Muharrem ayının onuncu günü olan Aşure Günü, İslam tarihinde hem bir hicretin hem de büyük bir matemin yıl dönümü olarak anlam taşır. Hz. Adem’in tövbesinden Hz. Hüseyin’in Kerbela’daki şehadetine kadar uzanan bu kutsal gün, geçmişten bugüne dua, şükür ve paylaşım geleneğiyle yaşatılıyor. Aşure kazanlarında ise sadece malzeme değil inanç, sadakat ve en önemlisi umut birlikte kaynıyor.
Dün, muharrem ayının onuncu günü yani aşure idi. Muharrem ayı, Müslümanlar için yılın ilk ayıdır. Hicreti esas alan bir takvim; Efendimiz’in (sav) Mekke’den Medine’ye göç ettiği yani muhacir olduğu ilk günü. Böyle bakınca tüyleri ürperten bir ilahi işareti de içinde barındıran bu kutlu gün, İslam’ın devletleşmesinin de ilk adımı oldu. Hicri yeni yılın ilk ayı muharrem, etimolojik olarak ‘haram kılınmış’ anlamını taşıyor. Savaşın, kötülüğün yasaklandığı bir ay. Bu ayın ilk günü gibi onuncu günü de Müslüman dünya için çok önemli. Neredeyse bildiğimiz bütün peygamberlerin hikâyelerinde mucizelerle kendini gösteren 10 Muharremde, aşure pişirilmesi geleneği ise düşündüğümüzden çok daha eskilere kadar gidiyor. Temel malzemeleri gözden geçirdiğimizde, insanın varoluşunda en çok ihtiyaç duyduğu gıdalardan buğday, kimi zaman arpayı da yanına alarak, nohutla karıştırıp bir tencereye çokça girmiş. Sümer’de, Babil’de, Asur’da önemli günlerde yapılan şükür yemeklerinde hep birlikte kaynamış ve kuru meyveler ve balla tatlandırılmışlar. Arap Yarımadası’nda arpanın esas alındığı benzeri tarifler olmuş eski çağlarda. Kuru meyve ise mutlaka hurma.
Her aşure gününde dua eder, şükrederiz
Aşure gününün tarihsel kökleri ise inananlar için, Hz. Adem’in tövbesinin kabulüne kadar uzandığından, bu günlerin dua ve şükür günleri oluşu da insanlık tarihiyle eş zamanlıdır bizim için. Yani dünya kurulalı biz, nesiller değişse de olaylar değişse de her aşure gününde dua eder, şükrederiz. Bütün bu mucizevi günler içinde, bir kederse hep kalbimizin orta yerinde durur. 10 Muharrem, Aşure Günü Rasulullah’ın (sav) torunu Hz. Hüseyin (ra) ve beraberindekilerin yüzyıllar boyunca unutulmayacak bir vahşetle şehit edildiği gündür. Bugün anısına pişen aşure, biraz imanı, sevgiyi, hatırayı ve sadakati de anlatır. Mesela kimi yörelerde Kurban Bayramı’nda ayrılan bir lokma etin aşureye katılması böylece daha anlam kazanır. On bir malzemenin üzerine, on ikinci olarak şeker veya bal katılması, hayatta kalan İmam Zeynel Abidin’in yaşamının sevincini ve Rasulullah’ın (sav) soyunun varlığıyla dünyaya dair umudun ruhta bıraktığı tatlılığın her şeye rağmen devam ettiğini ifade eder. Her yıl aynı gün, dualarla pişirilerek, kapı kapı dağıtılıyor olması da Efendimiz’in (sav) tebliğinin sürmesinin bir ifadesi olmalıdır. Aşure gününüz mübarek olsun. Allah bugünde ettiğimiz bütün duaları kabul etsin ve aşurenin ulaştığı kapıların sayısını artırsın. Dünyanın ilk gününden, dünyanın son gününe muharrem ayı, aşure günü hep bilinsin ve barışın hâkim olduğu nice güzel günlerin müjdecisi olsun. Sağlıklı, mutlu pazarlar dilerim.
Aşure
1 su bardağı bütün buğday
Yarım su bardağı nohut
Yarım su bardağı kurufasulye
Yarım su bardağı kuru üzüm
Yarım su bardağı kuru kayısı
Yarım su bardağı kuru incir
Yarım su bardağı ceviz içi
Yarım su bardağı fındık içi
1,5 su bardağı toz şeker
8-10 su bardağı su
Buğday, nohut ve kurufasulyeyi bir gece önceden ıslatalım. Ertesi gün, buğday, nohut ve kuru fasulyeyi bir fiske tuz ekleyerek su ile ocağa alalım ve kaynatalım. Nohutlar yumuşamaya başlayınca ayıkladığımız kuru üzüm, doğradığımız incir, kayısı gibi kuru meyveleri ilave edelim. Ocaktan almadan hemen önce şekeri ekleyelim. Ocaktan aldıktan sonra ceviz ve fındığı ilave edelim. İçine veya üzerine tarçın, gülsuyu ekleyebiliriz. Bunun dışında erik, hurma gibi kuru meyveler de ilave edebilir, kurban etinden çok küçük bir parça ilave edebiliriz. Bazı illerimizde bu tarife pirinç, zerdeçal, zencefil, karanfil gibi baharatlar, badem gibi yemişler ilave ediliyor.
Osmanlı saray aşuresi
1 su bardağı bütün buğday
1 çay bardağı nohut
1 çay bardağı bakla
1 çay bardağı börülce
1 çay bardağı kuş üzümü
1 çay bardağı razaki üzümü
1 çay bardağı ceviz
2 çay bardağı süzme bal
2 çay bardağı nöbet şekeri
Badem, fındık, fıstık,ceviz,gül suyu, portakal çiçeği suyu
7-8 su bardağı su
Bakla, börülce ve nohutu bir gece önceden ıslatalım. Buğdayı su ile haşlayalım. Ezilir hale gelince içinden suyunu kepçe kepçe alıp yerine soğuk su ekleyelim. Tekrar erir hale gelince ocağı kapatalım. Nohut, bakla, börülce, kuş üzümü ve razaki üzümünü bal ve şeker ialve ederek birlikte pişirelim. Gülsuyu ve portakal çiçeği suyunu ekleyelim. Buğday ve nohutlu karışımı birleştirip, badem, fındık, fıstık, ceviz ekleyerek servise alalım. Afiyet olsun.
