Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemesinde son dakika gelişmesi yaşandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, EYT düzenlemesini açıklayarak "Emeklilik hakkının kullanılması hususunda herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacaktır." dedi. Emeklilik düzenlemesinin geçmesiyle birlikte staj sigorta girişleri de yeniden günde oldu. Stajyerler EYT’nin gündeme geldiği ilk günlerden itibaren kendilerinde borçlanma imkanı tanınıp EYT kapsamında alınmalarını istiyor. Teknik meslek liseleri, çıraklık stajyerlik gibi durumlardan ziyade stajyerliğin zorunlu olduğu avukatlık ve mali müşavirlik gibi meslek kolları mevcut. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin "EYT’de 1999 öncesi ve 5 bin prim gün şartını kaldırmıyoruz. EYT’den, kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl şartını yerine getirdikleri zaman onlar da bundan istifade edecekler" demişti. Peki EYT'de staj ve çıraklık sigortası dahil olacak mı? 1999 öncesi sigorta girişlerine dahil mi? Staj süresi borçlanılarak, emekliliğe sayılabilir mi? İşte detaylar.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlediği basın toplantısında, EYT konusunda yapılan çalışmayı açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesine ilişkin, "Bugün sizlerle paylaşacağımız düzenlemeyle yaklaşık 2 milyon 250 bin vatandaşımız daha emekli olma hakkına kavuşuyor. Emeklilik hakkının kullanılması hususunda herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacaktır." dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin staj konusunda stajda sağlık sigortasının yapıldığını ancak emeklilik sigortasının yapılmadığını belirterek, “Çok eski bir düzenleme. Bu konunun yeniden ele alınması gerekiyor. Ben bu konuda bir çalışma yaptırıyorum. Bunun sonuçları ne olur? EYT kapsamında da bunu değerlendirmek gerekir” şeklinde açıklama yaptı. Vedat Bilgin’in bu açıklaması, sayıları 2 milyonu bulan staj mağdurları için umut oldu.
EYT kime vuruyor, kimler EYT ile emekli olacak?
EYT düzenlemesi Eylül 1999 öncesi sigortalı olup da bu tarihte sosyal güvenlik sisteminde yapılan değişiklikle sigortalılık süresi ve prim gün sayısına ek olarak emeklilik için yaş şartı getirilmesi nedeniyle emekli olamayanlara yönelik bir düzenleme oldu. ilk sigorta başlangıç tarihi 1999 eylül ayı öncesi olan ve çalışma yılını, prim gün sayısını dolduran ancak getirilen yaş şartı nedeniyle emekli olamayanlara yönelik bir düzenleme yapıldı.
EYT'den yararlanmak için eksik primler borçlanarak tamamlanır mı?
EYT’ye yönelik tartışmalar sürerken düzenlemeden yararlanmak isteyen milyonlarca vatandaşın heyecanlı bekleyişi devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin kısa süre önce yaptığı açıklamasında prim düzenlemesinden bahsederek "EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar ancak eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün sayısını telafi eder" ifadelerini kullandı.
Staj sigortası nedir?
Çıraklık ya da stajyerlik döneminde emeklilik primi ödenmiyor; iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Bu nedenle de staj sigortası deniyor. Çalışılan sürenin emeklilikte sayılabilmesi için uzun vadeli sigorta olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası için prim ödenmesi gerekiyor.
Staj döneminde bu prim ödenmediğinden sadece iş kazası, meslek hastalığı, genel sağlık sigortası primi ödendiğinden stajda geçen süre emeklilikte hesaba katılmıyor. Ne zaman ki, çalışan adına malullük, yaşlılık, ölüm sigorta koluna ait prim yatırılmaya başlanıyor, o tarihten itibaren emeklilik süresi başlıyor.
Staj sigortası sigorta başlangıcı sayılacak mı?
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, staj sigortalılarının durumu ile ilgili ise, "Staj mağdurları mağdur değildir. Yani onlar o kavramı kullanamazlar. Çünkü onları mağdur eden bir şey yok. Ortada iş akdi yok. 'Staj da sayılsın' diyorlar böyle bir şey yapamayız. Milletin parasını imkânlarını biz bu şekilde dağıtamayız. Prim 'patronun kim' diye soruyor. O gün senin için prim yatırması gerekirken yatırmamış olan ya da eksik yatıran patronun kim, yok öyle bir şey" diye konuştu.
Staj süresi borçlanılarak, emekliliğe sayılabilir mi?
Staj sigortasının başlangıç sayılıp sayılmayacağı da merak konusu. Bunun için borçlanma imkanı talepleri bulunuyor. Bu durumda stajını 9 Eylül 1999 öncesinde yapmış ancak çalışmaya daha sonra başlamış olanlar da EYT kapsamına girebilecek.
Bir diğer talep de esnaf ile ilgili. 4 Ekim 2000 öncesinde oda ve vergi kaydı olup Bağ-Kur kaydı olmayan esnaf geriye dönük borçlanma talep ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, önceki açıklamalarında stajyerlere ilişkin bir düzenlemeden bahsetmişti fakat son yaptığı açıklamasında stajyerlerin ayrı bir düzenlemeye konulacağından bahsetti.
Stajda geçen süreler emeklilik için borçlanılamıyor çünkü kanun buna izin vermiyor. Staj süresinin borçlanılarak, emeklilik hesabına katılması için kanuni bir düzenleme gerekiyor. Ancak doğum yapan kadın çalışanlar için bir ayrıcalık var. Bu durumda olanların staj süreleri emeklilikte hesaba katılıyor. Daha açık şöyle anlatayım; kadın çalışanlar, staj süresi ile ilk sigortalı çalışmaya başladığı tarih arasında doğum yapmışlarsa doğum borçlanmasından yararlanarak emekliliklerini erkene çekebilirler.
