Asrın felaketinde ağır hasar alan Malatya’da yıkılan binalardan geriye kalan tonlarca moloz, bilimsel bir dönüşümün parçası oldu. Türk akademisyenler, yıkılan binalardan elde ettikleri molozları işleyerek hem yapay mermer üretip hem de çevreye zarar vermeden karbondioksit emilimi sağladı. İnönü Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Hikmet Sis ve ekibi, TÜBİTAK destekli projeyle bina enkazlarını geri dönüştürerek silisyum ve alüminyum elde etti. Geriye kalan kalsiyum bazlı atıklardan ise karbondioksit emilimi sağlayarak çevreci yapay mermer üretimi gerçekleştiren ekip, hem çevre dostu hem de ekonomik kazanç sağlayarak tüm dünyaya örnek oldu.
Malatya İnönü Üniversitesinden akademisyenlerce hazırlanan ve TÜBİTAK desteğiyle yürütülen proje kapsamında depremde yıkılan binaların atıklarından yapay mermer üretilecek.
İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hikmet Sis'in proje yürütücülüğünü yaptığı "Deprem ve Kentsel Dönüşüm Sonucu Ortaya Çıkan İnşaat Yıkıntı Atıklarından Hidrometalurjik Yöntemlerle Alumina ve Silika kazanımı ve Karbondioksit Tutturularak Karbonatlaştırılmış Liç Artıklarından Yapay Mermer Üretimi" projesi TÜBİTAK'tan destek almaya hak kazandı. Projeyle birlikte çevre kirliliğine neden olan bina enkazlarının ekonomiye kazandırılması hedefleniyor.
Prof. Dr. Hikmet Sis, AA muhabirine, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023'te meydana gelen depremin Malatya'da büyük yıkıma neden olduğunu söyledi. Depremler nedeniyle hasar gören binaların yıkılmasıyla ortaya çıkan molozların çevre sorununa neden olduğunu anlatan Sis, bu atık malzemenin ekonomiye kazandırılması için bilimsel çalışma yaptıklarını belirtti.
Deprem nedeniyle yıkılan binaların atıklarının geri kazanımının önemine işaret eden Sis, şöyle devam etti:
"Bu atıklar sadece yer kaplamıyor, doğa olaylarıyla çevreye yayılıyor. Yıkıntı ve deprem atıklarını değerlendirmek için proje geliştirdik. Beton ve çimento bazlı deprem atıklarının içerisinde kolon, kiriş, briket, tuğla, alçı ve parke taşları gibi bunların hepsini değerlendirmek istedik. Öncelikle bunların içerisindeki silisyum ve alüminyumu kazanacağız. Geriye kalan atıkları ise kalsiyum bazlı, bunu da değerlendireceğiz ve yapay mermer üreteceğiz. Yapay mermer üretmek için kalsiyum bazlı atığa karbondioksit yakalaması yapacağız. Bu projenin diğer önemli bir ayağı. Böylece çevreye dost bir yaklaşım düşündük. Fabrikalarda bol miktarlarda çıkan karbondioksiti bu atık malzemeye yakalatarak, kalsiyum karbonattan mermer üretmeyi planladık. Çok yönlü bir proje."
Sis, elde edilecek mermerlerin inşaat sektöründe silisyum ve alüminyumun ise sanayide kullanılarak ekonomiye kazandırılacağını bildirdi.
Enkaz örnekleri öğütülmeye başladı
Sis, proje ekibinin yıkımı yapılan binaların molozlarının döküldüğü alandaki farklı noktalardan 2 ton 300 kilogramlık atık malzemeyi bilimsel araştırma için aldığını ifade ederek, "Bina yıkıntılarından aldığımız örnekleri kırdık, öğütmeye başladık. Atıklardan silisyum ve alüminyum kazanma işlemine başladık." dedi.
Sis, Mühendislik Fakültesinden Prof. Dr. Murat Erdemoğlu, Doktor Öğretim Üyesi Tufan Kıyak ile yüksek lisans öğrencileri Kürşat Aydemir ve Ramazan Aydoğmuş ile birlikte yürüttükleri projenin süresinin 2 yıl olduğunu sözlerine ekledi.
