Tarihçilerin kutbu: Halil İnalcık

Dünyaca ünlü tarihçimiz Halil İnalcık, 26 Mayıs 1916’da İstanbul’da dünyaya geldi. Aslen Kırım Tatarıdır. Çocukluğu hep savaş yıllarında geçen İnalcık, 1924 yılında, ailesiyle birlikte Ankara’ya yerleşti ve ilkokulu burada, Gazi İlkokulu’nda bitirdi. Babası Seyit bey ailesini bırakıp Mısır’a yerleştiği için Halil İnalcık’ı annesi büyüttü. Ortaokulda yatılı olarak Sivas Öğretmen Okulu’na verilen İnalcık, 1932 yılında ise Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu’na nakledildi. Burada, fizik dalında Nusret Kürkçüoğlu, edebiyat dalında ise edebiyat tarihçisi Abdülbaki Gölpınarlı gibi ünlü hocalardan ders aldı.

1972’de otuz yıl ders okuttuğu Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nden emekli olunca, Chicago Üniversitesi tarih bölümüne davet edildi. Burada on beş öğrenci yetiştirdikten sonra 1986 yılında ikinci kez emekli oldu. Bilken Üniversitesinin çağırmasıyla burada Tarih Bölümü’nü kurmuş öncülük yapmış.

Türk tarihini dünyaya tanıttı

Prof. Dr. İnalcık’ın İstanbul arşiv belgelerinden derleyerek hazırladığı çalışması, Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı. Özellikle Osmanlı tarihi hakkında yaptığı çalışmalar ile ön plana çıkan Prof. Dr. İnalcık, Türk tarihinin yurt dışındaki en bilinen öğretmenlerinden bir tanesidir. Osmanlı Türkçesi’ni ileri derecede bilen Prof. Dr. İnalcık, İngilizce, Almanca, Fransızca, Farsça ve Arapça dillerine de hakimdi.

Hayatını ve tarihçilerini “Kutbu Halil İnalcık” kitabında yer verdi. UNESCO’nun çıkarmayı tasarladığı “Dünya Tarihi” adlı kitapta kendisine görev verildi. Dört uzmanla birlikte hazırladığı eseri “An Economic and Social History of Ottoman Empire” bugün dünya üniversitelerinde el kitabı haline gelmiştir. İnalcık bu eserle, Osmanlı Türk tarihinin medeni yüzünü dünyaya tanıtmış, saygın bir hocadır.

Prof. Dr. İnalcık, Boğaziçi, Uludağ, Selçuk, Atina, Kudüs İbrani ve Bükreş üniversitelerinden fahri doktora payeleri almış başarısını bir kez daha kanıtlamış. İlber Ortaylı gibi hocalara hoacalık yapmış, hocaların hocası tabirini almış.

Prof. Dr. Halil İnalcık, 100 yaşına yalnızca 40 gün kala vefat etmiştir. 72 eserinden çoğunu 80 yaşından sonra yazmıştır. Geride bıraktığı hazinesi, öğrencileri ve eserleridir.

Prof. Dr. Halil İnalcık: "Türk tarihçilerine bir öneride bulunmak gerekirse diyebilirim ki daima belgelere sadık kalın. Eğer hakikati ortaya çıkarırsanız bu daima bizim lehimizedir, çünkü bugüne değin tarihimiz hakkında yazılanların çoğu ya yalandır, ya çarpıtmadır. Eğer mübalağa yaparsanız kendinizi kabul ettiremezsiniz, sizi ciddiye almazlar"

Dünyanın en ünlü Osmanlı tarihçilerinden bir tanesi olması sebebiyle, Osmanlı döneminde protokol mezarlığı olarak kullanılan Fatih Camii’ne Cumhurbaşkanımız Sn. Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla defnedildi.