2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimi:
Türkiye 100'üncü Yılının Liderini Seçiyor
Siyasi partilerin seçim ittifakı yapmalarına imkan tanıyan düzenleme gereği, bir önceki seçimde olduğu gibi bu seçimde de bazı siyasi partiler ittifak halinde seçime girecek. Seçimlere girmeye hak kazanan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Yeniden Refah Partisinin (Yeniden Refah) ve Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Cumhur İttifakı çatısı altında seçime girecek. İttifak 2018’de olduğu gibi 14 Mayıs seçimlerinde de Recep Tayyip Erdoğan’ı aday ilan etti.
CUMHUR’UN CUMHURBAŞKANI ADAYI ERDOĞAN
Siyasi partilerin seçim ittifakı yapmalarına imkan tanıyan düzenleme gereği, bir önceki seçimde olduğu gibi bu seçimde de bazı siyasi partiler ittifak halinde seçime girecek. Seçimlere girmeye hak kazanan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Yeniden Refah Partisinin (Yeniden Refah) ve Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Cumhur İttifakı çatısı altında seçime girecek. İttifak 2018’de olduğu gibi 14 Mayıs seçimlerinde de Recep Tayyip Erdoğan’ı aday ilan etti.
"15 Temmuz darbe girişimini bir dönüm noktası olarak gören Cumhur İttifakı, bunun 'Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçişle perçinlenerek 'milli şuur'a dönüştüğünü" vurgulayan Cumhur İttifak’ı "Türkiye Yüzyılı" vizyonuyla hareket ettiğini belirterek gelecek beş yıl içinde bu sistemin başta yeni bir Anayasa yapımı olmak üzere bütün kurum ve kurallarıyla yerleşmesini temin etmeyi hedefliyor.
Doğu Perinçek, lideri olduğu Vatan Partisi'nin Cumhur İttifakı'nda yer alma talebinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından reddedildiğini açıklamıştı.
ALTILI MASANIN ZORAKİ CUMHURBAŞKANI ADAYI KILIÇDAROĞLU
"Altılı Masa" girişimiyle bilinen altı siyasi parti, "Millet İttifakı" adı altında seçimlere giriyor. İttifak protokolünü 22 Mart'ta YSK'ye sunan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti, Saadet Partisi (SP), Gelecek Partisi (GP), Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) Partisi, Demokrat Parti (DP) aday olarak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekliyor. Adaylık süreci sancılı geçen ittifakın kurduğu masa neredeyse dağılıyordu. İYİ Parti’nin Kılıçdaroğlu’nun adaylığına itiraz etmesi ve masadan kalkması üzerine başlayan krizi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ı cumhurbaşkanı yardımcısı ilan ederek güçlükle aşabildiler.
Türkiye Değişim Partisi ittifaka dahil olmadı ancak parti lideri Mustafa Sarıgül, ittifakı dışarıdan destekleyeceklerini açıkladı. Sarıgül ise CHP’nin Erzincan listesinde kendisine yer buldu.
Millet İttifakı güçlendirilmiş parlamenter sisteme geri dönülmesini hedefliyor. En büyük siyasi hedefini geri dönüş olarak açıklayan ittifak yol haritasını da ilan etti.
HDP’NİN İŞARET ADAYI
Emek ve Özgürlük İttifakı adıyla seçime katılma kararı alan 7 siyasi parti ittifak protokolünü 24 Mart'ta YSK'ya sundu. İttifakı kuran HDP, Anayasa Mahkemesindeki kapatma davası nedeniyle seçimlere Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi ile katılma kararı aldı. HDP'nin girişimiyle kurulan ittifakta Emekçi Hareket Partisi (EHP), Emek Partisi (EMEP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Sosyalist Meclisler Federasyonu (SMF), Türkiye İşçi Partisi (TİP), Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) ve Yeşiller ve Sol Gelecek Parti (YSP) yer alıyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi için aday çıkarmaktan vazgeçen Emek ve Özgürlük İttifakı bir aday ismi telaffuz etmedi. Ancak ittifakı oluşturan parti liderleri çeşitli açıklamalarıyla Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu destekleyeceklerini söyledi.
HDP, açıkladığı seçim bildirgesiyle terör operasyonlarının duracağını, kayyum uygulamasına son verileceğini, din dersinin kaldırılacağını ve Türkiye'nin Suriye ile Irak'ın kuzeyinden çekileceğini ilan etti.
MASANIN İNCE KABUSU
Herhangi bir siyasi ittifak içinde yer almayan Memleket Partisi cumhurbaşkanlığı seçimine parti genel başkanı Muharrem İnce'yi cumhurbaşkanlığı için aday gösterdi. Yüz bin imza ile aday olan İnce’nin bu sayıya dördüncü günde ulaşması CHP’lilerin yoğun tepkisine neden oldu. Muhalefetin oylarını bölüyor eleştirileri ile sosyal medyada adeta linç girişimine maruz kalan Muharrem İnce, çekil yanıtlarını sert ifadelerle eleştirerek Kemal Kılıçdaroğlu’nun ziyareti sonrası yaptığı açıklamada kapıyı kesin bir şekilde kapattı.
Genç seçmenleri kazanmaya çalışan Muharrem İnce, Kuantum, nanoteknoloji, uzay madenciliği, iletişim ve bilişim gibi alanlar üzerinden seçmene sesleniyor. Yeni kavramlar üzerinden gençleri yakalamak isteyen İnce’nin en sık karşılaştığı eleştirilerden bir diğeri ise bu alanlarda politika oluşturacak kadrosunun olmaması.
GÖÇMEN KARŞITI İTTİFAK
Suriye’deki iç savaştan kaçıp Türkiye’ye sığınan göçmen karşıtlığı üzerinden politikalarını oluşturan Ümit Özdağ’ın genel başkanlığını yaptığı Zafer Partisi’nin Adalet Partisi, Ülkem Partisi, Türkiye İttifakı Partisi ile oluşturduğu Ata ittifakı’nın adayı ise eski Milliyetçi Hareket Partisi milletvekili Sinan Oğan oldu.
Ümit Özdağ, adaylık sürecinde Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş’a defalarca çağrı yaparak aday olmasını istedi. Altılı masada yaşanan adaylık krizi ardından da yaptığı çağrı yanıtsız kalınca Muharrem İnce’yi aday olarak çıkarma isteği de sonuçsuz kaldı. İnce, Özdağ’ın Yavaş’a yaptığı çağrı üzerine WhatsApp grubuna mesaj atarak ittifaktan ayrıldı.
Özdağ, Zafer Partisi'nin sığınmacıları vatanlarına yollamak için hazırladığı Anadolu Kalesi projesinin, insanlık tarihinin en büyük ve en hızlı geriye dönüş operasyonu olduğunu ileri sürüyor.
Türkiye'deki 13 milyon sığınmacı ve kaçağı bir sene içinde gerekirse zorla vatanlarına yollayacak tek ittifak ve parti olduklarını söyleyen Özdağ, Türk gençleri ve kadınlarının gerçek temsilcisi olduklarını savunuyor
SOSYALİSTLER DE ADAY ÇIKARMADI
Sol partilerin oluşturduğu bir diğer ittifak Sosyalist Güç Birliği oldu. SOL Parti (SOL),
Türkiye Komünist Partisi (TKP), Türkiye Komünist Hareketi (TKH), Devrim Hareketi (DH), Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) Sosyalist Güç Birliğ ittifakı adı altında, logo, milletvekili adayları ve programlarıyla katılacak.
Sosyalist Güç Birliği seçim için cumhurbaşkanı adayı çıkarmadı, ancak ittifaktaki partiler CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nu destekleyeceğini bildirdi.
İttifak, ilk kurulduğu 20 Ağustos 2022 tarihindeki açıklamasında tarikat ve cemaatleri hedef alırken amaçlarının laik, demokratik, bağımsız cumhuriyeti kurmak ifadeleriyle tanımlamıştı.
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ NE ZAMAN?
Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi 14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak.
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNDEKİ İTTİFAKLAR
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 5 ittifak altında 17 siyasi parti bulunuyor.
Ata İttifakı’nda Adalet Partisi ve Zafer Partisi; Cumhur İttifakı’nda Adalet ve Kalkınma Partisi, Büyük Birlik Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Yeniden Refah Partisi, Emek ve Özgürlük İttifakı’nda; Türkiye İşçi Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi; Millet İttifakı’nda Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi, İyi Parti, Saadet Partisi; Sosyalist Güç Birliği İttifakı’nda Sol Parti, Türkiye Komünist Hareketi ve Türkiye Komünist
Partisi yer alıyor.
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNE KATILACAK ADAYLAR KİMLER?
Cumhurbaşkanlığı seçimine 4 aday katılacak: Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan.
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNDE ADAYLARIN OY PUSULASINDAKİ YERLERİ
Yüksek Seçim Kurulu, resmî adayları 31 Mart 2023 tarihinde ilan etti. Ertesi gün 1 Nisan 2023 tarihinde kura çekimiyle Cumhurbaşkanı adaylarının birleşik oy pusulasında yerleri belirlenmiştir.
Adayların pusuladaki sıralaması şöyle:
- Recep Tayyip Erdoğan /Cumhur İttifakı
- Muharrem İnce / Memleket Partisi
- Kemal Kılıçdaroğlu / Millet İttifakı
- Sinan Oğan / Ata İttifakı
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNDE KİMLER OY KULLANABİLİR?
Silâhaltında bulunan erler, onbaşılar ve kıta çavuşları, askeri öğrenciler, Ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunanlar hariç seçim tarihi itibariyle 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.
DEPREMZEDELER SEÇİMDE NASIL OY KULLANACAKLAR?
06 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler dolayısıyla genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde kayıtlı olup, seçmen niteliğini taşıyan ve Adres Kayıt Sistemi Uygulama Yönergesi'nin 7'nci maddesi uyarınca "Diğer Adres" olarak belirtilen (yatılı okul, öğrenci yurdu, huzurevi, karavan, çadır, prefabrik evler, spor salonu, yurt, sosyal ve eğitim tesisleri gibi) yerlerde kalıp, kaldıkları yerleşim yeri adresinde oylarını kullanmak isteyenler, askı süresi içinde (20 Mart 2023 – 2 Nisan 2023) orada kaldıklarına ilişkin alacakları belgeler ile kaldıkları yerin bağlı bulunduğu ilgili nüfus müdürlüklerine bizzat başvururlar ve tescil edilen adrese ilişkin imzalı ve onaylı adres beyan formunun bir örneği ve eklerini ilçe seçim kurulu başkanlığına teslim etmeleri gerekmektedir.
YURT DIŞI SEÇMENLER NASIL OY VERİR?
Yurtdışı seçmenler 2 yerde oy kullanabilmektedir:
- Sandıkta oy kullanma.(94/C)
- Gümrük kapılarında oy kullanma.(94/E)
Dış temsilciliklerde; yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, Yüksek Seçim Kurulunca sandık kurulmasına karar verilen herhangi bir temsilcilikte, o temsilcilik için belirlenen oy verme günlerinde oy kullanabilirler(298/94/C)
Gümrük kapılarında; yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen herhangi bir gümrük kapısında, oy verme günlerinde oy kullanabilirler (298/94/E).
Seçmenler; temsilciliklerde sandık kurulacak yerlerin adresleri ve hangi tarih aralıklarında oy kullanacakları bilgisi ile sandık kurulan gümrük kapıları (havalimanı, karayolu, liman) bilgisine Yüksek Seçim Kurulunun www.ysk.gov.tr adresinden erişebilirler.