31 Mart yerel seçimlerinden sürpriz bir sonuç çıktı. 2002 yılından bu yana girdiği tüm seçimlerden zaferle çıkan AK Parti ilk kez başarılı olamadı. Bunda hayat pahalılığı, emeklilerin maaş zamlarını yetersiz bulması ve bazı adaylarla ilgili tartışmalar etkili oldu. İstanbul, Ankara ve İzmir’i koruyan CHP, Türkiye genelinde de oylarını artırdı.
Türkiye yerel yönetimlerini seçmek için dün sandık başına gitti. 44 siyasi parti yarıştığı seçimde, 207 bin 848 sandıkta 61 milyon 441 bin 882 seçmen oy kullandı. Seçimde, katılım oranı önceki seçimlere göre düştü. Seçime katılım oranı yüzde 80'in altında kaldı. Bu oran 2019’daki yerel çimlerde yüzde 84,67’ydi. Genel tabloda CHP önde çıkarken Cumhur İttifakı seçimlerin ikincisi oldu ve Türkiye haritası değişti. Bu durum, 7 Haziran 2015 genel seçimlerindeki gibi ‘Seçmenin AK Parti’ye mesajı’ olarak yorumlandı.
SANDIĞI ETKİLEYEN 4 FAKTÖR
Cumhur İttifakı ortaklarından AK Parti 24 ilde, MHP de 8 ilde birinci oldu. CHP, 35 ilde sandıktan birinci çıktı. DEM Parti 10 şehri kazandı. Siyasi gözlemcilere göre çıkan sonuçlarda çeşitli faktörler etkili oldu. AK Parti’nin sandıktan ikinci çıkmasında 4 faktör etkili oldu. 2020’de yaşanan koronavirüs salgının ardından başlayan ekonomik kriz, Türkiye’de de ekonomik dalgalanmalara neden oldu. Yaşanan ekonomik sıkıntılar bir nebze azaltılsa da seçmen sandıkta tepkisini ortaya koydu.
EMEKLİLERE VERİLEN ZAM
Seçimi etkileyen en büyük faktörlerden biri de emeklilere verilen zam oranı oldu. Emeklilere yılbaşında yüzde 39 oranında zam yapıldı. Ardından düzenlemeyle memur maaşına yapılan zamma endekslendi. Yüksek enflasyon ortamında emeklilere verilen zam düşük kaldı. Hükümetin 2024 “emekli yılı” ilan etmesi, bayram ikramiyelerini 3 bin TL’ye çıkarması, banka maaş promosyonlarını 8-12 bin TL arasına yükseltmesi emeklinin gönlünü almak için yeterli olmadı.
6 ŞUBAT ETKİSİ
6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremler de sandıkta etkisini gösterdi. Asrın felaketinin yaşandığı deprem bölgesindeki 11 ilde dengeler değişti. 31 Mart 2019 seçimlerinde deprem bölgesindeki 11 ilden 8'ni kazanan AK Parti ve MHP, dün yapılan seçimlerde 11 ilden 6'sını kazandı. Depremde en büyük hasarı alan Hatay'da ipi AK Parti göğüsledi. AK Parti’nin elinde olan Adıyaman ve Kilis CHP’ye Şanlıurfa ise Yeniden Refah’a geçti.
ADAY SEÇİMLERİNDEKİ TARTIŞMALAR
Aday tespitinde yaşanan bazı tartışmalar da seçimlerin sonucuna etki etti. Anketler, temayül ve saha yoklamalarından birinci çıkan isimler yerine bazı adreslerde başka bir isimler aday gösterildi. Bazı şehirlerde de halkın istediği aday Genel Merkez’den veto yerken, başka partilerden aday oldu. Bu da halkın tepkisine neden oldu. Aday tespitindeki tartışmalar Bursa, Şanlıurfa, Denizli, Burdur, Afyonkarahisar, Kırıkkale, Kastamonu’da görüldü.
BELEDİYE MECLİSLERİ ESKİSİ GİBİ
Belediye başkanlıklarında Cumhur İttifakı ikinci parti çıksa da, belediye meclis çoğunluğu yine Cumhur İttifakı’nda oldu. CHP belediye meclis üyeliklerinde yüzde 29’da kalırken, AK Parti yüzde 33, MHP de yüzde 7 oy alarak Cumhur İttifakı’nın belediye meclis üyeliklerindeki oy oranının toplamı yüzde 40 oldu.
