30 Temmuz’da yaşanan 8,8 büyüklüğündeki deprem, yalnızca sarsıntıya değil, kara parçalarının yer değiştirmesine de neden oldu. Rus araştırmacılar, Kamçatka’nın ana karadan 2 metre uzaklaştığını ifade ederken, bu dev kayma, 2011 Japonya depremine benzerliğiyle dikkat çekti.
Geçtiğimiz hafta Rusya’nın Kamçatka Yarımadası, 8,8 büyüklüğünde bir depremle sarsıldı. Bu sarsıntı, şimdiye kadar kaydedilen en büyük altıncı deprem oldu. Sarsıntı, büyük miktarda yıkıcı enerji açığa çıkararak Şili ve ABD’nin batı kıyılarına kadar uzanan tsunami uyarılarına yol açtı. Dünyanın en büyük depremlerinden biri olarak kayıtlara geçen depremin ardından, çarpıcı gerçek gün yüzüne çıktı. Güneydoğuya doğru yaşanan 2 metrelik kayma, tektonik plakalar arasındaki dev gerilimin boşaldığını ve bunun ciddi jeolojik sonuçlar doğurduğunu gözler önüne serdi.
ANA KARADAN UZAKLAŞTIĞI FARK EDİLDİ
Ancak sismik aktiviteler sona erdiğinde, Rusya Bilimler Akademisi'nden araştırmacılar, yarımadanın ana karadan uzaklaştığını fark ederek şaşkına döndü. Özellikle yarımadanın güney ucuna yakın bölgelerde, kara kütlesi güneydoğu yönüne doğru 2 metreye kadar kaymıştı.
Bu, 2011 yılında Japonya’da meydana gelen 9 büyüklüğündeki Tohoku depreminde yaşanan kaymayla benzerlik gösteriyor. O da tarihin en büyük beşinci depremiydi.
"BELİRGİN ŞEKİLDE GÜNEYDOĞU'YA KAYDIK"
Rusya Bilimler Akademisi, “Jeodinamik gözlemler sonucunda ön hesaplamalar yaptık. Görünen o ki hepimiz oldukça belirgin şekilde güneydoğuya kaydık. 30 Temmuz’daki depremin ardından gözlemlenen en büyük yer değişimleri, yarımadanın güney kesiminde gerçekleşti.” açıklamasında bulundu.
Normalde tektonik plakalar yılda sadece yaklaşık 1,5 cm hareket eder ancak bu hareket düzenli ve sürekli değildir. Kamçatka Yarımadası gibi bölgelerde, plakalar birbirine sıkışır ve kilitlenir. Bu durum olduğunda, fay hattı boyunca kayalarda büyük miktarda basınç birikir ve sonunda bu enerji bir deprem şeklinde açığa çıkar. Araştırmacılar bu sürece “elastik geri sekme” adını verir. Bu, yoğun sismik aktivite dönemlerinde kara parçalarının neden aniden birkaç metre yer değiştirdiğini açıklar.
"ELASTİK GERİ SEKME" NASIL GERÇEKLEŞİYOR?
Plakalar arasındaki basınç bir depremle serbest kaldığında, plakalar birbirinin yanından kayabilir ve bazen birkaç metre birden hareket edebilir.
Bu süreç, depremin ardından plakalar yeni konumlarına uyum sağlarken günler hatta haftalar boyunca devam edebilir.
ZİNCİRLEME OLAYLAR DİZİSİ
Kamçatka’daki 30 Temmuz depreminde de, büyük miktarda birikmiş basıncın serbest kalmasıyla yarımada 2 metreye kadar güneydoğuya kaydı. Bu süreç, neden büyük depremlerin genellikle tekil olaylar olarak değil, birbiri ardına gerçekleşen olaylar şeklinde gerçekleştiğini de açıklıyor. Araştırmacılar, ilk büyük depremin ardından yaşanan sismik hareketliliğin bölgede iki volkanik patlamayı da tetiklediğine inanıyor.
PASİFİK ATEŞ ÇEMBERİ VE VOLKANLAR
Kamçatka Yarımadası, Pasifik Okyanusu çevresinde uzanan 40 bin kilometrelik “Ateş Çemberi”nin tam üzerinde yer alıyor.
Bu çember, dünya üzerindeki 425’ten fazla aktif volkana ev sahipliği yapıyor ve bunlardan 22’si Kamçatka Yarımadası’nda bulunuyor.
