Türkiye’de tarım ürünlerinde kullanılan pestisitlere ilişkin endişeler giderek artıyor. Uzmanlar, yanlış veya aşırı kimyasal kullanımının hem insan sağlığı hem de üreme sistemi üzerinde ciddi riskler oluşturabileceği konusunda uyarıyor. Pestisitler; böcek, mantar ve parazit gibi zararlıları engellemek, ayrıca ürünlerin raf ömrünü uzatmak amacıyla kullanılan kimyasal maddeler olarak biliniyor. Ancak bilimsel çalışmalar, bu maddelerin kontrolsüz kullanımının hormonal sistem üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceğini ortaya koyuyor. Avrupa Birliği kayıtlarına göre 2021–2023 yılları arasında en fazla pestisit kalıntısı tespit edilen ürün yeşil biber oldu. Biberin ardından limon ve diğer narenciye ürünleri gelirken, koruyucu kabuğu olmadığı için ilaçları daha kolay bünyesinde tutan çilek ise en riskli ürünlerden biri olarak gösteriliyor.
Geçtiğimiz günlerde Artvin Sarp Sınır Kapısı’nda yapılan denetimlerde Gürcistan’a ihraç edilmek istenen 6.100 kilogram mandalinada zirai ilaç kalıntısı tespit edilerek ürünlerin imha edilmesi, konunun ciddiyetini bir kez daha gündeme taşımıştı.
Erkek ve kadınlarda kısırlık riski
Pestisitlerin sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmalarda, bazı kimyasalların hormon dengesini bozabildiği belirtiliyor. Kadınlarda adet düzensizlikleri, yumurtalık rezervinde azalma ve gebelik sürecinin uzaması gibi sonuçlara dikkat çekilirken; uzun süreli maruziyetin gebelik kaybı riskini artırabileceği de ifade ediliyor. Erkeklerde ise sperm kalitesi, DNA bütünlüğü ve testosteron dengesi üzerinde olumsuz etkiler gözlemlenebiliyor. Bu sonuçların özellikle tarım işçileri ve ilaçlamaya doğrudan maruz kalan gruplarda daha belirgin olduğunun altı çiziliyor.
Mevsiminde tüketim sağlığınızı korur
Evde tüketilen sebze ve meyvelerde riskin tamamen ortadan kalkmadığı ancak doğru yıkama ve hazırlama yöntemleriyle azaltılabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, tüketicilere mevsiminde ürün tercih etmeyi, kış aylarında çilek ve salatalık gibi sezonsuz ürünlerden uzak durmayı ve güvenilir üreticilerden alışveriş yapmayı öneriyor.
Türkiye hektar başına 2,4 pestisit kullanıyor
Dünya genelinde hektar başına pestisit kullanımı Japonya’da 10 kilogram, Hollanda’da 7 kilogram, İtalya’da 4,2 kilogram iken Türkiye’de bu rakam 2,4 kilogram seviyesinde. Türkiye ortalamanın altında görünse de, bazı üreticilerin verimi artırmak amacıyla sınırları aşan uygulamaları hem ihracat hem de halk sağlığı açısından risk oluşturuyor. Bu kapsamda Tarım ve Orman Bakanlığı, bilinçsiz pestisit kullanımını azaltmak amacıyla yeni bir düzenlemeye gitti. Artık zirai tarım ilaçları yalnızca yetkili ziraat mühendisleri tarafından düzenlenen B-Reçete ile satılabilecek. Reçetesiz satış yapan işletmelere yönelik denetimlerin sıkılaştırılacağı ve cezai yaptırımların artırılacağı bildirildi. Uzmanlar, tüketicilerin sağlıklı beslenme için mevsimsel, güvenilir kaynaklardan elde edilen ve doğru işlenmiş ürünleri tercih etmesi gerektiğini vurguluyor.
