Yapay zeka ile Osmanlıca çeviri

Girişimci Abdullah Tarık Ömeroğlu ve arkadaşlarının geliştirdikleri yapay zeka destekli program, Latin alfabesine çevirdiği Osmanlıca milyonlarca sayfa belge ve kitaba erişimi kolaylaştırarak Osmanlı Türkçesini okunur kılıyor. Osmanlı Türkçesinin zengin mirasını koruma ve anlama amacıyla hareket eden bir grup genç girişimci, Osmanlıca yazılan orijinal metinleri yapay zeka yoluyla transkript eden program geliştirdi. Geçmişin izlerini sürmek, tarihi belgeleri anlamak, Osmanlıcanın derinliklerine inmek isteyenler için transliterasyon ve kelime arama özellikleri bulunan program, milyonlarca sayfadan oluşan zengin bir koleksiyon içerisinde veri analizi yapma imkanı sağlıyor. Ömeroğlu, hazırladıkları programı "vesiqari" isimli internet sitesi üzerinden herkesin kullanımına sunduklarını dile getirdi.

TÜBİTAK'TAN TEŞVİK

Projenin 2020'de Boğaziçi Üniversitesinde öğrenci olduğu dönemde bir yayınevine Osmanlı Türkçesi ve farklı dillerden kitap hazırladığı dönemde ortaya çıktığını belirten Ömeroğlu, endüstri mühendisi olan diğer arkadaşıyla işi projelendirdiklerini ifade etti. Ömeroğlu, TÜBİTAK teşvikiyle İTÜ Teknopark'ta projeye yönelik şirket kurduklarını anlattı. Proje üzerinde üç buçuk yıl çalıştıklarını anlatan Ömeroğlu, birçok farklı aşamadan oluşan yapay zeka modellerini kullanarak projeyi kullanılabilir hale getirdiklerini aktardı. Sistemi bireysel kullanıcılar ve kütüphaneler olarak ikiye ayırdıklarını dile getiren Ömeroğlu, şöyle konuştu: "Kütüphaneleri de kendi içerisine ikiye ayırdık. Bazı kütüphaneler eserlerini pek paylaşmak istemiyor. Onlar için bir havuz sistemi oluşturduk. Eğer kendi eserlerini paylaşmak isterse başka kütüphanelerin havuzlarından da yararlanıp o kaynakların tamamı tek bir havuz haline geliyor. Böylelikle o kütüphanenin kullanıcısı sisteme girdiği zaman, 7 milyon sayfa arasında istediği herhangi bir belgeyi arayabiliyor. Bir belgenin çevrilmesi 1 dakikadan az sürede tamamlanıyor ve başarı oranı oldukça yüksek. Hem metinde hem de 7 milyonluk bütün bir veri havuzunda kullanıcılar kelime araması yapabiliyor."

METİNLER SADELEŞTİRİLECEK

Projenin bir sonraki aşamasında kullanıcıların metinlerin Türkçe sadeleştirilmiş halini de elde edebileceklerini belirten Ömeroğlu, ayrıca birtakım chatbotlar ve özetleme sistemleriyle birlikte metinlerin özetini ve metinlerle konuşabilme imkanını da kullanıcılara sunacaklarını söyledi. Kullanıcıların metnin kim tarafından ne zaman yazıldığı, ana teması, nelerden bahsettiği gibi soruların cevabını alabileceklerini aktaran Ömeroğlu, ikinci aşama için TÜBİTAK'a yaptıkları başvurunun sonuçlanmasını beklediklerini kaydetti.