İGART Sanat Projeleri Yarışması’nda 1 milyon TL’lik büyük ödülü “Saya’nın Sesi” adlı eseriyle Betül Kotil adlı genç sanatçı aldı. Kotil, kırsalda hayvanların boynuna takılan çıngıraktan ilhamla yaptığı eserinin ortaya çıkış hikayesini anlattı.
İGA İstanbul Havalimanı’nı yalnızca küresel bir aktarma merkezi olmaktan çok daha öteye taşımayı hedefleyen İGART Sanat Projeleri Yarışması sonuçlandı. Türkiye’de kültür sanat alanında bugüne kadar verilen en büyük ödül olan 1 milyon TL büyük ödülün sahibi “SAYA’nın Sesi” adlı eseriyle Betül Kotil oldu. Ödül ile ilgili düşüncelerini paylaşan Kotil, bağımsız bir sanatçı olarak ödülün bu projenin peşinden gelecek sanatsal çalışmalarında onu büyük miktarda özgürleştireceğini söylüyor. Bağımsız atölye sahibi sanatçıların kimi zaman kendi maaliyetlerini karşılayamadığına değinen Kotil, “Böylesine büyük bir ödüle sahip olmak elbette ki bağımsız bir sanatçı için çok daha anlamlı. Çünkü bağımsız atölyeler bazı zamanlarda kendi ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor.
- Bu ödülün bana verilmesiyle genç ve bağımsız sanatçılara büyük bir umut aşılayacağını söyleyebilirim” diyor.Ressam ve Akademisyen Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’ın önderliğinde mimarinin ve sanatın her alanından değerli üyelerin katılımıyla gerçekleştirilen değerlendirme sürecinin sonunda yarışmanın birincisi Kotil, oy birliği ile seçildi. Havalimanının en dikkat çekici alanlarından, metro çıkış alanındaki viyadüğün alt yüzeyi için tasarlanan “SAYA’nın Sesi” adlı eserin uygulanması yaz aylarında tamamlanacak. Sonuçlanan ilk yarışmanın ardından, havalimanı içinde önceden belirlenen 16 farklı alan için daha benzer çalışmalar devam edecek.
İSTANBUL’DAN UZAK BİR İSİMDİM
Balıkesirli bir ailenin kızı olan kırsal bir bölgede büyüdüğünü söyleyen Betül Kotil, eşi ve iki çocuğu ile Ankara’da yaşıyor. Resim öğretmenliği mezunu olan Kotil, öğretmenlik yapmak yerine kendi atölyesinde bağımsız bir sanatçı olarak üretmeyi tercih etmiş. Projeden geçtiğimiz Eylül ayında Gülveli Kaya ve Marcus Graf’ın sosyal medyadaki canlı yayını sırasında tesadüfen haberi olmuş. “Hocalarımı zaten yakından takip ediyordum, yarışmanın basın lansmanını görünce daha da meraklandım ve jüri hakkında bilgi edindiğimde bu işin parçası olmayı gönülden istedim” diyen Kotil, yarışmanın uzun süredir aklında olan enstalasyon projesini gerçekleştirmek için imkan olabileceğini düşünmüş. Yarışmanın birincisi olarak büyük ödülün sahibi olan Kotil duygularını, “Finalistler arasına seçildiğimi öğrendiğimde de çok adaletli bir seçim olduğuna emin oldum. Çünkü ben kimsenin tanımadığı ve İstanbul’dan uzak bir isimdim” sözleriyle dile getirirken projenin hikayesini de şu şekilde anlattı: “SAYA’nın Sesi, uzun zamandır aklımda olan ve gerçekleştirmeyi çok istediğim ancak mekanını arayan bir projeydi. İGA İstanbul Havalimanı ve İGART sayesinde aradığı mekanı buldu.
ANILARIMDAN KALAN MİRAS
- Kendi anı belleğinden yola çıkarak tasarladığı “SAYA’nın Sesi”nin çocukluğundaki günlerden, Balıkesir’de büyüdüğü kırsallıktan anılarına kalan bir miras olduğunu söyleyen Kotil, “İşlerimde beslendiğim coğrafyadan bir iz oldu. Bu çalışma ile kamusal alanda kırsalın sesini işiteceğiz” diyor. Kotil, kırsalda sıklıkla karşımıza çıkan sayalar hakkında bizimle şu bilgileri paylaşıyor: “Saya, özellikle Balıkesir yöresinde kabul görmüş bir kelime. Büyük ve küçükbaş hayvanların hem korunup otlatıldığı hem de geceleri uyuduğu kapalı bir alan. Gerekli durumlarda aileler de burada hayvanlarla birlikte kalabiliyor. Konuşma dilinde, ‘Saya’ya gitmek’ diye söyleniyor. Kuzular doğum yapınca Saya’da kalınıyor. Gebe koyunların karnındaki yavru yüz günlük olduğunda çobanlar ‘Saya’ töreni yapıyor. Saya bizden bir ses. Bu sesin milyonlarca ziyaretçi ile buluşacak olmasından çok mutluyum.”
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMAYA DESTEK
Havaalanına uzanan viyadük boyunca yerleştirilecek zillerin diziliminde kuş kanatlarından esinlenmiş. Mimari taslaklar ile projenin son halini alması yaklaşık üç ayını almış. Projesinde malzeme olarak sürdürülebilir kalkınmaya destek olmak amacıyla küçükbaş hayvan zilleri kullanan Kotil, bu zillerin Manisa-Demirci ilçesinde yaşamını bu meslek ile idame ettiren bir aile tarafından üretileceğini söylüyor. Demirden yapılacak ziller, aynı zamanda bir geleneğin devamını sağlayarak mesleğin icrasına sürdürülebilirlik anlamında büyük bir katkı sağlaması bekleniyor. Toplamda 2010 adet üretilecek ziller tamamen el yapımı ürünler olacak. Aile, zilleri iki buçuk ay gibi bir süre içerisinde tamamlamayı öngörüyor. Proje için bir süre çocuklarıyla birlikte göçebe olarak İstanbul-Ankara arasında gidip geleceğini söyleyen Kotil, İstanbul onu kabul ederse ileride bu kente tanışmayı düşünebileceğini de sözlerine ekliyor.
