İstanbul’un Fatih ilçesinde bir otelde konaklayan aile, Ortaköy’de tükettikleri yemek sonrasında fenalaşarak hastaneye kaldırıldı. Gıda zehirlenmesi şüphesiyle tedavi altına alınan aile fertlerinden çocuklar Kadir Muhammet ve Masal B. dün yaşamını yitirirken, anne Çiğdem B.’nin de bugün hayatını kaybettiği öğrenildi. Baba Servet B.’nin ise entübe edildiği bildirildi. Ailenin yemek yediği tespit edilen restoranın mühürlendiği, Başsavcılık tarafından başlatılan soruşturma kapsamında lokum, kumpir ve midye satıcısının gözaltına alındığı belirtildi. Yaşanan trajik olay, “Gıdalar ne zaman zehirli olur, böyle bir durumda nasıl hareket edilmeli?” gibi soruları da gündeme taşıdı. İşte detaylar.
Olay, 12 Kasım’da Fatih’te bulunan bir otelde meydana geldi. Edinilen bilgiye göre, Almanya’dan İstanbul’a gelen Servet ve Çiğdem B. çifti, çocukları Kadir Muhammet B. ve Masal B. ile birlikte Fatih’teki bir otelde konaklamaya başladı. Gece saatlerinde mide bulantısı ve kusma şikayeti olan aile, otel görevlilerinin çağırdığı sağlık ekibi tarafından hastaneye kaldırıldı. Tedavileri tamamlanan ailenin daha sonra kaldıkları otele geri döndüğü iddia edildi.
İSTANBUL'DA GIDA FACİASI
Ortaköy'de yedikleri yemekten zehirlendiği öne sürülen ailenin çocukları Kadir Muhammet (6) ve Masal B. (3) dün hayatını kaybederken, anne Çiğdem B.'nin de bugün hayatını kaybettiği öğrenildi. Baba Servet B.'nin ise tedavisi sürüyor. Öte yandan ailenin yemek yedikleri belirlenen restoranın mühürlendiği öğrenildi.
Bu trajik olay, “Gıdalar ne zaman zehirli olur?” sorusunu yeniden gündeme taşıdı.
Gıdalar nasıl zehirli hale geliyor?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), temiz olmayan su veya kontamine gıda tüketimiyle oluşan hastalıkları “gıda kaynaklı hastalıklar” olarak adlandırıyor ve bu hastalıkların 200’den fazla çeşidi bulunduğunu hatırlatıyor. Gıda zehirlenmesi; zararlı bakteri, virüs veya parazitlerle bulaşmış yiyeceklerin tüketilmesiyle ortaya çıkıyor. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), gıdaların özellikle şu durumlarda riskli hale geldiğini vurguluyor:
- Yeterince pişirilmediğinde veya tekrar tekrar ısıtıldığında
- Hijyen kurallarına uyulmadan hazırlandığında
- Uygun sıcaklıkta saklanmadığında
- Hayvan ya da böcek teması olduğunda
- “Son tüketim” tarihinin geçmesinden sonra tüketildiğinde
- Uzmanlara göre her gıda, hazırlama ve saklama koşulları güvenilir değilse zehirlenmeye neden olabilir.
- EFSA, vakaların önemli bölümünün çiğ gıdalardan pişmiş gıdalara taşınan bakteriler nedeniyle meydana geldiğini belirtiyor.
En sık karşılaşılan bakteriler ve virüsler
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın bilgilendirme notlarında Salmonella, Listeria monocytogenes, Campylobacter jejuni, E. coli O157:H7 ve Staphylococcus aureus gibi patojenler öne çıkıyor.
- Kampilobakter: Daha çok çiğ veya az pişmiş etlerde ve pastörize edilmemiş sütlerde bulunuyor. Belirtiler genellikle 2–5 günde ortaya çıkıyor.
- Listeria monocytogenes: Paketli sandviçler, dilimlenmiş et ürünleri ve bazı yumuşak peynirlerde görülebiliyor. Özellikle hamileler, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf kişiler için ölümcül olabiliyor.
- Salmonella: En çok yumurta, tavuk ve hindi etiyle ilişkilendiriliyor. Ateş, ishal ve karın ağrısıyla kendini gösteriyor.
- E. coli: Az pişmiş kıyma ürünleri ve pastörize edilmemiş süt ile bulaşabiliyor.
- Shigella: Kontamine suyla hazırlanan tüm yiyeceklerde görülebiliyor.
- Norovirüs: En yaygın viral zehirlenme nedeni. Özellikle çiğ kabuklu deniz ürünlerinde risk yüksek.
Belirtiler neler?
- İshal
- Bulantı–kusma
- Şiddetli karın ağrısı
- Kramplar
- Ateş
gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Bazı vakalarda halsizlik, baş ağrısı, bulanık görme ve uzuvlarda uyuşma da görülebiliyor.
Belirtiler kontamine yiyecek tüketildikten saatler sonra başlayabileceği gibi bazı bakteri türlerinde birkaç gün sonra ortaya çıkabiliyor.
Hangi gıdalar daha riskli?
Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS), “Her tür gıda zehirlenmeye yol açabilir” uyarısını yaparken, uzmanlar bazı gıdaların daha sık zehirlenme ile ilişkilendirildiğini belirtiyor. Reading Üniversitesi’nden Dr. Kimon Andreas Karatzas’ın tespitlerine göre:
- Tavuk ürünleri
- Kabuklu deniz ürünleri
riskli grupların başında geliyor.
“Salatalar besin değeri yüksek olsa da gıda zehirlenmesi vakalarında başlıca sorumlulardan biri olabiliyor. Mikroplar da besleyici gıdaları seviyor.”
Ayrıca yaz aylarında sıcaklığın artmasıyla bakterilerin daha hızlı ürediği biliniyor. İngiltere Gıda Standartları Kurumu (FSA), yaz döneminde mangal yiyeceklerinde ve pişmemiş ürünlerde çapraz bulaşmaya daha sık rastlandığını bildiriyor. Ayrıca Türkiye’de vatandaşlar e-Devlet üzerinden “Gıda Kaynaklı Enfeksiyon ve Zehirlenme Şikâyeti” oluşturabiliyor.
Zehirlenmeden korunmak için neler yapılmalı?
- Kırmızı–beyaz et ve yumurtayı iyice pişirin
- Çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutun
- Her gıda türüne ayrı kesme tahtası ve temiz ekipman kullanın
- Gıdaya dokunmadan önce elleri mutlaka yıkayın
- Bozulabilir yiyecekleri 5°C altında saklayın
Zehirlenme halinde ne yapılmalı?
Gıda zehirlenmelerinde, bol su, yağsız sıvı alımı ve oral rehidratasyon sıvıları ile vücudun kaybettiği suyu telafi etmek, muz, patates püresi ve pirinç pilavı gibi hafif yiyeceklar, bitki çayları, istirahat ve kusma şikayetlerini azaltmak için bulantı önleyici ilaçlar gıda zehirlenmelerine iyi gelir.
- Bol su başta olmak üzere yağsız sıvı alımı
- Muz, pirinç, elma püresi ve tost gibi hafif yiyecekler
- Probiyotik takviyesi
- Zencefil ve nane çayı
- Limon
- Vücudu ve mideyi dinlendirmek
