Kahramanmaraş merkezli depremlerin ikinci yılında KADEM’le deprem bölgesindeki konteyner kentleri ziyaret ettik. Yeni Şafak’a konuşan KADEM Mütevelli Heyet Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, deprem sonrasında psikolojik destek, ardından meslek edindirme ve hukuki danışmanlık şeklinde yardımların devam ettiğinin altını çizdi.
Asrın felaketi olarak adlandırılan Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ikinci yılında, KADEM’le birlikte Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya’yı ziyarete gittik. Depremin ilk günlerinden itibaren depremzedelerin yanında olan KADEM, kadına ve aileye verdiği destekle, hayatlarında anlamlı değişikliklere sebep oldu. İki yılın sonunda bölgede kalan ender STK’lardan biri olan KADEM, bünyesinde kurduğu Kadın Destek Merkezleri’yle (KDM), önceleri psikolojik destek verirken, sonraları meslek edindirme gibi hizmetlerle kadınların yaşamına dokunmaya devam ediyor.
KADEM Mütevelli Heyet Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, Baykar Konteyner Kent’te açılan Kadın Destek Merkezi’nde (KDM) depremzedelerle bir araya geldi. Ardından TOKİ tarafından yapılan konutlara geçen depremzedeleri evlerinde ziyaret etti. Yeni Şafak’a konuşan Bayraktar, KADEM’in hizmetlerini anlatırken, deprem sonrasında psikolojik destek, ardından meslek edindirme ve hukuki danışmanlık şeklinde yardımların devam ettiğinin altını çizdi.
KADEM ablalar iş başında
Birçok STK gibi depremin ilk günlerinde ayni ve nakdi yardımlarla deprem bölgesinde olduklarını ifade eden Sümeyye Erdoğan, daha sonra ilkini sığınmacılar özelinde 2017’de İstanbul’da kurdukları KDM’lerin hizmetlerinden bahsetti. Bayraktar, depremzedeler özelinde bugüne kadar yapılanları şu ifadelerle anlattı: “Depremle birlikte İstanbul’daki KDM hizmetini buraya taşımaya karar verdik. Maraş’tan başlayarak Hatay, Adıyaman ve Malatya’da Kadın Destek Merkezlerimizi kurduk. İlk etapta psikolojik destek, daha sonra hukuki danışmanlık ve meslek edindirme kursları şeklinde ilerledi. Bununla birlikte burada pek çok kadın başta çadırlarda, daha sonra konteynerlarda düzgün bir aile hayatı olmadan yaşıyor ve arkadaşlarıyla sosyalleşmekte zorluk çekiyordu. KDM’lere geldiklerinde sadece sıcak kahve içip sohbet etmek bile iyi geliyordu. Hatta üzerinde KADEM yeleği olan çalışanlara çocuklar ‘KADEM abla’ demeye başlamıştı.”
Hizmetler kalıcı konutlarda da devam edecek
Hizmetlerin kalıcı konutlarda veya merkezi yerlerde devam edeceğini belirten Bayraktar, “Hizmetler ihtiyaca göre değişebilir, ama İstanbul’daki tecrübemize bakarsak psikolojik destek her yerde en büyük ihtiyaç. İlerleyen zamanda buralarda meslek edindirme kurslarına talep artabilir. Normalde kadın hakları için çalışan bir grubuz. Fakat depremle birlikte gördük ki, insanların temel ihtiyaçlarına dokunmadan başka çalışmalarımız bazen önemsiz kalabiliyor. Deprem gibi bu kadar çok insanı etkileyen bir durumda biz de duramazdık. O yüzden bizim için ilk olan bazı hizmetlere de girmiş olduk” dedi.
Yeni evler yeni umutlar
Kahramanmaraş’taki BAYKAR Konteyner Kent’in ardından kalıcı konutlara geçen depremzedelerin evlerine de bir ziyaret gerçekleştirildi. Kardeşiyle birlikte yaşayan Tuğçe Kurt, yeni evinin kapılarını açtı ve bizi misafir etti. Depremden 1 ay önce babasını, depremde annesini kaybeden Kurt, askerde olan abisiyle ve kardeşiyle birlikte 1 buçuk yıl önce yeni evlerine taşınmış. Evin kendilerine çıkmasının büyük bir şans olduğunu söyleyen Kurt, liseye hazırlanan kardeşinin bakımıyla ilgileniyor. Enkaz altında bacaklarını kaybeden ve protez bacakla hayata tutunan kardeşi ise yeni evinin bahçesinde arkadaşlarıyla top oynamayı sevdiğini söyledi.
Herkesin farklı sorunu var
Ertesi gün sabah Adıyaman, öğleden sonra ise Malatya’da KADEM temsilciliklerinin konteyner kentlerdeki resmi açılışlarını Saliha Okur Gümrükçüoğlu ile birlikte yaptık. Gümrükçüoğlu, deprem bölgesine yaklaşık 12 milyon liralık ayni yardım ulaştırdıklarını, bölgeden destek veren kadınlarla dayanışma içinde bu süreci yürüttüklerini söyledi. Bugüne kadar 5 merkezde 10 binden fazla kadına hizmet götürdüklerini vurgulayan Gümrükçüoğlu, “Sadece Adıyaman’da bugüne kadar 404 kişiye ulaşılmış, 238 saat eğitim verilmiş. 73 kadına bire bir psikolojik destek verilmiş. Çünkü her gelen psikolojik destek için gelmiyor. Herkesin farklı hikâyesi, farklı sorunu var” diye anlattı.
Ama bizim kutumuz
Konteyner kentlerde yaşam iki yıldır devam ediyor. Kadınlarla konuştuğumuzda bu hayata da bir şekilde alıştıklarını söylediler. “Kutu ama bizim kutumuz” diyen Zeliha, en çok da komşuluklardan memnun. Kimi ‘kutu’sunun etrafını güzelleştirmiş, çeşitli çiçeklerle bir yaşam alanı kurmuş, Kimi duvarını boyamış, sineklik takmış, kapısının önüne üstünü brandalarla kapattığı balkon yapmış. “Avrupalı gibi çamaşırlarımızı çamaşırhanede yıkamaya bile alıştık” diyorlar ama bir umut kendilerine ev çıkmasını bekliyorlar. TOKİ’nin evleri öncelikle ev sahiplerine çıktığı için, geride kalanların çoğunluğu deprem öncesi kirada oturanlar. Şikâyet edenler de var elbette. Bunların başında kalabalık aileler geliyor. Bir yerine iki konteyner istediklerini ancak alamadıklarını söylüyorlar. İşsiz olan çocukları için üzülen de var.
Alo dediğimde bana döneceklerine eminim
Turuncu boyalı ve uzaktan dikkat çeken KADEM’e gitmeye devam eden kadınlar, ilk zamanlar psikolojik destek görmek için geldiklerini söylüyor. Kadın Destek Merkezleri vesilesiyle nefes aldıklarını, sosyalleştiklerini, okuma yazma veya kuran okumayı öğrendiklerini söyleyen kadınların yanı sıra, meslek edinenler de var. Bir tanesi intiharı düşündüğünü, buraya geldikten sonra iyileştiğini söyledi. Bunlardan Nursel Ayık okuma ve yazmayı merkezde öğrendiğini söylerken, duygularını gözyaşları içinde anlatan Gülcan Ağırman’ın şu sözleri ise her şeyin özeti: “Şu an buradan gitmiş olsam bile kardeşim, annem kadar, candan arkadaşım kadar hepsini hatırlayacağım. ‘Alo’ dediğimde onların bana döneceğine eminim.”
