Libya’da dengeleri değiştiren Türkiye, Afrika ile de temaslarını artırdı. Türkiye-Afrika yakınlaşması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın diplomasisine yansıdı. Etkisi devam eden pandemiye rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaz döneminde üçü yüz yüze olmak üzere 11 Afrika lideriyle temas kurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün son olarak İstanbul’da Gine Cumhurbaşkanı Alpha Conde ile Vahdettin Köşkü’nde bir araya geldi.
Hızlanan Afrika trafiği çerçevesinde Türkiye’nin 2005’de başlattığı Afrika açılımının kilit noktalarından darbe sonrası geçiş sürecinin yaşandığı Sudan’dan Türkiye’ye ‘devlet başkanı’ düzeyinde ilk ziyaret gerçekleştirildi. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmesinde farklı alanlarda 6 anlaşma da imzalanarak ilişkiler pekiştirildi.
Ziyaret ve anlaşmaların önemini AK Parti Genel Başkan Danışmanı Yasin Aktay, “Sudan’da yeni yönetim geçiş döneminin meşguliyetleri içerisindeydi. Dolayısıyla çok temas kurulamamış, eski ilişkilerde de soğuma vardı. Ancak son ziyaret, farklı alanlardaki 6 anlaşmanın imzalanmasıyla Sudan’la ilişkilerimiz kaldığı yerden daha da ilerleyerek devam etmiş olacak. Bu, ‘Türkiye’nin, Mısır’la olduğu gibi darbe olan Sudan’la da ilişkileri bozuldu” tezini çürüten bir durum oldu” sözleriyle kayda geçirdi.
Aktay, artan Afrika hamlelelerini “Türkiye’nin Libya’da zaten fiili varlığı var. Bundan dolayı da ister istemez bir ayağı Afrika’da artık. Onun için Afrika’da olup biten her şeyden daha yakından ilgilenmek durumunda” diye değerlendirdi. Aktay, artan ilişkilerin getirisi için ise ekonomiye işaret ederek, “Türkiye’nin eğer şu anda 100 milyar doları aşmış bir ihracatı varsa bu biraz da birçok pazarda varlığımızı artırmamızla ilgilidir. Bu pazarların başında da Afrika geliyor” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen ay içinde ise Angola Cumhurbaşkanı Joao Manuel Gonçalves’i misafir etti. Cumhurbaşkanı düzeyindeki bu ilk ziyarette, iş birliğini artıracak 10 anlaşma imzalandı. Ayrıca bu süreçte Erdoğan’ın telefon trafiği de hız kazandı. Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed Yunus el-Menfi, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall, Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Nijerya Cumhurbaşkanı Muhammed Buhari ve Nijerya Cumhurbaşkanı Muhammed Buhari ile Togo Cumhurbaşkanı Faure Essozimna Gnassingbe ile telefonda görüştü. Temaslarda FETÖ okullarının devredilmesi konusu başta olmak üzere iki ülke ilişkileri ve bölgesel meseleler masaya yatırıldı.
Afrika ile yürütülen diplomasiyi değerlendiren Türkiye-Cibuti Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Oya Eronat, “Cibuti, Afrika’nın kapısı aslında. Tam Kızıldeniz’e girerken ki liman. Çin, Amerika, Fransa’nın limanlarında ticaret yaptığı bir ülke. Bu ülkeler Cibuti’deyse demek ki orada ticarette bir şey var. Afrika’nın bütün ülkelerine dağılan ticaret hacmi Cibuti’den gidiyor. Şimdi bizim de o zaman Afrika ülkelerini ihmal etmememiz gerekiyor” dedi.
Türkiye’nin Afrika ile açılımı başlattığı 2005 yılından bu yana, diplomatik ağ, dolayısıyla ekonomik ve sosyal temas sıklaştırıldı. 2002’de sadece 12 büyükelçilik bulunan Afrika’da sayı 42’ye yükseltildi. Afrika Ortaklık Politikası, kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve insani yardım örgütlerinin faaliyetlerini kapsayan bütüncül bir anlayışla yürütülüyor.
Türkiye-Etiyopya Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Mehmet Sait Kirazoğlu da ekonomiye dikkat çekerek “Pandeminin etkileri sebebiyle yavaşlayan bu karşılıklı ziyaretlerin, iş birliği faaliyetlerinin tekrar canlanması son derece normal. Sudan’da bizim geçmişten gelen ortak bir kültürel bağlarımız da var. Sevakin adasında Osmanlı yapıları var. 400 milyon dolara yakın ihracatımız var, 100 milyon dolar civarı ithalatımız var” dedi. Türkiye-Senegal Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı İbrahim Yurdunuseven ise insani ilişkilere vurgu yaparak “Sayın Cumhurbaşkanımız Afrika’ya özel bir önem veriyor. Afrika uzun dönem sömürüldü. Orası insanlara dokunacağımız bir alan” dedi.