Akıl, fikir işi

04:002/08/2025, السبت
G: 2/08/2025, السبت
Ali Saydam

Üniversite giriş tercihleriyle Anadolu Liselerinin öğrenci alım puan sıralaması, içinden geçmekte olduğumuz günlere rastlıyor. Gençler aileleri ile birlikte bundan sonraki hayatlarını belirleyecek kararlar alıyorlar. Bizim TVNET’de mükemmel bir program var. Adı, Tercih Rehberi . Çeşitli üniversitelerin rektörlerini davet eden arkadaşlarımız üniversiteye giriş tercihlerinde nasıl bir yaklaşım gerektiği konusunda gençleri aydınlatmaya çalışıyorlar. Dün de Muş Alparslan Üniversitesi rektörü Prof. Dr.

Üniversite giriş tercihleriyle Anadolu Liselerinin öğrenci alım puan sıralaması, içinden geçmekte olduğumuz günlere rastlıyor. Gençler aileleri ile birlikte bundan sonraki hayatlarını belirleyecek kararlar alıyorlar.

Bizim TVNET’de mükemmel bir program var. Adı,
Tercih Rehberi
. Çeşitli üniversitelerin rektörlerini davet eden arkadaşlarımız üniversiteye giriş tercihlerinde nasıl bir yaklaşım gerektiği konusunda gençleri aydınlatmaya çalışıyorlar. Dün de Muş Alparslan Üniversitesi rektörü
Prof. Dr. Mustafa Alican
konuktu.

Hoca diyordu ki, “İstediğiniz yere giremediyseniz, 1 yıl hatta 2-3 yıl hazırlanın eğilimlerinize ve size uygun olduğunu düşündüğünüz bölümlere girmeye çalışın. Gerekirse 3 sene kaybedip 60 seneyi kazanın.”

Hoca sanki beni anlatıyor. İstanbul Erkek Lisesi Fen Bölümü’nü bitir. Dokuz yıl İsviçre Bern Üniversitesi’nde kimya oku; sonra gel Milliyet Gazetesi’nde, Hey Dergisi’nde muhabir ve çevirmen olarak çalışmaya başla…

Şimdi Hoca’nın öğütlerine bir başka açıyı daha eklemekte yarar var. Z Raporu dergisinin bu ayki sayısında ele aldığımız bir konuydu. Eğitim mi? Öğrenim / Öğretim mi? İkisinin arasındaki farkı bilmeden karar vermek, akıl yürütmek kesinlikle sağlıklı olmuyor. Z Raporu’nda yazdıklarımızdan kısa bir alıntı yapalım:

“Aslında olay bir kelime kullanımı meselesi değildir. Bir zihniyet meselesidir.

Aynı şekilde Millî Eğitim Bakanlığı’nın adının Millî Öğrenim Bakanlığı olmamasının da çok ciddi manası vardır. Bazı verileri hatırlamakta yarar var: 2024 yılında
İstanbul Erkek Lises
i’ni bitiren 166 gençten 133’ü,
Alman Lisesi’nden
önceki yıl mezun olan 124 öğrenciden 122’si üniversite tercihini yurt dışından yana kullanmış.
Avusturya Lisesi’nde
75 öğrenciden sadece biri Türkiye’de kalmış. Yurt dışına giden
Robert Kolej
mezunlarının oranı yüzde 62 imiş.
Galatasaray Lisesi
mezunu 121 kişiden 78’i Türkiye’de kalmış. Önceki yıl yurt dışına gidenlerin oranı yüzde 35 iken bu rakam 2020 yılında yalnızca yüzde 3,3 imiş.

Eğitim ve öğrenim, bireyin gelişimini destekleyen iki temel süreçtir; ancak amaç, yöntem, içerik ve sonuç açısından birbirlerinden ayrılırlar.

Öğrenim bireyin bilgi, beceri, tutum ve kültürü, iş yapış biçimleri kazanması sürecidir. Genellikle bireyin kendi çabasıyla veya çevresiyle etkileşim içinde doğal olarak gelişir. Öğrenim, eğitim sürecinin bir parçası olabilir; ancak her öğrenim süreci mutlaka bir eğitim sürecine bağlı değildir. İnsanlar çevrelerinden gözlem yaparak, deneyim yaşayarak ya da kendi kendine araştırarak da öğrenebilir. Bu anlamda öğrenim daha geniş ve kapsamlı bir süreçtir.

Devletler toplumun stratejik hedefleri doğrultusunda hangi tür öğrenime, ne oranda ağırlık ve öncelik tanıyacaklarına karar verirler. Buna göre öğrenim programları hazırlanır. TBMM’de 3 Mart 1924’te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanunu da bu sürecin yasal teminatıdır.

Eğitim ise, bireyin davranışlarında kasıtlı ve kontrollü olarak istenilen yönde değişiklik yapmayı hedefleyen, toplumun ortak ruhî şekillenmesini belirleyen, millî ve manevî değerler doğrultusunda hazırlanan planlı bir süreçtir. Eğitim yalnızca bilgi aktarmayı değil; aynı zamanda değer kazandırmayı, sosyal normlara uyumu sağlamayı, bireyin kişiliğini geliştirmeyi ve topluma uyum sağlamasını da amaçlar.

Bazı kurumlar vardır eğitimde çok iyidirler. Bazıları da öğrenimde. İkisinde birden iyi olan yok mudur? İllaki vardır. Bunun için önce aile sonra sürecin içine girecek olan gencin kendi bireysel ve toplumsal duruşlarını tahlil etmelerini ve ona en uygun öğrenim-eğitim kurumunu seçmeleri gerekir.

Bütün uzmanlar bir konuda buluşmaktalar: Her ne kadar bir gencin formasyonu için eğitim ve öğrenimin etkisi özdeş gibi görünse de kariyerin gelişiminde eğitimin ağırlığının çok daha fazla olduğu bilinmektedir.”

Yazımızı çocukluğumuzda kendisini hayranlıkla izlediğimiz
İTÜ
profesörlerinden fizik, matematik, mekanik ve müzikoloji alanındaki çalışmalarıyla ünlü rahmetli
Ord. Prof. Salih Murat Uzdilek
Hoca’nın hayli yalın ancak hayli derin sözüyle bitirelim: “İnsan bir gemi, fikri yelkeni, aklı dümeni; kullan gemini, göreyim seni.”
Açık hava başkadır

Bizim çocukluğumuzda yaz demek, İstanbul’un her yerinden denize girebilmek, İstanbul’un her bir köşesindeki yazlık sinemalarda neredeyse her akşam gazoz, leblebi eşliğinde film seyretme keyfiydi. O nedenle yazlık sinema anonsunu duyduğumuz zaman heyecanlanırız.

Bu seferki haber Swissôtel The Bosphorus’dan. Otelin 60.000 m²’lik yeşil alanında yer alan Sultanpark’da Maximiles Black ve Barilla’nın desteğiyle her pazartesi 21.00’da açık havada film gösterisi varmış. Bir de işin en lezzetli tarafı ücretsiz olması.

İkinci haber Zorlu PSM’den. Pluxee’nin katkılarıyla “Pluxee Sinema Günleri” Ağustosta da Vestel Amfi’de yine pazartesi günleri açık hava sineması lezzetini yaşamak mümkün. Bu etkinlik de ücretsiz.

Bir de paralı yazlık sinema var. The Ritz-Carlton, The Roof’da salı akşamları sinema geceleri düzenliyor. Bilet fiyatları bin ile iki bin lira arasında değişiyormuş.

500’e girmek zor ancak imkânsız değil

Amerikan iş dünyası dergisi Fortune, 25 yıldır düzenlediği “Dünyanın En Büyük Şirketleri” (Fortune Global 500) listesini yayınlanmış. Bu listede düzenli bir şekilde yer alan tek Türk şirketi olduğu görülüyor. Koç Holding, bu yıl da 191. sıradan Global 500’e girmiş.

Perakende, enerji, finans ve teknoloji şirketlerinin üst sıralarda yer aldığı listede ilk 10 şöyle oluşmuş: Walmart, Amazon, State Grid, Saudi Aramco, China National Petroleum, Sinopec Group, UnitedHealth Group, Apple, CVS Health, Berkshire Hathaway.

Önümüzdeki yıllarda Türkiye’den bu listeye girecek sektör ve şirketleri tahmin etmek o kadar da zor değil. Enerji, savunma sanayii, büyük inşaat ve emlak şirketleri dünya çapında hamlelere hazırlar.

Koç Holding’i kutluyoruz.

#Toplum
#Eğitim
#Ali Saydam