Kahramanmaraş'ta yaşayan tılsımlı gömlek sanatçısı Selda Bayazıt, Osmanlı döneminde padişahların zafer, korunma ve şifa amacıyla giydikleri, Kur'an-ı Kerim ayetleri, dualar ve sembollerle bezeli tılsımlı gömlekleri modern sanat anlayışıyla yorumlayarak tabloya dönüştürüyor. Bayazıt, çalışmalarını Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Servier Grup işbirliğiyle İhtiyaç Haritası Konteyner Yaşam Alanı'nda kurulan Kadın İş Geliştirme Merkezi'ndeki (KİGEM) atölyede sürdürüyor.
Topkapı Sarayı'ndaki tılsımlı gömleklerden ilham alan Bayazıt, bu kadim geleneği hem sanatsal hem de kültürel boyutlarıyla yaşatıyor.
Selda Bayazıt, tılsımlı gömlekleri evlerin duvarlarını süsleyen tablolar olarak yeniden tasarladığını söyledi.
Tılsımlı gömleklerin özel bir kıyafet olduğunu belirten Bayazıt, "Tılsımlı gömlekler, Osmanlı döneminde padişahların, sultanların, komutanların ve alimlerin tercih ettiği, üzerinde Kuran-ı Kerim'den dualar, ayetler ve çeşitli semboller bulunan özel giysilerdi." dedi.
Bayazıt, kayınvalidesi Fatma Bayazıt'ın yaklaşık 20 yıl önce Topkapı Sarayı'nda gördüğü tılsımlı gömleklerden etkilenerek bu sanatı başlattığını anlatarak, "Fatma Hanım, gömlekleri tablo formuna dönüştürerek büyük ilgi gördü. Sanat tarihçisi Hülya Tezcan'ın eserlerinden de ilham alarak yaptığı bu çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takdir edildi ve kendisine 'Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı' ünvanı verildi." diye konuştu.
"Bu sanatta ruhumdaki aitlik duygusunu yaşadım"
Tılsımlı gömlek sanatına kayınvalidesine yardım ederek başladığını belirten Beyazıt, şunları ifade etti:
"Zorlu bir süreçti çünkü her eser, kırk yamadan oluşan küçük parçaların birleştirilmesiyle oluşuyor ve ekip çalışması gerektiriyor. Bu sanatta ruhumdaki aitlik duygusunu yaşadım ve çok severek icra etmeye başladım. Ustamdan icazet alarak şimdi KİGEM çatısı altında bu geleneği yaşatmaya devam ediyorum."
Çalışmanın yapılacağı kumaşa eskitme efekti vermek için detaylı hazırlık yapıldığını ifade eden Bayazıt, "Çalışmalarımıza kumaş boyama ile başlıyoruz. Eskitme efekti vermek için çay, soğan kabuğu ve ceviz kabuğu kullanıyoruz. Ardından gömlek kalıbı hazırlıyoruz, hat ve tezhip çalışmalarını yapıyoruz. Kumaş üzerine işlediğimiz bu desenleri birleştirerek gömlek formuna getiriyoruz. Tablo halinde çerçeveliyoruz ve evlerimizin duvarlarını süslüyor." ifadelerini kullandı.
Yaklaşık iki ay süren büyük boyutlu gömlek çalışmalarının yanı sıra 50x50 ve 70x70 santimetrelik küçük boy tabloları seri şekilde ürettiklerini anlatan Bayazıt, KİGEM Projesi sayesinde bu üretimi sürdürdüğünü dile getirdi.
Geleneği yaşatma çabasında olduklarını vurgulayan Bayazıt, "Sanatın gücüyle, bu özel kültürel mirası gelecek nesillere aktarmayı hedefliyorum. Geçmişle bugün arasında bir köprü kurmak istiyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
