Çember daralıyor: Gassallık ve dereceli yapay zeka işsizleri

04:001/08/2025, Cuma
G: 1/08/2025, Cuma
Ersin Çelik

Microsoft, yapay zekanın gelişmesiyle; yok olacak ve en az etkilenecek meslekleri risk puanına göre sıralamış. Her iki kategoride de 40 farklı iş kolu var. Liste önüme düşer düşmez internet sitemizde haberleştirdik. Tam da üniversite tercih dönemindeyiz. Gençler geleceklerini tayin edecek bölümleri seçiyorlar. Açıkçası zor. Sadece düşük puan alanlar için değil. Hedeflediği puanda olanlar, hatta derece yapanlar da " kestirme" sorunu yaşıyorlar. Belki kararlarında netler, diledikleri bölümleri okuyacaklar.

Microsoft, yapay zekanın gelişmesiyle;
yok olacak ve en az etkilenecek meslekleri
risk puanına göre sıralamış. Her iki kategoride de 40 farklı iş kolu var. Liste önüme düşer düşmez internet sitemizde haberleştirdik. Tam da üniversite tercih dönemindeyiz. Gençler geleceklerini tayin edecek bölümleri seçiyorlar. Açıkçası zor. Sadece düşük puan alanlar için değil. Hedeflediği puanda olanlar, hatta derece yapanlar da "
kestirme" sorunu yaşıyorlar.
Belki kararlarında netler, diledikleri bölümleri okuyacaklar. Ya sonrası?
İşte burada YKS tercih kılavuzunun yanına Microsoft’un
yapay zeka tarafından devralınma olasılığı en yüksek ve en düşük meslekler
listesini koymaları gerekiyor.
Kimseyi ürkütmek istemiyorum ama
yaklaşan dalgayı da göstermek, işaret etmek gerekiyor.
Edebiyat ya da tarih okumak bugün için gayet normal ama
dört-beş yıl sonra mezun olurken, yapay zeka teknolojisinin kuşattığı dünyanın düzeni ve insanların öğrenme, öğretme ya da bilgiye ihtiyaç duyma seviyesi ne durumda olacak
kestirmek mümkün değil. Ürkütücü evet, diğer yandan görünen köy de kılavuz istemez.
Tarihçiler, edebiyatçılar, coğrafyacılar, biz gazeteciler, yazarlar, çizerler; içinde bulunduğumuz aylarda ve önümüzdeki birkaç yılda işlerini yapabileceklerdir. Sonrası ise muamma. Hani şu meşhur at arabasının yanından geçen sürücüsüz otomobil karikatüründeki atın tepkisi gibi;
“çember” hızla daralıyor.
Çemberin daraldığını gösteren gelişmeleri anlık yaşıyoruz. Bugün popüler ve gözde olan bir çok mesleleğe yönelecekler için,
mezun olduklarında içine girebilecekleri bir kariyer çemberi olmayabilir de.
Sadece gazetecilik üzerinden gidersek,
Google’ın son yıllarda iyice gasp ettiği mesleğimiz
yapay zekaya teslim olma aşamasında. Haberlerdeki editoryal katkı yerini hızla yapay zeka araçlarına bırakıyor.
Geçenlerde editör arkadaşlar
ChatGPT
’ye bir haberin bilgilerini yükleyip,
“Ersin Çelik gibi başlık at” komutunu girmişler
. Önce başlığı gönderdiler, çok beğendim. Aferini çektim. Sonra da
ChatGPT ile yazışma ekranını paylaştılar. Şaşırdım kaldım.
Alternatif başlık bile çıkarmıştı. Gazetecilik geçmişimle beni klonlamıştı resmen.
Devre dışı bırakılmak korkarım ki tam olarak buydu.
Sadece konvansiyonel ve internet medyası değil, arama motorları ve sosyal medya platformları için de benzer senaryo işliyor. Öyle görünüyor ki
arama motoru tekeli yok olacak
mesela. Sıra sosyal medya platformlarına da gelecek. ChatGPT’nin kullanıcı sayısı milyar sınırına yaklaştı. Google hızla yapay zekaya yatırım yapıyor, çünkü aramalar hızla düşüyor. Bu da internet sektörünü geriye götürüyor.
Okul ve bölüm belirleyici elbette fakat tek başına yeterli değil.
Meslekte 20 yılı geride bırakıyorum.
Üniversiteyi sonradan okuyanlardanım. Bizim 28 Şubat neslinin bir de böyle bir çıkmazı vardı. Allah nasip etti, ofisboyluktan girip gazeteciliğe adım attım. Ancak bir artım vardı. Çok iyi bilgisayar biliyordum. Katsayı uygulamasından dolayı, -30 puan geriden başlayınca üniversite hayal olmuştu. Ben de dershane yerine bilgisayar kursuna gitmiştim. Üç ayda Windows’u, Word, Excel ve PowerPoint’i öğrenmiştim. Bu arada bilgisayar servisinde çalışabilecek kadar teknik bilgi de öğrenmiştim. İşte mesleğe adım atarken bilgisayarı hem içerik hem de teknolojik olarak bilmemin faydalarını gördüm. Bugün için hiçbir önemi yok belki ama o zamanlar
gazetecilik için hayati edinim olan “klavye kullanmayı” biliyordum
mesela. Üstelik hem de yine mesleki bir statü olan F klavyede yazabiliyordum.
Son bir kaç yıldır
mesleğe yeni başlayacaklardan ürettikleri içeriklerin videosunun kurgu ve seslendirmesi dahil istiyoruz.
Mutfağın işleyişi değişti. Bir muhabirin artık saatlerce deşifre yapması gerekmiyor. Yapay zeka aracı bir saatlik kaydı birkaç dakikada yüzde 98 doğrulukla metne dönüştürürken yeni medyacı arkadaşlar işlerinin başka aşamalarını yapıyorlar. Şu da var: Birkaç istisna dışında, iletişim fakültelerinde eğitim gören gazeteci adaylarına
Instagram’da etkileşim alacak hikaye paylaşma veya bir meseleyi bir dakikada anlatma eğitimi verilmiyor.
Matbaanın tarihini öğrenip gelen yeni mezunlara mesleğin yeni normlarını bizler öğretiyoruz. Eğitim içerikleri, bölümler, hocalar, uygulamalar internet teknolojisinin çok gerisinde kaldı. Bu nedenle de
YKS kılavuzunun yanına Microsoft’un bitecek ve devam edecek meslekler listesini koymak gerekiyor.
Listeye Yeni Şafak’ın
bakabilirsiniz. Birkaç detay vererek toparlayayım:
Tercümanlar, çevirmenler, tarihçiler, yazarlar, müşteri temsilcileri, spikerler, borsa memurları, tele-pazarlamacılar, otel resepsiyonistleri, siyaset bilimciler, gazeteciler, matematikçiler, asistanlar, mankenler ve daha birçok mesleğin yerini yapay zeka alacak.
Microsoft’un raporunda asıl çarpıcı olan, riski çok daha az meslekler. Hemen hepsi operatörlük kabiliyeti isteyen; beden gücüyle, insan aklıyla ve duygusuyla yapılan iş kolları. Yapay zekanın yerini alamayacağı mesleklerden biri de
cenaze işleri çalışanları
olacakmış. Yani popüler adıyla
Gassallık.
Dizisi tuttu, çok konuşuldu.
“Ölünce beni kim yıkayacak?”
sorusu dilden dile dolaştı, gerçekçi ya da mizahi yanıtlar arandı. Lakin öyle görünüyor ki bu çekince, şartların, aslında yapay zekanın dayatması ile ortadan kalkacak gibi. Genç arkadaşlar,
“O kadar okuduk, bu kadar net yaptık. Bize layık görülen iş Gassalık mı?”
diye haklı sitemlerini edebilirler. Çember hızla daralırken sitem etmek yerine düşünmek ve yapay zekanın üzerine çıkmak gerekiyor.
"Bu dalgalı denizde ayakta kalmanın yegane yolu; yalnızca bilgiye sahip olmak değil, aynı zamanda düşünme becerilerini geliştirmek ve insanlarla iletişim kurabilmektir.
Unutmayalım ki, yapay zeka ne kadar ilerlerse ilerlesin, insan aklının ve duygularının benzersiz yetenekleri her zaman bir adım önde olacaktır.

Bu durumda çözüm de şu: Akletmek, fikir üretmek ve hep bir adım önde olmak.

Bilmem yanılıyor muyum?

#Aktüel
#Toplum
#Meslek
#Tercih
#Ersin Çelik