Burdur'un Yeşilova ilçesindeki Salda Gölü'nün ardından incelenmeye başlanacak Göller Bölgesi'ndeki diğer kayaçlar, Mars'taki benzer kayaçların kökeni ve oluşum süreçleri ile bilişimsel evrimini ortaya koymada rehberlik edecek.
Salda Gölü'ndeki magnezyum karbonatların, Mars'ta eski bir göl yatağı olan Jezero Krateri'ndekilere benzerlik göstermesi sonrası ABD Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile bilim dünyasının ilgisi Salda Gölü'ne çevrildi.
NASA'nın gönderdiği "Perseverance" aracı Mars'taki görevini sürdürürken, İstanbul Teknik Üniversitesinden bilim insanları Salda Gölü ve Göller Bölgesi'ndeki kayaçları inceleyerek Mars çalışmalarına katkı sağlıyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi Jeomikrobiyoloji-Biyojeokimya Laboratuvarı ile Universty College of London'daki Mullard Space Science Laboratory (MSSL) arasında yapılan ortak bilimsel çalışma kapsamında Göller Bölgesi'ndeki kayaçlar incelenecek.
Proje kapsamında Rosalind Franklin Mars gezgini üzerinde bulunan PanCam ve Enfys cihazları ile MSSL laboratuvarında bu cihazlara ait emülatörler kullanılarak kayaçlar analiz edilecek.
Uzaktan algılama yöntemiyle bu kayaçların içerdiği jeokimyasal veriler ve jeolojik veriler ortaya konulacak. Elde edilen veriler yardımıyla Mars'taki magnezyum karbonatların nasıl oluştuğu hakkında bilgi edinilecek.
İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Jeomikrobiyoloji-Biyojeokimya Araştırma Grubu Lideri Prof. Dr. Nurgül Balcı, Salda Gölü'ndeki kayaçların yanı sıra Göller Bölgesi'ndeki diğer kayaçlardan da farklı örnekler alacaklarını söyledi.
Mars'ta magnezyum karbonatların çok yaygın bulunduğunu vurgulayan Balcı, "Göller Bölgesi'nde de yaygın olarak bulunan magnezyum karbonatlar çok farklı şekillerde oluşmuş olabilir. Bu farklı şekilde oluşumların her biri kayaçların üzerinde farklı izler bırakır. Biz bu izlere bakarak Mars'ta magnezyum karbonatların kökeni hakkında yeni veriler üreteceğiz." dedi.
Balcı, Universty College of London'daki Mars Laboratuvarı'nda da benzer çalışmalar olduğunu ve ortak çalışmaya karar verdiklerini kaydetti.
Çalışma kapsamında Göller Bölgesi'ndeki farklı kayaçlardan örneklemeler alacaklarını anlatan Balcı, "Halihazırda Rosalind Franklin sondası üzerinde yapılan spektral analizler (ışık yoluyla) var, aynı analizleri buradaki kayaçlara da uygulayacağız. Yani uzaktan algılama yöntemiyle bu kayaçların içerdiği jeokimyasal veriler ve jeolojik verileri ortaya koyacağız. Elde ettiğimiz verilerle Mars'taki kayaçları karşılaştırmaya çalışacağız." diye konuştu.
"Salda bizim için bu tür çalışmalara açılan bilimsel kapı oldu"
Balcı, Mars'taki kayaçların dünyaya gelmeden içeriğindeki detayları anlamanın imkansıza yakın olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:
"Mars'taki karbonatlar bize diyor ki 'Burada bir zamanlar çok derin su etkileri, ırmaklar, büyük su sirkülasyonu vardı. Ben bunun neticesinde oluştum' ama bu oluşum neticesini detaylandırmak, su kütlesini, suyun döngüsünü anlayabilmek için daha detaylı verilere ihtiyacımız var. Bu nedenle Salda ve çevresindeki benzer kayaçlardan yola çıkarak oluşan bu karbonatlarda bütün bu veriler saklı. Mars'ta uygulanan ölçüm teknikleriyle buradaki ölçüm tekniklerini birleştireceğiz, uzaktan algılama yöntemlerini de kullanacağız ve benzer olan kayaçları eşleştirmiş olacağız."
Çalışma kapsamında en iyi örneğin Salda Gölü olduğunu belirten Balcı, buranın kendileri için bu tür çalışmalara açılan bilimsel kapı olduğunu dile getirdi.
Balcı, Göller Bölgesi'nde düşündüklerinden çok daha fazla jeolojik, mineralojik benzerliklerin olduğunu keşfettiklerini söyledi.
Yapılacak çalışmanın yer küre dışındaki yaşam arayışı için bir iz oluşturacağı gibi aynı zamanda gençler için de bilimsel merakı uyandıracağını belirten Balcı, kurulma önerisinde bulunduğu ve yakında açılacak olan Salda Bilim Merkezi'ne de bu konuda önemli görevler düşeceğini kaydetti.
