Geçtiğimiz hafta, aynı günlerde, odağı enerji olan iki kayda değer gelişme yaşandı. Biri gerek ülkemiz gerek uluslararası gündemi yoğun şekilde işgal ederken, diğeri ise sessiz sedasız ve sınırlı şekilde gündeme geldi ve hak ettiği değeri görmedi. Bu iki kayda değer gelişmeden ilki hemen tahmin edeceğiniz üzere İspanya’da 28 Nisan günü öğle tatili başında başlayan ve tüm İber Yarımadası'nı enerjisiz bırakan elektrik kesintisi. Kesinti yaklaşık 15 saat sürdü ve 29 Nisan günü sona erdi. İkincisi ise;
Geçtiğimiz hafta, aynı günlerde, odağı enerji olan iki kayda değer gelişme yaşandı. Biri gerek ülkemiz gerek uluslararası gündemi yoğun şekilde işgal ederken, diğeri ise sessiz sedasız ve sınırlı şekilde gündeme geldi ve hak ettiği değeri görmedi.
Bu iki kayda değer gelişmeden ilki hemen tahmin edeceğiniz üzere İspanya’da 28 Nisan günü öğle tatili başında başlayan ve tüm İber Yarımadası'nı enerjisiz bırakan elektrik kesintisi. Kesinti yaklaşık 15 saat sürdü ve 29 Nisan günü sona erdi.
İkincisi ise; Türkiye’nin, Polonya ve HIrvatistan’ın ortak girişimiyle Orta ve Doğu Avrupa’daki AB üyelerinin de dahil olduğu bir platform olarak 2015’de açıklanan “Üç Deniz Girişimi”ne (ÜDG) Stratejik Ortaklık Başvurusunun, ÜDG’nin 28-29 Nisan tarihlerinde Varşova’da düzenlenen 10’ncu Zirvesi’nde üye ülkelerce kabul edilmesiydi.
İlk gelişmeye dönersek; İspanyol makamları, halkın yaşamını felç eden elektrik kesintisinin neden kaynaklanmış olabileceğine dair kesin resmî açıklamalardan kaçındı. Bir ekipman veya sistem arızasının kesintiyi başlatan sistemsel sorunlar silsilesine yol açmış olabileceği söylendi. Öte yandan, sistem operatörü gerekli incelemeyi yapmaya devam etse de İspanya'da yenilenebilir enerjinin sistemde yönetilememesinden kaynaklandığı görüşü yaygın. Siber saldırı seçeneğini dışarıda bırakmamak lazım geldiği görüşünde olan uzmanlar da var.
Elektrik sepetinde yenilenebilir payını %70’in üzerine çıkarma hedefini tartışan İspanya’nın yer aldığı İber yarımadasında yaklaşık 60 milyon insanın yarım günü aşkın tamamen elektriksiz kaldığı bir kriz yaşanırken, 2024 elektrik üretiminin yaklaşık %55’i kömürden gelen Polonya’da ÜDG’nin 10’ncu Zirvesinde Türkiye girişimin stratejik ortağı oldu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Alparslan Bayraktar’ın Türkiye’nin yeni enerji mimarisinde öne çıkan unsur olarak gösterdiği ve Uluslararası Enerji Ajansı’nın da enerjide yeni çağı şekillendirecek diye ifade ettiği elektrik, birbirinden ayrı gibi görünen bu iki uluslararası gelişmenin merkezinde yer alıyor.
Türkiye, yenilenebilir enerjide 2035 yol haritasındaki hedefler kapsamında son dönemde Bakan Bayraktar’ın yoğun temaslarıyla sıklaştırdığı enerji diplomasisiyle enerji arz güvenliğini geliştirecek ve çeşitlendirmeyi arttıracak bölgesel iş birliklerine odaklanmış durumda. 40'ın üzerinde iletim operatörünün faaliyet gösterdiği Avrupa'daki iletim şebekesinin bir parçası olan ülkemiz, enerji diplomasiyle Bulgaristan ve Yunanistan üzerinden gerçekleşen enterkoneksiyonu daha da artırarak büyütmeyi hedefliyor. Dün, İstanbul’da düzenlenen İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi'ni de Bakan Bayraktar’ın yoğun enerji diplomasisinin bir veçhesi olarak görebiliriz. Bir hakkı teslim edelim, Bakan Bayraktar gerçekten çok iyi iş çıkarıyor!
Yetersiz altyapı sorunlarıyla karşı karşıya olan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerini kapsayan ÜDG, özellikle elektrik, ulaştırma ve dijital alanlarda modernizasyonu hedeflemekte. Türkiye’nin ÜDG’ye ABD, Avrupa Komisyonu ve Japonya’nın yanısıra stratejik ortak olarak kabul edilmesi, hem bölgesel enerji bağlantısallığının artırılması hem de Türkiye’nin AB’yle enerji ticaretini arttırarak Avrupa'nın ışıklarının yanmaya devam etmesinin sağlanması açısından kaydadeğer bir gelişmedir. Türkiye’nin gelişmiş enerji altyapısı, LNG terminalleri, boru hatları ve artan yenilenebilir enerji kapasitesiyle bu girişime katılımı, platformun stratejik derinliğini ve teknik kapasitesini ciddi şekilde artıracaktır.
Bu ortaklığın yalnızca kamu diplomasisiyle sınırlı kalmayıp, özel sektörün etkin katılımına da imkân tanımasını son derece kıymetli buluyorum. Üç Deniz Girişimi’nin her zirvesine paralel olarak düzenlenen iş forumları, Türk şirketleri için batıdaki yeni pazarlara erişim fırsatları sunarken, Türkiye’nin bölgesel projelere finansal ve teknolojik katkısını artıracak bir platform işlevi görecektir.
Yenilenebilir enerji hedeflerinin tartışıldığı İspanya’da yaşanan ve milyonlarca kişiyi etkileyen geniş çaplı elektrik kesintisinin gündemi belirlediği bir dönemde, Türkiye’nin güçlü altyapısı ve yenilenebilir enerjiyi güvenli şekilde yönetiyor olması, ÜDG için de enerji güvenliği ve kaynak çeşitlendirmesi açısından örnek teşkil edebilecek başarılı bir model sunmaktadır.
ÜDG’ye Türkiye’nin dâhil olması, yalnızca Avrupa’nın doğusunda sürdürülebilir ve kesintisiz enerji arz güvenliğine katkı sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda teknik işbirliğinin ötesine geçerek Ukrayna’nın yeniden imarı gibi stratejik alanlarda da Türkiye’nin çok taraflı katkılarının somut projelere dönüşmesini de mümkün kılacaktır.
Özetle yoğun iç siyaset gündeminde ve artık “magazin” seviyesine düşen uluslararası haber akışında Türkiye çok büyük ve önemli bir süreçte aktör olmuş durumda.
#Ekonomi
#Avrupa
#enerji
#elektrik
