Fatih Sultan Mehmed döneminde iki kez sadrazamlık yapmış önemli bir devlet adamı ve şairdir. 1420 yılında Kosova'nın Nobırda kasabasında doğmuştur. Sırp asıllı olduğu belirtilir. Devşirme olarak Edirne Sarayı'nda iyi bir eğitim almış ve II. Murad'a sunulmuştur. Fatih Sultan Mehmed'in yakın hizmetine girmiş, İstanbul'un fethinde önemli görevler almıştır. Mehmed: Fetihler Sultanı dizisinde Gürkan Uygun’un oynadığı Mahmud Paşa’nın hayatı.
Veli Mahmud Paşa (1420-1474), Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli devlet adamlarından biridir. Özellikle Fatih Sultan Mehmed döneminde iki kez sadrazamlık yapmıştır. Sadrazamlık görevlerini 1456-1466 ve 1472-1474 yılları arasında yürütmüştür. Osmanlı tarihinde sadrazamlığa getirilen ilk yeniçeri yetiştirmelerinden biri olduğu bilinmektedir.
Mahmud Paşa kimdir?
Etnik kökeninin ne olduğu hakkında tarihçiler arasında farklı görüşler ortaya atılmıştır. Zamanında hazırlanmış olan Ecthesis Chronica ve Historia Patriarchia adlı kroniklere göre Sırp asıllıdır. Kardeşi Michael Angelovic, Sırp despotunun önde gelen adamlarından biridir ve birçok modern tarihçi de bunu kabul etmektedirler. Aşık Çelebi Tezkire'si ve Taşköprülüzâde tarihine göre aslı Hırvattır ve buna katılan modern yabancı tarihçiler de bulunmaktadır.
Trabzon Rum İmparatoru David'in başmâbeyincisi, filozof Georgios Amiroutzes ile teyze çocukları olduğu iddiası da kaynaklarda bulunmaktadır. Bazı kaynaklarda ise babasının Nabirda'dan Michael Angelus olduğu ve ailenin Teselya'nın Sırp despotlarından Angeliler'e mensup bulunduğu da belirtilir. Kendisine ait 1463 tarihli bir pençede (tuğraya benzer imza) ismi Mahmûd İbn Abdülhayy şeklinde yazılıdır.
Büyük olasılıkla 1420'de Balkanlar'ın orta kesiminde, bugün Kosova'nın batısında yer alan Nobırda adlı bir kasabada doğmuştur. Dönemin Rum tarihçisi Laonikos Halkokondiles göre 1427'de Osmanlıların Sırbistan Despotluğu'nu eline geçirdiği yılda, onun annesi ile birlikte "Yenidağ"dan (modern Nobırda veya Novo Brdo'dan) Semendire'ye kaçmakta iken II. Murad'ın beylerinden Mehmed Ağa tarafından esir alındığı ve Edirne'ye getirildiği belirtmektedir.
Edirne'de bir müddet Mahmud Ağa'ya bağlı olarak İslami bir eğitim gördü. Çok geçmeden çalışkanlığı ve zekası ile isim yaparak devşirme olarak Edirne'deki saray enderun okuluna alınıp orada eğitim görmeye başladı. Bir söylentiye göre Enderunda iken Sultan II. Mehmed hizmetine verildi.
Çıkma yaptıktan sonra yeniçeri subayı olarak askerlikle uğraşıp Ocakağalığı rütbesi kazandı. 1453 İstanbul'un fethi sırasında Anadolu Beylerbeyi İshak Paşa komutasında Edirnekapı bölgesinden Yedikule'ye uzanan kesiminde görev alarak kuşatmaya katıldı. Bu kuşatmada yararlılık ve askeri başarılar göstererek isim yaptı. 1454'te Rumeli Beylerbeyi oldu. Veli Mahmud Paşa bu görevi birinci sadrazam olduktan sonra da ifa etmeye devam etmiştir. Birinci defa sadrazamlıktan ayrılıncaya kadar sadrazamlık ile Rumeli Beylerbeyi görevlerini birlikte üzerine almıştır.
1455-1466 ve 1472-1474 yılları arasında sadrazamlık yapmıştır. Önemli seferlere katılmış, askeri başarılar göstermiştir (Mora, Bosna seferleri gibi).
İleri görüşlü, dindar ve kültürlü bir devlet adamı olarak bilinir. Bilim adamlarına değer vermiş, konutu bilginlerin toplanma yeri olmuştur.
Mimari eserler yaptırmıştır. "Adnî" mahlasıyla şiirler yazmıştır. Türkçe ve Farsça şiirleri ile Farsça mektuplarını içeren bir divanı vardır. 17 Ağustos 1474'te idam edilmiştir.
