döneminde de büyük bir mücadele verdi. Milli Güvenlik Kurulu kararı ile imam hatip mezunlarının farklı üniversitelere girişine engel olan katsayı uygulaması başladı. Ne yazık ki imam hatip liselerindeki öğrenci sayısı 600 binden 60 binlere kadar düştü.

İYİLEŞME AK PARTİ İLE BAŞLADI

İmam hatiplerin iyileştirilme süreci ise AK Parti’nin 2002’de iktidara gelmesiyle yavaş yavaş başladı. 2009 yılında katsayı uygulaması kaldırıldı, 2012’de geçilen 4+4+4 eğitim sistemiyle orta kısımlar yeniden açıldı, yabancı öğrencilerde eğitim almaya başladı, uluslararası imam hatipler kuruldu. Günümüze kadar birçok yenilik ve iyileşmeyle de son halini aldı. 2017-2018 eğitim öğretim yılı rakamlarına göre, Türkiye genelinde 3 bin 142 imam hatip ortaokulu ve bin 452 imama hatip lisesi bulunuyor. Toplam sayısı 4 bin 594 olan imam hatip okullarında öğrenim gören öğrenci sayısı bir milyon 346 bin. Bunun 654 bin 318’i lise öğrencisi.

AYRIMCI DİL İLE NEFRET SÖYLEMİ ÖNE ÇIKIYOR

İmam hatiplerin yılların içerisinde yaşadığı sıkıntılar, karşılaştığı engeller sonrası gösterdiği iyileşme ne yazık ki toplumda bazı kesimlerin pek hoşuna gitmedi. Hatta bu bazı yayın organlarını da rahatsız etti. Medyada imam hatiplere dair oluşturulan karalama kampanyalarından yola çıkan ÖNDER İmam Hatipliler Derneği, “İmam Hatiplere Bakış” isimli bir çalışma gerçekleştirdi. 2017 yılına dair medyadaki imam hatip haberlerini tarayan ÖNDER, imam hatiplerin medyada karşılaştığı bu önemli soruna dikkat çekmeye çalıştı. Bu çalışma için Akşam, Aydınlık, Diriliş Postası, Cumhuriyet, Dünya, Güneş, Evrensel, Habertürk, Birgün, Hürriyet, Milat, Milli Gazete, Milliyet, Ortadoğu, Posta, Sabah, Şok, Sözcü, Star, Takvim, Türkiye, Yeni Çağ, Vatan, Yeni Akit, Yeni Asya, Yeni Mesaj, Yeni Şafak ve Yurt gazeteleri olmak üzere toplam 28 gazeteden yararlanıldı. Yaygın ve bilinirliği yüksek olan yayın organlarından faydalanan Önder, yapmış olduğu çalışma ile imam hatiplere yönlenen ötekileştirici ve ayrımcı dil ile nefret söyleminin haber sunumundan öte bir davranış biçimi haline geldiğini gözler önüne seriyor.

İKTİDARIN ARKA BAHÇESİ OLARAK ADLANDIRILDI

Haberlerde özellikle 1997’deki Milli Güvenlik Kurulu kararıyla imam hatip ortaokullarının kapatılması ve katsayı uygulamasının başlamasından dolayı dip yapmış rakamlar baz alınarak daha sonraki dönemle kıyaslandı. 2000’li yılların başında 65-70 bin olan öğrenci sayısı 10 yıl sonrasıyla kıyaslandığında 10 katına kadar varan artışlar kasıtlı olarak dillendirildi. Bu okulların AK Parti ile normal seyrine dönmesi hasebiyle ise sürekli iktidar ile birlikte anıldı. Özellikle olumsuz bir örnek zikredilecekse “arka bahçe” nitelemesi yapılmış.

EN FAZLA HABER SİYASİ POLEMİK ŞEKLİNDE

Gazeteler arasında yapılan taramada 2017 yılında ÖNDER İmam Hatipliler Derneği’yle alakalı olarak, “Dim Öğretimi”, “Genç ÖNDER”, “İmam Hatip Okulları”, “İmam Hatip Okul Aile Birliği”, “Öncü Spor”, “Sade Soda”, “Tohum Dergisi” ve “Wonder” başlıklarından ulusal ve yerel medyada 44 bin 343 haber ve yazı yer almış. Sadece “İmam hatip” kavramının yer aldığı 5 bin 309 haber ve yazı da ulusal basında yayınlaşmış. Söz konusu haberler üzerinden gerçekleştirilen araştırmada, adli olaylar ve rutin haberler dışında 683 haber ve yazı üzerinden içerik analizi yapılmış. Elde edilen veriler siyasi polemik, müfredat, sayılar ve sınavlar, ayrımcı dil, örnek okul ve örnek öğrenci, savunma, eğitim kalitesi, bilimsel başarı ve diğer şeklinde 9 kategoriye ayrılmış.

YÜZDE 41’İ OLUMSUZ HABER

İmam hatipler ile ilgili 2017 yılında yazılı basında yer alan haberlerin yüzde 42’si hem olumlu hem olumsuz, yüzde 41’i tamamen olumsuz ve sadece yüzde 17’si olumlu haberlerden oluşuyor. İmam hatipler ilgili olarak haberlerin yüzde 31’i siyasi polemik, yüzde 21’i müfredat, yüzde 12’si sayılar ve sınavlar, yüzde 12’si ayrımcı dil, yüzde 11’i örnek okul ve örnek öğrenci, yüzde 5’i savunma, yüzde 4’ü diğer, yüzde 3’ü eğitim kalitesi ve yüzde biri bilimsel başarılara ait.

MİLİTAN, IŞİD, KİNİNİN DAVACISI DENDİ

Yazılı basında yer alan haberlerde imam hatiplerle ilgili kullanılan ayrımcı diller sırasıyla şu şekilde yer alıyor: Dindar ve kindar nesil, kindar nesil, IŞİD, arka bahçe, gerici eğitim, gerici müfredat, militan, mahkûm edilmek ve dininin ve kininin davacısı. Ayrımcı dili kullanan gazeteler ise sırasıyla şöyle: Aydınlık, Birgün, Cumhuriyet, Evrensel, Sözcü, Posta, Yeniçağ, Hürriyet, Yeni Asya, Ortadoğu ve Yurt Gazetesi.

FETÖ’NÜN PANZEHİRİ

Savunma kategorisindeki haberler genellikle ayrımcı dil bölümündeki haber ve yazılara benzemekle birlikte bir yönüyle onlardan ayrılıyor. Bu bölümde ele alınan haber ve yazılar daha çok imam hatiplerin ne olduğundan çok ne olmadığı üzerinde duruyor. Bu yıl içinde imam hatiplerle birlikte dile getirilen bir iddia üzerinden metinlerin bir kısmında “İmam hatiplerden IŞİD’ci yetişir mi?” sorgulaması yapılıyor. Müfredata cihat kavramının alınması yönündeki tartışmalar ve imam hatiplerin FETÖ’nün panzehiri olduğu yönündeki açıklamalar da bu tür haberler içerisinde yer alıyor.

“Sosyal medyada yazılanlar Allah katında silinmez”

İmam hatiplerin siyasi polemik üzerinden malzeme yapılması kadar müfredat konusu üzerinden de siyasi tartışmalar ve polemikler yapılıyor. Yaz dönemi boyunca tartışmada olan yeni müfredat üzerine çok sayıda haber ve köşe yazısı yer alıyor. Bunlar arasından en dikkat çekicilerinden biri, “Sosyal medyada yazılanlar Allah katında silinmez” başlığıyla verilen haber.