Birden fazla maaş alan bazı kamu görevlilerine yeni düzenleme

Meclise gelen Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 631 Sayılı Kanun Hükmünde Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile birden fazla yerden maaş alan bazı kamu görevlilerine ilişkin genişletici bir düzenleme yapılıyor. Bu yazımızda getirilen düzenlemeler çerçevesinde konuyu açıklamaya çalışacağız.

Bu köşeyi takip edenler 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamedeki çift maaş ile ilgili eleştirilerimi hatırlayacaktır. Birden fazla yerden yönetim ve denetim kurulu maaşı almaya 7521 sayılı Kanunla 2024 yılında çeki düzen verilmişti. Yönetim ve denetim kurulu maaşlarına getirilen 108.000 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan (126.382,68 TL) tavan tutarın yüksek olduğunu belirtmiştik.

Şimdi de Meclise gelen Kanun teklifi ile 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yönetim ve denetim kurulu ile huzur hakları ödemelerini düzenleyen 12 nci maddesinde seçimle gelenlere yönelik genişletme yapılıyor.

Kanun teklifindeki düzenleme ile 12 nci maddeye; “İlgili kanunları uyarınca seçimle göreve gelmiş bulunan; belediye başkanı ve vekili, belediye meclisi ve il genel meclisi başkanı, başkan vekili ve üyeleri, belediye encümeni ve il encümeni başkanı, başkan vekili ve üyelerinin 5393 sayılı Belediye Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu kapsamında il özel idaresi, büyükşehir belediyesi, belediye ve mahalli idare birliği bünyesinde yürüttükleri görevler nedeniyle aldıkları ödenekler ve huzur hakları birinci cümle kapsamı dışındadır. Ancak ikinci cümlede yer alan görevler için ödenek ve/veya huzur hakkı ödenenlerden birinci cümle kapsamında görevi bulunanlara, ikinci cümlede yer alan görevlerden yalnızca biri için ödenek ve/veya huzur hakkı ödenir.” ifadeleri ekleniyor.

Getirilen düzenleme ile daha önce 7521 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi ile 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci maddesi ile daraltılan alan tekrar genişletilmeye çalışılıyor. Buna göre, yapılan düzenleme ile belediye başkanları, belediye meclisi üyeleri ve il genel meclisi üyeleri ile il özel idareleri, belediyeler, il özel idareleri ve belediyelerin bağlı kuruluşları, kurdukları veya üye oldukları birlikler ile doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketlerde istihdam edilen her statüdeki personel kanun kapsamında sayılan görevleri bakımından yalnızca bir görevi için ödeme alabilecektir. Bununla birlikte kanunun geniş şekilde düzenlenen kapsamı, ilgili kanunları gereği mahalli idare organlarının zorunlu olarak yürüttükleri görevleri de içerdiğinden birçok yer ve görev bakımından yüklenilen görevlerin sürdürülebilirliği ile ilgili muhtelif sakıncalar ortaya çıkardığı belirtiliyor.

Sonuç olarak, mahalli idareler bünyesindeki organlarda ve bu organlara bağlı olarak yürütülen komisyonlarda kanun gereği yürütülmesi zorunlu olan hizmetler bakımından 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamından muaf olunması amaçlanarak bu kişilere şirketlerde görev almaları durumunda ödenek ve huzur haklarından yalnızca bir tanesinin ödeneceği belirtiliyor.

Birde Kanun teklifinde bu düzenlemenin 1/1/2025 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtiliyor. Farklı bir ifade ile ödenmemesi gerekip de ödenen ilave ödemelere zımni af sağlanıyor. Bu nedenle geçmişe dönük bir ödeme yapılmasını anlamak mümkün değildir. Doğrusu Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bu düzenlemeye nasıl onay verdiğini de anlayamadığımı ifade etmek isterim.

Getirilen düzenlemenin hangi ihtiyaçtan kaynaklandığı ise gerekçede yeterince açıklanmamıştır. Nihayetinde bazı kamu görevlilerine yapılan ilave ödemenin yeterli olmadığı anlaşılıyor. Kapsamda bulunan kişi sayısı az olsa da memurundan işçisine kadar geniş bir kesimin geçim sıkıntısı yaşadığı bir dönemde bu düzenlemenin doğru olmadığını ve gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Maddeden yararlanacaklara baktığımızda;

1- Belediye başkanı ve vekili,

2- Belediye meclisi ve il genel meclisi başkanı,

3- Başkan vekili ve üyeleri,

4- Belediye encümeni ve il encümeni başkanı, başkan vekili ve üyelerinin,

kapsamda olduğunu görüyoruz.

Her şeyin bir sırasının olduğunu ve zamanlamanın oldukça olduğunun bilinmesi gerekiyor. Kanun teklifinin geneline bakıldığında tamamen gelir artırıcı unsurların öne çıktığı görülüyor. Hal böyle iken Kanun teklifinin bu düzenleme ile yaralanmaması gerektiğini düşünüyorum.

5510 sayılı Kanunun günlük kazanç sınırlarını düzenleyen 82 nci maddesindeki prime esas kazanç üst sınırı asgari ücretin 9 katına çıkarılıyor. Şuan bu oran 7,5 kat.

Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 9 katına çıkarılıyor.

Yapılan bu düzenlemenin 2026 yılı için ilave mali etkisinin 63,7 milyar Türk lirası olacağı tahmin ediliyor. Bu düzenleme aynı zamanda bazı sigortalıların emekli aylıklarının da artacağı anlamına gelmektedir. Nihayetinde sigortalıların emekli maaşları prime esas kazançlar üzerinden belirlenmektedir.

SGK bazı borçlarını hukuki süreç başlatmadan veya gelir veya aylık alanların rızası olmadan doğrudan tahsil edememektedir. 5510 sayılı Kanunda yapılan yeni düzenleme ile bunun önüne geçilmektedir.

Yapılan düzenleme ile Sosyal Güvenlik Kurumundan gelir veya aylık alanların, genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı ve/veya hak sahibi olduğu kişinin sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin gecikme cezası ve zammı borcu bulunanların bu borçlarının, kendilerine/hak sahiplerine bağlanan gelir veya aylıklardan %25 oranını geçmemek üzere kesinti yapılarak tahsil edilmesi sağlanmaktadır.

Bu kapsamda genel sağlık sigortası prim borcu dahil prim ve prime ilişkin borcu olup da kendilerine gelir veya aylık bağlanmış kişilerden bu borçların icra takip işlemi yapılmaksızın veya kişilerin muvafakati aranmaksızın % 25 oranında kesinti yapılabilecektir. Düzenleme ile 2,9 milyar Türk lirası genel sağlık sigortası prim borcunun tahsil edilmesi öngörülmektedir.