Meclis’te görüşmeleri süren torba yasa, taşerona kadrodan 3600 ek göstergeye, Bağ-Kur’lulara erken emeklilikten ev hanımlarına destekli prim ödemesine kadar milyonlarca kişiyi ilgilendiren düzenlemeler içeriyor. Sürecin tamamlanmasıyla birlikte birçok başlıkta yeni haklar devreye girecek.
Erken emeklilik, 3600 ek gösterge, Bağ-Kur’lulara 7200 prim günü ve ev hanımlarına prim desteği gibi düzenlemeler torba yasa kapsamında Meclis gündemine geliyor. Süreci yakından izleyen milyonlarca kişi, Bakan Vedat Işıkhan’ın açıklamalarına kilitlenmiş durumda.
TAŞERONA KADRO TORBA YASADA VAR MI?
İlk olarak 2023 yılında duyurulan taşeron işçisine kadro düzenlemesinde sona yaklaşıldı. Torba yasa görüşmeleri nedeniyle gözler yeniden 100 bin taşerona kadro çalışmalarına çevrildi. Torba yasanın ikinci 43 maddelik bölümde taşeron işçiye kadro verilmesine ilişkin maddenin yer alması bekleniyor. İkinci etapta görüşülecek maddeler TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildikten sonra Resmi Gazete'de yayınlanacak ve yürürlüğe girecek.
*MEMURLARA EK GÖSTERGE: Birinci derecedeki tüm memurlara 3600 ek gösterge verilmesine yönelik düzenleme yapılacak. Memur konfederasyonlarıyla yürütülecek çalışmanın tamamlanmasının ardından Meclis'e taşınacak düzenlemeden, önceki yasanın dışında kalan memur, şef, tekniker, veri hazırlama kontrol işletmeni ve diğer birinci dereceye gelen bütün kamu görevlileri yararlanabilecek.
Yeni düzenlemeden 500 binin üzerinde memurun yararlanması bekleniyor. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle emekli olan memurların emekli aylığı artacak, çalışan memurların ise bu düzenlemenin hayata geçmesiyle birlikte hem emekli ikramiyelerinde artış olacak hem de emekli aylıkları yükselecek.
*ESNAFA ERKEN EMEKLİLİK: 1 milyon Bağ-Kur'lunun prim gün şartı 9000'den 7200'e çekilecek. Küçük esnaf, bu düzenlemeyle 1800 gün kazanacak. Düzenlemeden yararlanacak küçük esnafın '10 ve altı kişi çalıştıran' olarak tanımlanabileceği belirtiliyor. Eğer düzenleme tüm süreleri kapsarsa, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan EYT'li erkek esnaf ile bu tarihten sonra sigortalı olan hem erkek hem kadın esnafta prim gün şartı 9000'den 7200'e inecek. Bu durumda EYT'li esnaf 7200 günü tamamlar tamamlamaz emekli olabilecek.
8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanların ise sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen yaşı (9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 arası başlangıçta kadınlarda 58, erkeklerde 60, sonrasında 65'e varan) tamamlaması gerekecek. 1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanların emekli olacağı kurumu, son 3.5 yıldaki çalışmaları belirliyor. Son 7 yıllık sigortalılık süresinin yarısından bir fazla olan 1261 gün çalışma hangi statüde gerçekleşmişse o statüden emekli olunuyor. Düzenleme daha az primle emekli olmak için son 3.5 yıl SSK'lı çalışma durumunu büyük ölçüde ortadan kaldıracak.
SSK'lılardan 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlar 5000 ile 5975 arasında, 9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanlar 7000, 1 Ekim 2008'den sonra sigortalı olanlar 7200 prim günüyle emekli olabiliyor. Yapılacak düzenlemeyle artık küçük esnaf olan Bağ-Kur'lular da 7200 günle emekli olabilecek.
EV KADINLARINA AYLIK DESTEK: Ev kadınlarını sosyal güvenceye kavuşturmak, emekliliklerini desteklemek için yeni düzenleme yapılacak. Bu kapsamda isteğe bağlı sigorta primlerinin 3'te 1'i devlet tarafından karşılanacak. Mevcut asgari ücret üzerinden en düşük isteğe bağlı sigorta primi 6 bin 400 lira 80 kuruş olurken, düzenlemenin hayata geçirilmesiyle bu tutarın 2 bin 133 lira 60 kuruşunu devlet karşılayacak. Ev kadınları aylık 4 bin 267 lira 20 kuruş ödeyerek emekli olabilecek.
*ANNELERE YIPRANMA PAYI: Emeklilik yaşının özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilmesine yönelik düzenleme yapılacak. Burada ağır işlerde uygulanan yıpranma payı sistemine benzer bir modelin uygulanması bekleniyor. Bu modelin hayata geçirilmesiyle, çocuk sayısına göre emeklilik yaşından indirim yapılırken, prim de eklenebilecek.
* TAMAMLAYICI EMEKLİLİK: Sosyal güvenlik sistemi, emekli refahının artırılması ve kişilere ilave sağlık güvencesi sağlanması amacıyla tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sistemleriyle desteklenecek. Otomatik katılım sisteminin işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak.
