Türkiye'de yaş şartı olmadan ve az primle emeklilik imkanı, engelli çalışanlar ve sağlık sorunları nedeniyle çalışamayacak durumda olan bireyler için iki ana yol sunuyor. Engelli çalışanlar vergi indirimi ile emekli olurken, çalışamayacak durumda olanlar ise malulen emekli oluyor. İşte erken emeklilik için aranan şartlar...
Sosyal güvenlik mevzuatında, bazı rahatsızlıkları veya engelleri bulunan vatandaşlar için erken emeklilik imkanları sunulmaktadır. Bu imkanlar arasında malulen emeklilik ve engelli emekliliği yer almaktadır. İşte konu hakkında detaylar...
Engelli Emekliliği ve Malulen Emeklilik: Kimler Yararlanıyor?
Sosyal güvenlik sistemimizde, engellilik durumu olan bireyler için erken emeklilik imkanları bulunmaktadır. Engellilik oranı en az %40 olan SSK'lı ve memur çalışanlar, vergi indiriminden faydalanarak erken emeklilik hakkına sahip olabilmektedir.
Ayrıca, 2008 yılından itibaren Bağ-Kur'lular da bu haktan yararlanma fırsatına erişmiştir. Erken emeklilik için öncelikle çalışıyor olmak ve vergi indiriminden en az %40 oranında faydalanmak gerekmektedir.
Ne Kadar Prim Gerekiyor?
Engelli emekliliğinde yaş şartı aranmazken, sigortalılık süreleri 15 ile 20 yıl arasında, prim gün sayısı ise 3600 ile 4400 arasında değişmektedir. Sigortalılık süresi, çalışma aramadan geçen süreyi ifade eder ve bu süre, işe giriş tarihi itibariyle belirlenmektedir.
Emeklilik İçin Ne Yapmak Gerekir?
Erken emeklilikten faydalanmak için ilk adım, vergi indirimi almak olmalıdır. İş yerinden alınacak belgelerle vergi dairesine başvurularak hastaneye sevk istenmektedir. Burada, engellilik durumunu belirleyen bir heyet raporu alınması gerekmektedir.
Hangi Belgeler Gerekli?
Başvuru süreci için kimlik belgesi, dilekçe ve iş yerinden alınan sigortalı çalışıldığına dair belge yeterli olmaktadır. Ayrıca, bir hastaneden engellilik derecesini belirleyen rapor alınması gereklidir; bu raporun en az %40 oranında olması ve kurum tarafından onaylanması zorunludur.
Bağ-Kur Sigortalıları da Yararlanıyor mu?
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren Bağ-Kur (4/B) sigortalıları için de engelli olarak erken emeklilik imkanı tanınmıştır. Buna göre:
Yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar için 15 yıl, 3960 gün,
Yüzde 50-59 arasında engeli olanlar için 16 yıl, 4320 gün,
Yüzde 40-49 arasında engeli olanlar için 18 yıl, 4680 gün prim ile emekli olma hakkı bulunmaktadır.
Engelli Memura Emeklilik Var mı?
Memurlar da, Bağ-Kur'lular gibi 1 Ekim 2008 sonrasında bu haktan yararlanmaya başlamışlardır. Bu tarihten önce kamu sektöründe çalışmaya başlayan ve en az %40 engellilik raporu olan memurlar, en az 5400 gün prim ödemesi şartıyla emekli olabilmektedir. Ayrıca, 1 Ekim 2008'den sonra göreve başlayan ve engellilik oranları %40 ve üzerinde olan memurlar da erken emeklilik şartlarından faydalanabilirler.
Malulen Emeklilik İçin 1800 Gün Şartı
Malulen emeklilik, çalışamayacak durumda olan sigortalılar için geçerlidir. Bu süreçte en az 1800 gün (5 yıl) primin olması gerekmektedir.
Sigortalılar, SGK'ya başvurarak hastaneye sevk edilmekte ve heyet tarafından değerlendirilen bireylerin en az %60 iş göremezlik raporu alması beklenmektedir. Rapor onaylandığında, sigortalı malulen emekli edilmekte ve emekli maaşı bağlanmaktadır.
Hangi Farklar Var?
Engelli emekliliği ve malulen emeklilik arasında bazı önemli farklar bulunmaktadır:
Engelli emeklilikte %40 engellilik oranı aranırken, malulen emeklilikte %60 istenmektedir.
Engelli emeklilikte engellilik durumunun sigortadan önce mevcut olması gerekirken, malulen emeklilikte sonradan rahatsızlığın çıkması beklenmektedir.
Engelli emekli olmak isteyenlerin, vergi indirimi alabilmek için çalışıyor olması gerekirken, malulen emeklilikte çalışma şartı aranmamaktadır.
Vergi indirimi ile emekli olanlar, emekli maaşlarını alırken daha sonra çalışmaya devam edebilmektedir; ancak malulen emekli olanların çalıştıklarında emekli maaşları kesilmektedir
