Van'ın Gürpınar ilçesinde 3 bin rakımdaki Tirişin Yaylası'nda yüzey araştırmaları sırasında yaklaşık 50 odalı kale ve 4 kilometrelik sur kalıntıları bulundu.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığındaki kazı ekibi, ilçedeki tarihi yapıların ortaya çıkarılarak turizme kazandırılması amacıyla çalışma başlattı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün destekleriyle yürütülen Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Projesi kapsamında ilçeye 62 kilometre mesafedeki Beşbudak Mahallesi'ne giden ekip, 3 bin rakımdaki Tirişin Yaylası'na tırmandı.
İki saat süren tırmanışın ardından yaylaya ulaşan arkeolog, antropolog, sanat tarihçilerinden oluşan 12 kişilik ekip, bölgedeki yüzey araştırmaları sırasında kale ve sur kalıntısı tespit etti.
Bazalt taşından yapılan yaklaşık 50 odalı kale ve 4 kilometre uzunluğundaki sur kalıntısında seramik parçaları, değirmen taşı ve çeşitli işaretlerin olduğu taşlar bulundu.
Demir çağlarında inşa edildiği tahmin edilen kale ve sur kalıntısının, bölgede elde edilen buluntuların incelenmesi sonucu Orta Çağ'da da yoğun olarak kullanıldığı belirlendi.
Van Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu başkanlığını da yapan Çavuşoğlu, kale ve sur kalıntısının envantere kaydedilmesi ve tescili için bölgenin koordinatlarını, tarihi kalıntıları, mimari yapıyı ve bulunduğu konumu dronla fotoğraflayarak kayıt altına aldı.
"50'ye yakın mekanın, yaşantı alanlarının olması önemli"
Prof. Dr. Çavuşoğlu, önemli otlak ve su kaynaklarına sahip Tirişin Yaylası'nın tarih boyunca küçükbaş hayvancılık yapan birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını söyledi.
Bölgede yayla geleneğinin hala sürdüğünü belirten Çavuşoğlu, "Bulunduğumuz alanda bizi şaşırtan durum, uzun bir surla çevrili bir kale yer alması. Kalenin içinde de bir iç kale bulunmakta. Burada kaya resimlerinin bulunması, Mezolitik, Neolitik dönemlere kadar gittiğini gösteriyor. Bu yerleşimin geç dönemlerde, özellikle Demir çağlarına kadar, Orta Çağ ve sonrasında da kullanıldığına işaret eden bulgular var." dedi.
3 bin rakımda 4 kilometre uzunluğunda surları olan kale kalıntısıyla karşılaşmanın kendilerini şaşırttığını vurgulayan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Surların kuzeybatı kesiminde yer alan iç kalenin, adeta yönetim merkezinin bulunması önemli. Dronla çektiğimiz görüntülerde 50'ye yakın mekanın, yaşantı alanlarının bulunması da bizim için önemli. Surların, buraya yerleşen kişilerin güvenliğini ve hayvanlarının rahatça otlatılmasını sağlaması açısından önem arz ediyor. Coğrafyanın doğal taşı olan bazalt taşlarının surlarda kullanıldığını görüyoruz. Doğal halleriyle özellikle yerleştirilmiş. Bölgede ocak şeklinde bazalt taşların kırıldığı bir bölüm yer almakta. Bir de kurgan türü diyebileceğimiz yuvarlak yapılar tespit ettik."
Beşbudak Mahallesi Muhtarı Mehmet Ceylan ise "Burası atalarımızdan kalan önemli bir yer. Şu an huzur ortamı var. Herkes rahatlıkla buraya gelip istediği gibi zaman geçirebiliyor. Bu tarihi kalıntıların kayıt altına alınması ve tanıtılmasını istiyoruz. Bu kapsamda yapılan çalışmaları da çok değerli buluyoruz." diye konuştu.
