Burdur'un Ağlasun ilçesinde bulunan Sagalassos Antik Kenti'nde 20 yıldır sürdürülen kazılarla Anadolu’nun en görkemli Roma şehirlerinden biri gün yüzüne çıkarılıyor.
Antik kentte Aygaz'ın desteğiyle 2005'ten bu yana sürdürülen Sagalassos Arkeolojik Araştırma Projesi'nin 20'nci yılı kutlanıyor. Bu kapsamda Aygaz Genel Müdürü Melih Poyraz ve beraberindeki heyet Sagalassos'u ve kazı evini ziyaret etti.
Heyettekiler, proje kapsamında yapılan Agora Gymnasiumu ve Güneydoğu Caddesi ile Sokak Çeşmesi restorasyon çalışmaları hakkında bilgi aldı.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan antik kente son kazılarda bulunan sfenks tanrı Tutu figürü ile biri ay tanrısı Men'e, diğeri Hermes'e ait olmak üzere iki gerçek boyutlu mermer heykel katılımcılara tanıtıldı.
Poyraz, kazı alanındaki konuşmasında, destek verdikleri kazılarla 20 yıldır antik kentin gün yüzüne çıkarılmasına tanıklık ettiklerini söyledi.
Antoninler Çeşmesi'nin hem ülke hem de arkeoloji dünyası açısından unutulmaz bir dönüm noktası olduğunu belirten Poyraz, "Yukarı Agora ise bugün Akdeniz'in en iyi korunmuş antik meydanlarından biri olarak ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunuyor" dedi.
Poyraz, kazıların çok yönlü işbirliğiyle yürütüldüğünü vurgulayarak, "2024 yılından itibaren proje Koç, Bilkent, KU Leuven ve Brüksel Vrije üniversiteleri gibi köklü kurumların oluşturduğu konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Bu sadece maddi bir destek değil, burada ciddi bilgi, emek ve birikim var. Buradaki kurumların, hocalarımızın destek vermesi ve projeye el birliğiyle sarılması sayesinde de bugün bu güzel mirasa tanıklık ediyoruz" diye konuştu.
"Uzun soluklu katkı bizim için önemli"
Şirketin gelecek yıl 65. kuruluş yılını kutlayacağını dile getiren Poyraz, şunları kaydetti:
"65 yıl enerji sektöründe lider şirket. Gerçekten de ülkemizin en önemli kurumlarından, şirketlerinden bir tanesi. Biz sektörde öncü olmanın yanı sıra toplumsal, kültürel ve bilimsel değerleri de üretmeyi kurumsal kimliğimizin ayrılmaz parçası olarak görüyoruz. Bu bizim için çok kıymetli. Dolayısıyla sponsorluklarımız, sosyal sorumluluk projelerimizin bizim için en önemli özelliği, bu projelerin uzun soluklu olması. Buradaki bizim varlığımız aslında bunu gösteriyor."
Sagalassos Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Peter Talloen ise Sagalassos'un en iyi korunan antik kentlerden biri olduğunu belirtti.
Bölgede milattan sonra 7. yüzyılda çok yıkıcı bir deprem olduğunu hatırlatan Talloen, "Bütün yapılar toprak altında kalınca büyük bir yapboz halinde bize geldi. Biz o konuda çok şanslıyız. Bu görkemli yapıları tekrar ayağa kaldırabiliriz. Öyle bir fırsatımız var. Çoğu yerlerde yakın yerde modern bir yerleşim olunca bazen yağmalara maruz kalıyorlar. Burada öyle bir şey söz konusu değil. Nasıl bırakıldıysa tekrar öyle buluyoruz" diye konuştu.
Çalışmalar dördüncü dönemde de sürecek
Sagalassos’un 2029'a kadar planlanan kazı çalışmaları programı kapsamında, Agora Gymnasiumu'nun restorasyonu ile Güneydoğu Caddesi ve caddenin sınırında bulunan Sokak Çeşmesi'nin anastilosis çalışmaları hedeflendiği belirtildi. 2024 yılında Gymnasium’un batı portikosunda ön restitüsyon çalışmaları tamamlanırken Sokak Çeşmesi'nde ise kazılar ilerletilerek çökmüş mimari parçaların belgelenmesi yapıldı. Bu çalışmaların tamamlanmasıyla ziyaretçiler, artık antik kentin özgün yollarını kullanarak Yukarı Agora’ya ulaşma deneyimi yaşayacak.
Aygaz'ın 2024'te başlayan 4. dönem desteği ile 5 sene sürecek koruma ve anastilosis programı kapsamında, Yukarı Agora ve meydana erişim sağlayan yollar da dahil olmak üzere Sokak Çeşmesi'nin etrafındaki kentsel alanda bulunan yapıların araştırılması, belgelenmesi ve halka açılması çalışmaları devam ediyor.
Bu program sonucunda Agora Gymnasium'unun restorasyonu ve Güneydoğu Caddesi ve Sokak Çeşmesi'nin restorasyonu hedefleniyor.
Bu kapsamda 2025'te, Sokak Çeşmesi'nin ve yeni keşfedilen sütunlu caddenin doğu tarafında kalan son kısmında bir kazı çalışması yürütülüyor. Bu çalışma doğu kısmına ait in situ (yerinde) haldeki çökmüş mimari parçaların belgelenmesine, Güneydoğu Agora Caddesi'nin bir başka bölümünün açığa çıkarılmasına olanak sağlayacak.
Öte yandan, restore edilen yukarı Sagalassos kentine gelen ziyaretçiler için milattan sonra 6. yüzyıla ait döşemenin, otantik bir giriş yolu olarak kullanılması adına çalışmalar sürüyor. Böylelikle aşağı şehirden gelen ziyaretçiler, Sokak Çeşmesi’nden Agora’ya geçmeden önce keyifli bir dinlenme noktası buluyor.
Ayrıca, Sokak Çeşmesi’ne yeniden su kazandırma çalışmalarıyla bu alanın özgün işlevine kavuşturulması da hedefleniyor.
KU Leuven Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Jeroen Poblome ve Koç Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Inge Uytterhoeven de ziyarette yer aldı.
