Akif Emre’nin ufuk haritaları

Bazı yazarlar vardır, bir mefküreyi zihinlere rapteder ve onunla anılır. Akif Emre de ortaokul çağlarından beri geliştirdiği İslam coğrafyası hassasiyetini miras bıraktı. Vefatının üzerinden 6 yıl geçen Emre, Lahor’dan Üsküp’e, Bakü’den Gırnata’ya, Kudüs’ten Saraybosna’ya, Kabil’den İslamabad’a kadar tüm coğrafyayı gazeteci olarak dolaştı, yazıları, röportajları, belgeselleri ve örnekliğiyle Müslümanların fikir dünyasını şekillendirdi. Entelektüel birikimiyle Türk-İslam fikir hayatının son çeyrek asrına derin izler bırakan bilge kalem, kendisinden sonra çıkmaya devam eden külliyatıyla da günümüz gençliğine eleştirel bir okuma sunuyor.

Ortaokul yıllarında harita metod defterinin arkasındaki dünya haritasında gitmek istediği ülkeleri işaretlediğini anlatan Akif Emre’nin anılarında yolculuk yapmak için, eşi Dürdane Emre’nin kapısını çaldık. Bize hatıralarını açan Dürdane Hanım, üzerinde “1971” yazan meşhur harita metod defterini de gösterdi. İtinayla korunmuş defterin içinde ortaokul yıllarında okuduğu kitapların listesi, hatta bazı kitapların özeti var.

LİSE KAZANAN BOSNA’YA

Haritada işaretlediği yerlere birer birer gitme imkanı bulan Akif Emre, gezip gördüklerini yazdıkça, Türkiye’deki Müslümanlar arasında Afganistan, Kudüs, Bosna, Endülüs gibi yerler gündem olmaya başladı. “Afganistan’dan başlayan macerası, İran, Pakistan, Mekke ve Medine’ye dahil olduğunda biz tanıştık” diyen eşi Emre, daha sonraki gezilerinden bir kısmına katılsa da birçoğuna çocuklara nöbetleşe bakarak ayrı ayrı gitmişler. Emre ailesinin bir de geleneği var, liseyi kazanan çocuk Bosna’ya götürülüyor. Evin gündemi bu geziler olunca, çocuklar da meraklı. En küçükleri ise liseyi kazandığında babası henüz vefat ettiği için, bir sonraki sene annesiyle birlikte Balkan seyahati yaparak bu geleneği sürdürüyor.

BİZİ DÜNYADAN HABERDAR EDERDİ

Vefatının ardından en çok neyin eksikliğini çektiğini sorduğumda Dürdane Hanım, “Bizi dünyadan haberdar ederdi. Yokluğunda en çok aradığımız bu galiba. Akşam yemeğinde o gün olup biten her şeyi anlatır, yanlış bildiklerimizin doğrusunu söyler, üzücü veya sıkıcı bir şey varsa da hızlıca geçerdi. Akşam konuşmalarında ertesi günü yazacağı yazıyı tahmin ederdim” diyerek yazılarına zemin teşkil eden yemek sofralarını anlattı.

KÜLLİYATI TAMAMLANMAK ÜZERE

Şimdi bu birikimden bir külliyat doğuyor. Büyüyen Ay Yayınları, birçoğunu vefatından önce bizzat hazırladığı, vefatından sonra da eşinin yardımıyla derlenen yazıları kitaplaştırdı. Sayısı 14’e ulaşan külliyattan en son çıkan “Aşil Topuğu”, tarih bilinci, medeniyet, sekülarizm, siyaset, ırkçılık, kapitalizm gibi konuları içeren yazılardan oluşuyor. Yazarın külliyatını tamamlayacak son kitabın hazırlıkları ise devam ediyor. Büyüyen Ay Yayınları’nın sahibi Mustafa Kirenci, “Bu yazılar, bir şeye eleştirel bakabilme kabiliyetini kazanmak için özellikle okunması gerekiyor. Bize sunulan şeyleri gözü kapalı hemen kabul mu edeceğiz, yoksa sahip olduğumuz bir takım değerler açısından bakarak onu bir eleştiriye mi tabi tutacağız. Vaktiyle yazmış ama bugüne de hitap ediyor” diyerek gençlerin okuması için bu kitapları yayınladığını söylüyor.

GÖRDÜĞÜ ÜÇ NOKSAN

Dürdane Hanım birkaç defter daha gösteriyor bana. Gittiği gezilerde tuttuğu notlar, bir de 2016 yılında hacca gittiğinde götürdüğü küçük bir defter. “Hac özeti” diye yazdığı iki satırlık notta, “Aşkın olmadığı gönülde, ölçü de kayboluyor” ifadeleri var. Belki de orada gördüğü ölçüsüzlüklerden doğmuş bir mısra. “Gördüğüm üç noksan, EDEP, ETİK, ESTETİK. Tavaf alanına bile sandalye ile oturup bacak bacağa atmak, elde telefonla sağa sola hac mesajları vermek...” diyerek düştüğü nota bakarak, ölçünün nasıl kaybolduğunu anlıyoruz. Hamit Kardaş’ın muhafaza ettiği gündem notlarının altındaki çizimler ise, çok yönlü Akif Emre’yi anlatan değerli hatıralardan.