Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2024 verileri, Türkiye'nin demografik haritasındaki değişimi gözler önüne serdi. Türkiye genelinde tam 21 ilde emekli sayısı, aktif çalışan sayısını geride bıraktı. Sinop'ta 100 emekliye sadece 73 çalışan düşerken, büyükşehirlerdeki oranlar da dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Bu bir felaket" diyerek işaret ettiği nüfus yaşlanması, SGK verileriyle tescillenmiş oldu.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye'nin çalışma hayatına dair 2024 yılı verilerini paylaştı. Ortaya çıkan tablo, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği ve nüfusun yaşlanması konusundaki endişeleri doğruladı. Verilere göre; zorunlu sigortalı çalışan sayısı baz alındığında, Türkiye'nin 21 ilinde emekli, dul ve yetim aylığı alanların sayısı, aktif çalışan sayısını aştı.
İşte emeklinin çalışandan fazla olduğu 21 il
Aktif/pasif dengesinin tersine döndüğü, yani sistemden maaş alanların prim ödeyenlerden fazla olduğu iller şöyle sıralandı: Amasya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Burdur, Çanakkale, Çorum, Edirne, Giresun, Kırklareli, Kırşehir, Kütahya, Ordu, Rize, Sinop, Tokat, Trabzon, Yozgat, Zonguldak, Bartın ve Karabük.
Zirvede Sinop var: 100 emekliye 73 çalışan
İstatistiklerde en dikkat çekici fark Sinop'ta görüldü. Karadeniz'in bu sakin şehrinde 65 bin 514 emekli, dul ve yetime karşılık sadece 48 bin 42 zorunlu sigorta kapsamında aktif çalışan bulunuyor.
Bu veriler oranlandığında tablo daha net anlaşılıyor:
Sinop: 100 emekliye karşılık 73 çalışan.
Zonguldak: 100 emekliye karşılık 74 çalışan.
Bartın: 100 emekliye karşılık 80 çalışan.
Rize: 100 emekliye karşılık 84 çalışan.
Denizli, Gümüşhane, İzmir, Kastamonu, Samsun, Sivas, Uşak ve Kırıkkale illerinde aktif çalışan sayısı, emeklilerden en fazla yüzde 10 daha yüksek.
Örneğin Samsun’da 318 bin 433 emekliye karşılık 325 bin 69 çalışan bulunurken, Uşak’ta 99 bin 257 emekliye karşılık 101 bin 275 aktif çalışan yer alıyor.
Türkiye’nin en büyük üçüncü ili İzmir’de aktif/pasif oranı 1,10 seviyesinde kaldı. İzmir'de 1 milyon 215 bin 368 emekliye karşılık, 1 milyon 342 bin 275 aktif çalışan prim ödüyor.
İstanbul ve Ankara'da tablo ne diyor?
İstanbul ve başkent Ankara, emekli-çalışan dengesinde diğer illere göre daha iyi durumda olsa da Avrupa standartlarının gerisinde sinyaller veriyor.
İstanbul: 5 milyon 558,6 bin aktif çalışana karşılık 3 milyon 392,5 bin emekli düşüyor. Aktif/pasif oranı 1,64.
Ankara: 1 milyon 900,5 bin aktif çalışana karşılık 1 milyon 300,7 bin emekli bulunuyor. Aktif/pasif oranı 1,46.
Sosyal güvenlik sisteminin sağlıklı işleyebilmesi için aktif/pasif oranının yüksek olması tercih ediliyor. Ancak Avrupa genelinde de yaşlanan nüfus nedeniyle bu oranlar düşüş eğiliminde.
En düşük oran: Hırvatistan (1,30)
Takip Edenler: Fransa (1,32), Letonya (1,36), Estonya (1,38).
En Yüksek Oranlar: İzlanda ve Malta (2,45), İrlanda (2,29).
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuya ilişkin şu ifadeleri kullanmıştı:
"Türkiye'nin doğurganlık hızı, tarihimizde ilk kez 1,48'e gerilemiş durumda. Bu bir felaket. Bu rakam, kritik eşik olan 2,1'in çok altında bir seviyedir. İster iktidar, ister muhalefet olsun, hiç kimse buna kayıtsız kalamaz."
Küresel verilere de değinen Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürmüştü:
"Sadece Türkiye'de değil, dünyanın diğer ülkelerinde de benzer bir durum söz konusudur. Bakınız, bugün dünya ülkelerinin yarısından fazlasında doğurganlık hızı, nüfus yenilenme seviyesinin altındadır. Küresel doğurganlık hızı 1950'de 5 iken, 2024'te 2,2'ye düşmüştür. Avrupa Birliği üye ülkelerinin toplam doğurganlık hızı ortalaması 1,38'dir. Malta, kişi başına düşen geliri 41 bin dolar olmasına rağmen 1,06 oranla Avrupa içerisinde doğurganlık hızında en alt sıralarda. 1,81 ile Avrupa'da en yüksek doğurganlık hızına sahip Bulgaristan'ın kişi başı geliri ise 16 bin dolardır. Ekonomik zorluklardan ziyade popüler kültürün konforu, tüketimi ve nefsi hevesleri yücelten telkinleri bu sıkıntıların en önemli nedenidir."
