İshalle birlikte kusma varsa dikkat

Özellikle yaz aylarında sıcakların artmasıyla birlikte çocuklarda en yaygın görülen sorunların başında gelen ishal, annelerin de korkulu rüyalarından biri. Ortaya çıkmasına neden olan etkene göre belirtileri de farklılaşabilen yaz ishalleri, özellikle iki yaş altındaki çocuklarda daha da önemli hale geliyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Kesikminare, ishale kusmanın da eşlik ettiği durumlarda vakit kaybetmeden hekime başvurulması gerektiğini söyledi.

Yaz aylarıyla birlikte başta ishal olmak üzere, bulantı, kusma gibi bulaşıcı özellik taşıyan mide bağırsak sistemi enfeksiyonlarında artış gözleniyor. Bu durum, hastalığın ortaya çıkmasındaki etken olan virüsler, bakteriler ve parazitlerin nem ve artan sıcaklara bağlı daha kolay yayılabilmesinden kaynaklanıyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Kesikminare, yiyeceklerin uygun koşullarda saklanmaması, daha erken bozulması, havuz ve deniz suyunun içilmesi, gıdaların yeterince temizlenmemesi ya da temiz suyla yıkanılmaması gibi birçok etkenin yaz ishallerinin oluşmasına zemin hazırladığını belirtti.

İshal, bağırsak alışkanlığının durumuna göre her çocuk için değişmekle birlikte, genel olarak çocuğun günde üç veya daha fazla sıvı ve bol miktarda kaka yapması olarak tanımlanıyor. İshal nedeniyle vücuttan hem su, hem de tuz kaybedilmesi durumunda özellikle küçük çocuklarda mutlaka önlem almak gerekiyor. Yaz aylarında, aşırı terleme nedeniyle hastalığın kontrolünün zorlaşabileceğini hatırlatan Dr. Mehmet Kesikminare, bu nedenle ishal başladığı andan itibaren sıvı takviyesi yapılmasının çok önemli olduğunu ifade etti. Bununla birlikte uzun süren ve tekrarlayan ishalin çocuğun normal gelişimine de etki edebileceğini vurgulayan Dr. Mehmet Kesikminare, sözlerine şöyle devam etti: “Özellikle 6 ay 2 yaş arası küçük çocukların mümkün olduğunca kısa sürede tedavi edilmesi gerekiyor. Çünkü iki haftadan uzun süren ishallerde laktoz intoleransı dediğimiz durumlar ortaya çıkabiliyor. Ayrıca, anne sütü çocuğu korudu için 6 aydan önce ishal nispeten daha az görülse de özellikle yaz ishalleri ilk 6 aylık periyotta çok daha tehlikeli olabiliyor. Özellikle rota virüsü kaynaklı ishal, çocuklarda sıvı kaybına bağlı vücudun su ve tuz dengesinin bozulmasına sebep olabildiği için ne kadar küçük yaşta yaşanırsa risk de o denli artıyor. En önemli sebebini ise anne yada bakıcının hijyen kurallarına yeterince uymaması oluşturuyor.”

İshalin kusma ve ateşle birlikte seyrettiği durumlarda daha dikkatli olunması gerektiğine dikkat çeken Dr. Mehmet Kesikminare, “Beslenme bozukluğu ebeveynlerin için uyarıcı olmalı. Çocuk her yediğini çıkarıyorsa, ateşi 38.5’un üzerine çıkıyorsa, hiçbir şey yememesine rağmen günde beşten fazla kaka yapıyorsa ve dışkısı çok sıvıysa mutlaka hekime başvurulmalı” dedi.

Viral enfeksiyonlara bağlı ishalde çocukta bulantı ve kusmayla birlikte sıvı kaybı daha fazla yaşanıyor. Kaybedilen sıvının yerine konmasının bu vakalarda hayati önem taşıdığını belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Kesikminare, “Viral enfeksiyonlar mikrobun alınma süresi ve etkisine göre, 2 günden 2 haftaya kadar sürebiliyor. Ayrıca kakada pis bir koku oluyor ve her zaman ateş görülmüyor” dedi. Daha çok mikroplu sular ya da yiyeceklerden bulaşan bakteriyel enfeksiyonlarda ise çok bol miktarda ve çok sulu, kanlı ishalle birlikte çocukta yüksek ateş de yaşandığını anlatan Dr. Mehmet Kesikminare, sözlerine şöyle devam etti: “Kanlı ishal çok uzun süre devam ederse polip ve kalın bağırsakta divertükül gibi kanamaya neden olabilecek sorunlar açısından incelemek gerekebiliyor.”

Yaz ishallerinin temelde yeterli sıvı alımı ve doğru beslenme tedavisiyle 3-7 gün içinde kendiliğinden düzeldiğini belirten Dr. Mehmet Kesikminare, “Ayrıca sıvı elektrolit paketlerinin de çocuklarda yarar sağladığını anlatıyor. Ancak ishalle birlikte kusma ve ateş varsa bunun engellenmesi için damardan sıvı tedavisi gerekebiliyor. Bu hastaların çoğunda oral yoldan probiyotik tedavisi de başlıyoruz” dedi.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Kesikminare, ishal yaşayan çocuklarda uygulanması gereken beslenme düzeni ve dikkat edilmesi gerekenler konusunda şu bilgileri verdi: “Genel durumu iyi olan ve bol su içebilen çocuklarda ayaktan tedavi yeterli olabiliyor. Kusmanın eşlik etmediği hastalarda iştahsızlık olacağı için mideden hemen emilmeyen gıdalar vermek gerekiyor. Patates püresi, pilav ve özellikle yoğurtlu çorbalar tercih edilebilecek gıdalar arasında yer alıyor. Beraberinde probiyotik içeren besinler yada medikal ilaçlar hastalık seyrinde olumlu etkiler görünmesini sağlıyor”

Bu durumda çocuğun midesinin boş kalmaması adına sevdiği yiyecekler verilebilir. Çünkü midenin boş kalması enerji açığını ortaya çıkaracağı için çok daha kötü sonuçlara neden olabilir. Aldığı sıvı besinleri tolere etmeye başlayan çocuklarda hafif bir kahvaltı küçük miktarlarda haşlanmış et, yumurta gibi hem protein, hem de enerji açısından zengin yiyeceklere geçilebilir. Bu dönemde çocuklara kızartmalar gibi yağlı besinler ve barsak hareketlerini artırıcı, kayısı, ceviz gibi gıdaları vermemekte fayda var. Anne sütü alan çocuklara da sıklıkla anne sütü verilmeye devam edilmeli.

Çocuklarda ishalin önüne geçmek için bazı önlemleri almanın hastalığın bulaşma riskini de azaltacağını söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Kesikminare, şu uyarılarda bulundu:

"Özellikle yemekten önce ve sonra çocukların elleri iyice yıkanmalı. Temizliğinden emin olmadığınız tuvaletler kullanılmamalı. Bebeklerin bezleri değiştirildikten veya tuvaletten sonra eller mutlaka yıkanmalı. Meyve sebzeler temizliğinden emin olduğunuz suyla yıkanmalı. Güneşte beklemiş, açıkta satılan ve son kullanma tarihi geçmiş yiyecekler kesinlikle tüketilmemeli. Dışarıda yemek yenecekse, pişirilme ortamının hijyenine güvenilen mekanlar tercih edilmeli. Çocuklarınıza açıkta satılan dondurmalar alınmamalı. Güvenliğinden ve temizliğinden emin olmadığınız hiçbir su içilmemeli. Şişe su tercih edilmeli."